Fransa'da parlamentonun üst kanadı senatoda görev yapan 348 senatörden 170'inin değişeceği kısmi seçim için yarın sandığa gidilecek.

Fransa'da bir senatör 6 yıllığına seçilirken, uygulanan seçim sistemiyle her üç yılda bir, senatonun bir bölümü yenileniyor.

En son 2014'te yapılan kısmi seçimlerde göreve başlayan senatörler, 2020'de görev sürelerini tamamlamış olacak. Yarınki seçime, Paris'teki tarihi Lüksemburg Sarayı'nda 6 yıl boyunca görev yapmak için bin 996 aday başvurdu.

Haziran ayında düzenlenen milletvekili genel seçiminden farklı olarak, senato seçimlerinde halk değil, sadece "seçilmişler" oy kullanabiliyor.

Bunlar, senatörlerin aday olduğu seçim bölgesindeki "seçilmiş kişiler" anlamına geliyor. Fransa'da sayıları yaklaşık 162 bin olan senatör ve milletvekilleri, bölge, departman ve belediye meclislerinin üyeleri, senatörleri seçmek için oy verebiliyor.

Yerleşim yerlerinin nüfus ve büyüklüklerine bağlı oluşturulan Seçiciler Kurulu, senatoya girecek adayların belirlenmesinde rol alıyor.

SAYI NÜFUSA GÖRE BELİRLENİYOR

Seçim bölgelerini oluşturan şehirlerin nüfusuna göre senatör sayıları belirleniyor. Paris'te 12 senatör seçilirken, Bas-Rhin'de 5, Loreze'de ise bir senatör seçiliyor.

Senatör seçilebilmek için adayların 24 yaşını doldurmuş olmaları gerekiyor. 2011'de yapılan bir değişiklikle 30 olan minimum adaylık yaşı 24'e indirildi.

Öte yandan adaylar, seçim kampanyası süresince mali denetime tabi tutuluyor. Senatörler gelir ve giderlerini seçimlerden sonra, bu konuda yetkilendirilmiş olan ulusal komisyona sunmak zorunda.

Yarı başkanlık sistemiyle yönetilen Fransa'da cumhurbaşkanı büyük oranda söz sahibi. Bu sistemde, yürütmeyi cumhurbaşkanının atadığı başbakan ve başkanlık ettiği Bakanlar Kurulu gerçekleştirirken yasama işlevini ise iki kanatlı parlamento yerine getiriyor.

Parlamentonun alt kanadını 577 üyesi bulunan ulusal meclis, üst kanadını ise 348 üyeli senato oluşturuyor.

Ulusal meclis ve senato arasındaki işlevsel farkı anlatabilmek için Fransızlar, "Ulusal meclis siyaset yapar, senato ise hukuka uygun olup olmadığını denetler." ifadelerini kullanıyor.

Fransa'da cumhurbaşkanının ulusal meclisi lağvetme yetkisi bulunurken, bu yetki senato için söz konusu olmuyor. Cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle görevinden ayrılması durumunda yerine senato başkanı geçiyor.

SENATODA MACRON RÜZGARI

Ülkede bir yıllık siyasi hareketle girdiği seçimlerden tarihi başarıyla çıkan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Cumhuriyet Yürüyüşü Hareketi (LREM), yakaladığı rüzgarı senato seçimlerinde de sürdürüp, parlamentonun üst kanadında da çoğunluğu elde etmek istiyor.

Mevcut durumda 30 civarında senatörü saflarına çekmeyi başaran LREM, yarınki seçimlerden başarıyla çıkıp senatodaki üstünlüğünü de kurma amacında.

Senatoda mevcut yapıda çoğunluğu sağ ve merkez sağ elinde tutarken, toplam 142 üyesi bulunan Cumhuriyetçilerden (LR) 53 senatör yenilenecek. Merkez sağın kontrolündeki grupta ise 42 üye bulunuyor.

Senato Başkanı Gerard Larcher'in yeniden seçileceğine kesin gözüyle bakılırken, Macron'un, ulusal mecliste uyguladığı yöntemin bir benzerini seçimden sonra senatoda da uygulamaya sokacağı belirtiliyor.

Ulusal mecliste sağcı üyelerin bir kısmının oluşturduğu Yapıcılar grubunun desteğini alan Macron, senatoda da benzer bir hamle ile çoğunluğa ulaşmayı deneyecek. Macron'un bu amaçla Bas-Rhin Senatörü ve eski Strazburg Belediye Başkanı Fabienne Keller ile anlaşma sağladığı iddiaları da kulislerde dillendiriliyor.

Son seçimlerde büyük hezimetler yaşayan Sosyalist Parti (PS) ise mevcut senatör sayısını mümkün olduğunca korumaya çalışacak. 86 senatörden oluşan sol gruptan 46'sı yenileniyor. Tarihinin en kötü günlerini geçiren partinin hedefi senatoda 50'nin altına düşmemek olacak.

Aşırı sağ Ulusal Cephede (FN) yaşanan aday patlaması da dikkati çeken konulardan biri. Milletvekili genel seçiminde başarılı olamayan yüzden fazla adayın, yarınki seçimlerde senatör olabilmek için yarışacağı açıklandı.

ADAYLAR ARASINDA TANINMIŞ KİŞİLER BULUNUYOR

Adaylar arasında kamuoyunun yakından tanıdığı isimler de bulunuyor.

Eski bakanlar Patrick Kanner, Laurence Rossignol, Andre Vallini ve Jean-Marc Todeschini gibi PS'nin önemli isimleri bu kez şanslarını senatör olabilmek için deneyecek.

Bu seçimde senatoya veda edenlerden, eski Başbakan Jean-Pierre Raffarin ve Le Figaro gazetesinin sahibi, Fransız havacılık ve savunma sanayinin önemli ismi 92 yaşındaki Serge Dassault da dikkati çekiyor.

TÜRK KÖKENLİ SİYASETÇİ DE YARIŞACAK

Kısmi senato seçiminde yarışacak adaylardan biri de Türk kökenli siyasetçi Metin Yavuz.

Cumhuriyetçilerden aday gösterilen Yavuz, yaptığı açıklamada, ilk kez senato seçimlerine girdiğini ve kazanması halinde Fransa tarihinde ilk Türk senatör olacağını söyledi.

Yavuz, 10 yıldır aktif siyaset yaptığını belirterek, 200'e yakın Türk kökenli belediye meclis üyesinin bulunduğu Fransa'da artık Türklerin senatör ve milletvekili olarak görev yapma zamanının da geldiğini ifade etti.