Bitki seçmeden önce yapmanız gerekenler nelerdir?

Seçiminizde bitkilerin iklim ve toprak istekleri, gölgeye toleransları göz önünde bulundurulmalıdır.

Aldığınız bitki çok küçük olabilir, fakat bitki materyali inşaat malzemesi gibi stabil değildir; yıllar geçtikçe değişir. Bitki seçerken büyüdüğünde alacağı şekil ve boy dikkate alınmalıdır. Bitkilerinizi alırken hakkında bilgi edinmeyi ihmal etmeyin. Küçük bitkileri bütçenize uygun olduğu için seçebilirsiniz. Boyuttan ziyade burada bitkinin ithal ya da yerli tür olması da ciddi bir etkendir, ancak bahçeyi ilk düzenlediğinizde bahçeniz kötü gözükse de bunun moralinizi bozmasına izin vermeyin. Bitkilerinize zaman tanıyın. Unutmayın ki, bahçeniz devamlı ilgi bekleyen yeni doğmuş bir bebek gibidir. Zamanla doğru bakıldıkça gelişecek, güzelleşecek ve olgunlaşınca size geri dönüşümünü mutlaka yapacaktır. Ona istediğiniz şekli vermek sizin elinizde.

 

Bitki seçiminde dikkat etmeniz gereken estetik kurallar nelerdir?

Orantı: Seçtiğiniz bitkiler ile yapı arasında orantı olması gerektiği gibi, bitkilerin de birbiriyle orantılı olması gerekmektedir. Mesela büyük bir bahçede yapının yakınına yerleştirdiğiniz küçük alt dalları alınmış gövdesi çıplak (yani tijli) bir ağaç, hem görsel hem de fonksiyonel olarak rahatsız edici olabilir. Yakın cisim ve bitkilerde bu önemli bir kuraldır.

Simetri: Estetik anlamda insanda güzel duygu yaratacak bir simetri uygulanmalıdır. Mesela ikiz villalarda yürüme yolunun her iki yanı bitkilendirilirken, bir villa varsa bahçede yürüme yolunun sadece bir yanı bitkilendirilirip diğer bitkilerin de tekli uygulaması yapılarak, tasarımın kendi içinde bir simetri yakalamasını sağlayabilirsiniz.

Denge: Alanların oranları ve miktarları ile bitkiler, yapılar, kütleler ve boşluklar arasında bir denge sağlamak, düzenlemenize estetik bir artı katacağı gibi aşırılıktan kaçmak, doğallık hissini daha çok vurgulayabilir.

Tarz: Bahçenizin karakteristik bir duruşu olmalıdır. Bitkilerin rastgele dikilip özenilmeden seçilmiş bir hali olmasıyla değil de birbirine uyan, benzer tarzda malzemelerin seçilmesiyle ve bu malzemelerin de bahçenin ve evin mimari tarzıyla uyumlu olması ve uygun yerde kullanılması ile bu duruşu yakalamak mümkündür. Bazen tezat renklerle ya da farklı geometrilerle de bu tarzı yakalayabilirsiniz, ancak bu biraz daha profesyonel bir bitki seçim bilgisi gerektirmektedir. O yüzden yeni başlayanlar, uyumu yakalayan sofistike seçimler yapabilirler. Tasanmsal açıdan bakarsak örneğin; bir Japon bahçesinde kayrak taşı, salkım söğüt gibi seçimler daha doğal ve rahatlatan bir bahçe yaratmaya yönelik olup, bu eğimli çatı kullanılan benzer mimarideki bir villanın bahçesinde çok uygun duracaktır.

Uyum: Bu uyum gerek tasarımsal olarak, gerek geometrik olarak, gerek materyal olarak ve gerekse renk tonları olarak düşünülebilir.

 

Bahçenizde meyve ağaçları...

Herkesin belki de bilinçaltına bağlı olarak bahçe sahibi olmadan önceki hayali, dalından kopardığı o taze güzel meyveyi yiyebilmektir. Meyve yetiştirmek konusunda detaylı bilgi edinerek kendi bahçenizde cenneti yaşayabilirsiniz.

 

Meyve ağaçlarının genel özellikleri nelerdir?

Meyve ağacı seçimiyle ilgili teknik konulara girmeden önce ilk olarak meyvelik olarak düşündüğünüz alanı metrajlayın ve en sevdiğiniz meyvelerin bir listesini yapın. Bu noktada eğer bahçeniz olan yerler yazlık olarak kullandığınız bir ev ise sonbahardan ziyade yazın meyve veren türleri listenizin başına çekin. Diğer önemli konu ise kolay toplama ve bol meyve için bodur meyve ağaçlarını seçmektir.

 

Meyve ağacı seçerken nelere dikkat edilmeli?

  • Bulunduğunuz yörenin iklim şartlarına uyum gösterip göstermemesi.
  • İlkbahardaki geç donların çiçeklenme zamanına rastlamaması.
  • Kış aylarındaki en düşük sıcaklığın ağaca zarar vermemesi.
  • Yıllık yağış ortalamasının ağacın su ihtiyacına uygun olması.
  • Havadaki nemin, tozlanmayı engelleyecek oranda az olmaması; meyvelerde pas ve mantar hastalığı meydana getirecek oranda fazla olmaması.
  • Ağaçların yeterince güneş ışığından faydalanması.
  • Hakim rüzgarın nasıl ve ne şiddette olduğu.
  • Yaz aylarındaki en yüksek sıcaklığın ağacın gelişimine ve meyvelere zarar vermemesi.
  • Yıllık sıcaklık ortalaması ve serinleme ihtiyacı.

Tüm bunlara dikkat edilerek yapılan meyve seçimi, yaşı dolana kadar bakımı iyi yapıldıkça oldukça verimli olacaktır. Bu seçimlerden sonra ağacın gövde çapı iyi olmalı, dallanması bol olmalı ve taze sürgünleri sağlıklı gözükmelidir. Yaprakların rengine dikkat ederek ağacın hastalıklı olmamasına da önem vermelisiniz.

 

Meyve Bahçesi kurulurken toprak nasıl olmalıdır?

Toprak tipi: Meyvecilik için en uygun toprak tipleri tırılı topraklar veya humuslu topraklardır. Kireçli topraklarda da bazı çeşit meyveler yetiştirilebilir. Killi topraklar iyi drene edilirlerse kullanılabilir. Çakıllı ve kumlu topraklar ancak iyi sulamayla kullanılabilir.

Toprak derinliği: Derinlik en az 2 metre olmalıdır.

Tuzluluk: Tuzluluk meyve bahçesi için istenmez.

Toprak reaksiyonu: Toprak reaksiyonunun (Ph) 6-8 arasında olması meyvecilik için uygun bir değerdir

 

Fidan seçimlerinde nelere dikkat edilmelidir?

Sağlıklı ve virüssüz fidan alınmalıdır. Özellikle Kök Uru, Nemetod ve San Jose çok dikkat edilmesi gereken hastalık türleridir. Bunun için tarım müdürlüklerinin kontrol edip mühürlediği fidanlar alınmalıdır. Fidan seçerken genç olan fidan tercih edilmelidir. Çünkü esas yerinden söküp yeni yerine taşımak fidan için şok sayılır; bu şoku en çabuk genç fidanlar atar. Yaşlı fidanların daha erken meyveye yatacağı zannedilir. Halbuki genç fidanlar çabucak kendisini toparlayıp yaşlı fidanlarla beraber meyveye yatar. Ayrıca genç fidanlar ambalajlama nakliye ve fiyat yönünden de avantajlıdır. Alacağınız fidan yerinden yeni sökülmüş veya önceden sökülmüş ise iyi havuzlanmış olmasına dikkat edin. Bahçenize getirdiğiniz fidanların dikimi uzun sürecekse fidanların köklerini dışarıda kalmayacak şekilde toprağa gömün ve sulayın. Aldığınız fidanı naklederken köklerini iyi muhafaza edin. Köklerini sarın veya kapalı bir araçla nakledin ki, kökleri uzun süre rüzgarla temas edip kurumasın.

 

Aklınızda bulunsun!

Meyve ağaçlarının bol çiçek açtığı halde meyve vermemesinin sebebi tozlayıcıya ihtiyaç duymasıdır. Seçilen tür kendine verimli mi, yoksa kısır mı mutlaka araştırılmalıdır. Gerekliyse uygun tozlayıcı veya tozlayıcılar temin edilmeli ve yeterli oranda bahçeye dağıtılarak dikilmelidir. Tozlayıcı çeşit, döllenecek çeşitle aynı zamanda çiçek açmalıdır...

 

Meyve ağaçları nasıl dikilir?

  • Meyve türlerinin sulama, gübreleme ve toprak işleme istekleri birbirinden çok farklı olduğundan, türlere bahçe içinde ayn ayrı parseller ayrılmalıdır.
  • Karışık parsellerde hastalık, zararlılarla mücadele ve derim de güçleşmektedir.
  • Dikim aralıklarının belirlenmesinde seçilen anacın (Yemiş verecek durumdaki ağaç) gelişme kuvveti ve ağaçların dikim şekilleri çok önemlidir. Bu amaçla, kuvvetli veya zayıf anaçlar kullanılabilir. (Tohumdan elde edilen anaçlara “Generatif anaç’; çelik daldırma ve kök sürgünleri vb. bitki parçasından oluşan anaçlara ise “Vegeıatif anaçlar" (klon anaçlar) denilmektedir.)
  • Dikim aralıklarının belirlenmesinde anacın gelişme kuvveti yanında çeşidin alacağı son büyüklük de dikkate alınmalıdır.
  • Toprak yapısı ve sulama koşullarının uygun olmadığı yerlerde, anaçların daha iyi kültürel koşullar istemeleri nedeniyle, anaçlar kullanıldığında dikim aralıkları daha geniş tutulmalıdır.
  • Bodur anaçlarda dikim aralıkları daha dardır. Yine zayıf gelişen bodur çeşitlerde de standart çeşitlere göre dikim aralıkları daha dar tutulur.
  • Dikim aralıklarının belirlenmesinde, anaç ve çeşidin büyüme özellikleri yanında sulama olanağı, hava ve toprak nemi etkili olan faktörlerdir. Örneğin, genellikle verimli topraklarda aralıklar geniş tutulurken, az verimli topraklarda ağaçların daha zayıf gelişmesi nedeniyle daha dar aralıklar verilmektedir. Yine, hava neminin fazla olduğu yerlerde, ağaçlar arasında daha iyi havalanmayı sağlamak açısından, tersi koşullara göre daha geniş aralıklar verilmelidir.
  • Toprak nemi de benzer yönde etkilidir. Toprakta yeterli suyun bulunmadığı ve sulama olanağının sınırlı olduğu yerlerde, kökler daha geniş alanlara yayıldığı için, daha geniş aralıklarla dikim yapılır. Hem toprak hem de hava nemi yüksek ise, hava nemi esas alınarak dikim yapılmalıdır. Büyümeyi kontrol eden farklı anaçlar sayesinde bugün farklı meyve türlerinde yoğun bahçelerin kurulması mümkün olmaktadır.

 

Neden dikim planı yapılmalıdır?

  1. Çeşitlerin yerlerinin ve her çeşit için gerekli fidan sayısının belirlenmesini sağlar.
  2. Sulamanın planlanmasına ve ekipman kullanımına yardımcı olur.
  3. Sıra sonlarında ekipmanların dönüş yerlerinin belirlenmesini sağlar.

Dikim sistemleri nasıl seçilmelidir?

Çok değişik dikim sistemleri kullanılmaktadır. Dikim sisteminin seçiminde aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır:

  1. Tozlayıcıya gerek olup olmaması.
  2. Ağaçların alacakları son büyüklük dikkate alınarak, gerektiğinde uygulanacak söküm planı.
  3. Sulama suyunun akış yönü.
  4. Yağmurlama veya damla sulama hatlarının yerleştirilmesi.
  5. Hasatın el ile veya mekanik olarak yapılması.

 

Dikim sıraları nasıl belirlenmelidir?

  • Dikim sistemleri belirlendikten sonra sıraların yönü, arazinin durumuna göre belirlenmelidir.
  • Güneş ışınlarından daha iyi yararlanmak için, sıraların kuzey-gııney yönünde oluşturulması gerekir.
  • Arazide soğuk havanın birikebileceği çukur yerler varsa, oralarda soğuğa tolerans gösteren, soğuklama isteği uzun olan tür ve çeşitler ya da geç çiçek açan çeşitler seçilmelidir.
  • Genel dikim sistemleri kare, dikdörtgen, satranç, üçgen, kontur, tekli ve çoklu duvar sistemleridir.
  • Bahçenize yakın diğer arsalarda daha önceden yetiştirilmiş veya kendinden yetişmiş olan türler, bahçenizde hangi tür ve çeşitleri daha kolay yetiştirebileceğinize karar vermenizde yardımcı olabilir.
  • Önemli olan baskın olan türleri seçebilmeniz ve sağlıksız görünen türlerin neden o hale geldiğini öğrenebilmenizdir.

 

Toprak yorgunluğu nasıl azaltılır?

Bahçenizde daha önce meyve bahçesi olarak kurulmuş bir alan varsa ve yeni bir meyve bahçesi kurmayı düşünüyorsanız, toprak yorgunluğunu azaltmak için, tür veya en azından anaç değişimi yapılması size yardımcı olacaktır. Mesela şeftali-nemaguard olan bir bahçeyi tanzim edip bu türleri sökerek yerine başka bir tür istemediğinizde şeftali-şeftali kombinasyonu ile yeniden bahçe kurabilirsiniz. Hobi bahçesi olarak bir meyve bahçesi yapacaksanız meyvelerinin toplanması kolay, bahçenizle yakından ilgilenebileceğiniz dönemde meyve veren ağaçlan seçmeniz daha sağlıklı olacaktır. Her durumda da meyve bahçenizde ikiden fazla tür seçimi iklim olayları, hastalık ve zararlıların etkilerinin azaltılabilmesi açısından genelde önerilebilir.