Çiğdem Aydın
Tüketim maddelerinde dünyanın en pahalı ülkelerinden biri olan KKTC’nin, kişisel vergi konusunda ise ‘eşi bulunmaz’ bir cennet olduğunu rakamlar ortaya koyuyor. Vergi Dairesi’nin 2015 listesine göre; 25 bin kayıtlı mükkellefin 7 bini tek kuruş ödemezken, 6 bini de bir yılda bin liranın altında ödeme yaptı.
Eski Başbakanlardan, CTP milletvekili Ferdi Sabit Soyer dünkü meclis birleşiminde bu çarpıklığı ortaya koyarken, Diyalog muhabiri 2015 yılı ‘kişisel vergi’ listesini ele geçirdi. Bin liranın üzerindeki vergilerde, varlıklı olduğu bilinen çok sayıda kişiden de ‘komik rakamların’ tahsil edildiği görülüyor.
Komik vergi ödeyenlerin arasında varlıkları tartışılmaz iş adamlarının yanı sıra, eski siayasetçilerin ve doktorların da bulunduğu görülüyor.
Diyalog, bugünden başlayarak ‘şahıslar bazında’ kimin ne kadar vergi ödediğini yayınlamaya başlıyor.
Soyer otomasyon önerdi
Eski Başbakanlardan, CTP Gazimağusa Milletvekili Ferdi Sabit Soyer dünkü Meclis Genel Kurulu’nun gündemine gelen indirimli tahsilata ilişkin yasa gücünde kararname konusunda konuştu ve hükümete eleştirilerde bulundu.
Kararname oy çokluğuyla yasallaşsa da Soyer, vergi konusunda devletin eksikliklerinden dert yandı.
Soyer, “Vergi işi net olarak otomasyon sistemine girmelidir” diyen Soyer gelir vergilerindeki şahsi vergileri incelediğini kaydetti, sözlerini şöyle sürdürdü:
“25 bin vergi mükellefini üşenmedim saydım, 25 binin 7 bin tanesinin sıfır gelir vergisi ödediğini gördüm. 6 bin kişi de bin TL’ye kadar ödemiş bir yıl içerisinde. Bu memleket küçüktür, bu isimlere baktığımda bir kısmının anlı şanlı şirketlerin direktörleri olduğunu gördüm. Kendi beyanlarını asgari ücretten göstermişler ve sıfır vergi ödüyorlar. Bunun açığa çıkması lazım. Bu vergi işi kesinlikle otomasyona bağlanması lazım. Vergi listeleri artık sektörel bazda ortaya çıkmalı ve yayınlanmalıdır. Kamuoyu da bu sektörlerde çalışanların, şirket direktörlerinin ne kadar vergi ödediğini görmelidir. 10 bin TL maaş alan bir kişi asgari ücrette maaş aldığını gösteriyor. Ayıptır, bu hem sosyal sigortayı da devleti de vurmaktır. Hatta çalışanların da ciddi bir kaybıdır
“Yasa sonrası itiraz konusu vergilerin parasal değeri nedir?”
Meclise gelen kararnamenin geçmesi sonrasında itiraz konusu olan vergilerin ne kadar bir parasal edere sahip olduğunu ve kaç kişinin ve hangi sektörlerden itiraz ettiğini bilmek istediğini söyleyen Soyer, bunların cevap bulması gerektiğini söyledi. Soyer sözlerine şu şekilde devam etti:
“Vergi listelerine bakıyorum beyanı 50 milyon ödediği vergi söz gelimi 300 TL, bir başka örnek beyanı 20 Milyon ödediği 10 Bin TL. Bu iş nasıl olur? Merak edip Vergi Dairesi’nin benim dönemimdeki müdürüne sordum. Bana dedi ki, “Kira geliri olan insanlar stopaj vergisi ödüyorlar. Bu beyanın içine dahil ettik” dedi. Bu nasıl olabilir, bu tam anlamıyla softa şaşırtmasıdır. Kira sözleşmesinde ödediği stopaj vergisini ticari şirketindeki gelirlerinin içinde gösteriyor. Gelir vergisi düzenlenmesinde hesaplanmıyor ve düşük ödüyor. Bu olabilir mi? Beyanı yüksek gösterip vergi devede kulak kalıyor. Biz şirketler yasasını değiştirmek zorundayız. Şirketten elde ettiği gelirle mülk alıyor ve şirketin devlet ile vergileşmesinde bunlar hesaba girmiyor. Böylece yüzlerce dairesi olan insan var.”
