Yeni Bakış gazetesinden Deniz Abidin'e konuşan, DEV-İŞ Başkanı Hasan Felek, özel sektörün çalışma koşullarının üç beş şirket hariç kölelik koşullarında olduğunu belirterek, birçok iş yasasında mevcut olan kuralların ise, uygulanmamakta olduğunu söyledi. Felek, günde 8 saat, haftada 40 saat çalışma süresinin birçok iş yerinde uygulanmamakta olduğuna dikkat çekerek, bir kişiyi günde 10-12 saat çalıştırmanın sömürü anlamına geldiğini söyledi. Felek, asgari ücretin günde 8 saat çalışmanın karşılığı olduğunu ifade ederek, özel sektör çalışanlarının ise, 60 saatten az çalışmadıklarına dikkat çekti. Felek, iş yasasında mevcut olan yıllık izinleri dahi çalışanın kullanamadığını belirterek, özellikle kadın çalışanların hamile olmaları durumunda doğum izni ödememek için işveren tarafından işten durdurulduğunu belirtti.
“Sendikalaşmanın önü açılmalı”
Hasan Felek, iş sağlığı, iş güvenliği konuları yanında sosyal sigorta yatırımlarının doğru düzgün yapılmadığına da dikkat çekerek, sosyal sigorta yatırımlarının alınan maaş üzerinden değil, asgari ücret üzerinden yatırıldığına vurgu yaptı. Felek, özel sektör çalışanı üzerinde çok fazla baskı olduğunu belirterek, bu insanların işten erken ayrılma, hasta olma hakkı olmadığını söyledi. Felek, iş yasası, sosyal sigortalar yasası, çalışma yasası ile ilgili diğer yasaların kullanılması ve aktif olması gerektiğini belirterek, özel sektör çalışanlarının sorunlarının çözümü için sektörel bazda toplu iş sözleşmelerinin imzalanmasının sendikalaşmanın önünün açılması için yapılması gereken bir takım yasaların ve hukuksal düzenlemelerin şart olduğunu vurguladı.
“Toplu iş sözleşmesi yoksa sendikalaşmanın önü açılamaz”
Felek, şöyle devam etti, “Özel sektör çalışanlarının sendikalaşmasıyla bu sorunların tümü büyük oranda giderilmeyecektir. Özel sektörde sendikalaşmanın dünyada birçok örneği vardır. Sektörel bazda öncelikle devletin ya da hükümetlerin sendikalaşmasının sağlanması gerekmektedir. Örneğin bir inşaat sektöründe ilgili sektörün işveren kurumlarıyla bir araya gelip toplu sözleşme imzalaması gerekmektedir”
Felek, sektördeki işveren örgütlerinin toplu iş sözleşmesine uyması için hükümetlerin irade ortaya koyması gerektiğini belirtti. Felek, “Devlet, örgütlenin sendikaya üye olmak zorundasınız dediği anda sizin sendika olarak işverenle toplu iş sözleşmesi yapma olasılığınız yoksa sendikalaşmanın da bir anlamı olmaz” diye konuştu.
“Ülkenin yüzde 55’i çalışma izinli”
Hasan Felek, özel sektörde sendikalaşmanın zorluğunun en büyük etkenlerinden birinin sigorta kayıtlarında yer aldığı gibi yüzde 55 civarında yabancı işçinin çalışma izniyle çalışması olduğunu kaydetti. Çalışma izniyle çalışmanın bir şekilde işverene göbekten bağlı olmak anlamına geldiğini belirten Felek, herhangi bir sendikal hareket karşısında çalışma iznini iptal edip işçinin ülkesine gönderilmesi durumunun zorluklardan biri olduğunu söyledi.
Felek, iş uyuşmazlıklarının normal mahkeme sürecinde değil, ayrı branşlaşmış ve sadece iş uyuşmazlıklarına bakan mahkemelerin ve kurumların hayata geçirilip sorunları sonuca ulaştırma yönetiminin önemli olduğunu kaydetti.
Felek, bugüne kadar verilen mücadeleden elde edilen tecrübelerden özel sektörde örgütlenmeye çalışıldığında sendikalı işçilerin işten çıkarıldığını söyledi.
Felek, şöyle devam etti, “İşçi haklı olsa dahi geri dönüşüm olamıyor. Mahkeme sürecine de gitseniz işsiz kalan işçi mahkeme aşamasına da gitse 3-4 yıl geri dönecek diye bekleme şansı mümkün değil. Bu gibi sorunlarda alacak verecek gibi durumlarda en önemlisi iş mahkemelerinin devreye girmesidir. Bu çalışan açısından önemli bir adımdır”
“Kimisi mecburiyetten kimisi üniversitelerin zafiyetini kullanıyor”
Üniversitede kayıtlı görünüp işçi olarak çalışan sayısının gün geçtikçe arttığını belirten Felek, kimisinin mecburiyetten kimisinin üniversitelerin zafiyetini kullandığını söyledi.
Felek, ülkeye öğrenci olarak gelip iş yeri açan insanların bile olduğunu belirterek, bunun Çalışma Bakanlığının sorumluluğunda olan bir konu olduğunu söyledi. Felek, bunun kayıt dışı ve yasa dışı bir uygulama olduğunu kaydetti. Felek, üniversite öğrencilerinin nasıl çalışabileceğinin yasalarda mevcut olduğunu belirterek, bu durumun Bakanlık tarafından denetlenmesi gerektiğini söyledi.
