Havadis gazetesinden Hasan Düzgün'ün haberine göre; Ülkedeki hayvancılık sektörünün talebi karşılayamaması, özellikle otel ve restoranların taleplerinin çokluğu neden iç piyasanın talebinin karşılanamaması ülkedeki et fiyatlarının istenilen düzeye çekilememesine neden oluyor.

Hayvancılar, suçu kasaplara atarken, kasaplar ise hayvancının etini daha pahalıya satmak için arzı kıstığını ifade ediyor.

Öte yandan Türk Lirasındaki değer kaybı KKTC ile Güney Kıbrıs’ta et fiyatları arasındaki dengeyi kurmaya yetmedi. Dövizdeki artışa rağmen Kuzey’deki et fiyatları Güney Kıbrıs’a göre daha pahalı. Kuzey’de dana kıyma 45 liraya satılırken, Güney’de fiyatı 26 lira. Kuzu etinde ise 25 liradan fazla fark var.

Vatandaş, Güney Kıbrıs ile Kuzey Kıbrıs arasındaki fiyat farkının her geçen gün açılmasına isyan ederek, “bizi zorla Güney’den alışveriş yapmaya mahkum ediyorlar. Kuzeydeki fiyatlarla eve her gün et götürmek imkansız. Ya bu et fiyatlarını makul bir seviyeye çeksinler ya da artık kimse Kuzey’den et almayacak” ifadelerini kullanarak hem kasaplara hem de hayvancıya ateş püskürdü.

Fiyatlar arasında uçurum

KKTC’de et fiyatları Güney’e kıyasla dövizin yükselmesine rağmen halen ateş pahası. Güney’de kuzu eti ortalama 6.30 Euro yani 30 TL’ye satılırken, kuzeyde 55 TL’ye satılıyor. Dana kıymada ise kuzeyle güney arasında 19 TL’lik fark var.

Vatandaş haklı olarak Güneye gidiyor

Euro’nun 5 TL’ye yanaşmasına rağmen et fiyatlarının Güney Kıbrıs’ta daha ucuz olması, vatandaşın da günlük tüketiminde Güney Kıbrıs’taki güvenilir kasapları tercih etmesine neden oluyor. Kuzey’deki kasaplar işlerin azalmasından şikayetçi.

Vatandaş artık Metehan Sınır Kapısı’nın hemen yanında bulunan marketin kasabından haftalık et alışverişini yapmayı tercih ederken, her türlü uyarının yapılmasına rağmen kuzeydeki kasapların fiyatları aşağıya çekmemesi vatandaşı haklı olarak güneye gitmeye teşvik ediyor.

En fazla fark bonfilede

KKTC ile Güney Kıbrıs arasındaki et fiyatlarındaki fark en fazla dana bonfilede dikkat çekiyor. Güneyde hem kasaplarda hem de marketlerde vatandaş ülkesine bağlı olarak farklı et fiyatı alternatifleri de sunuluyor. Yerli kuzu kilosu 6.95’den alıcı bulurken, ithal kuzu da bu fiyat 6 Euro’nun altına da düşebiliyor.

Ciddi farklar var

KKTC’de ortalama fiyatı 45 TL olan dana kıymanın Güney Kıbrıs’taki ortalama fiyatı 5.5 Euro yani 26 TL. Kuzey ile Güney Kıbrıs’taki dana kıyma arasında 19 TL fiyat farkı bulunuyor. Bu fark da vatandaşların kuzey yerine güneyden alışveriş yapmasına neden oluyor.

Uçurum daha büyük

Dana bonfile, T-bone steak gibi nitelikli  ürünlerdeki fiyat uçurumu ise daha büyük. KKTC’de en ucuz 1 kilo dana bonfile 90 TL’ye alınırken Güney Kıbrıs’ta bu fiyat 9 Euro yani 44 TL’ye denk geliyor. Kuzu şişlik fiyatları ise neredeyse yarı yarıya. Güneyde 9 Euro’ya olan kuzu şişlik kuzeyde 75 TL’ye alıcı buluyor.

Naimoğulları:  Her şey dövize endeksli

Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mustafa Naimoğulları Havadis’e yaptığı açıklamada ülkede hayvancının üretebilmesi için kullandığı her şeyin dövize endeksli olduğunu ifade ederek maliyetlerinin çok yükseldiğini söyledi.

Güney’e göre çok daha pahalıya ürettiklerini ifade eden Naimoğulları Güney’de süt fiyatlarının kuzeyden daha yüksek olduğu için hayvancının karının çok daha fazla olduğunu söyledi. Naimoğulları, “Dolayısı ile hayvancı et fiyatlarına çok yüklenmez. Kuzey’de kuzu ve dana etine talep çoktur ama güney et piyasasının yüzde ellisi domuzdur. Bu sebepte dolayı bizde talep çok olduğu için hayvan azlığı yaşanır ve fiyat yükselir” dedi.

“Kurban Bayramı’ndan sonra et bulamayacağız”

Naimoğulları, bu durumun böyle gitmesi durumunda ülkede Kurban Bayramı’ndan sonra tüketecek hayvan bulunmayacağını belirtti. Naimoğulları sözlerini şöyle tamamladı: “Bir başka neden de hayvancıların parasını devletten alamamasıdır. Ödemeler çok geriden gelir fakat bu güneyde böyle değildir. Güney’deki hayvancılar her 15 günde bir parasını alır. Yani kısacası ihtiyacımızın üstünde üretimimiz olmadığı sürece kuzeydeki fiyatlar güneyden yüksek olacak.”

Şeytan: İşlerimiz düşüyor

Şeytan Kasap Direktörü Alpay Şeytan ise kuzey ve güney arasındaki fiyat farkının işlerini çok etkilediğini ifade ederek işlerin nerdeyse yarı yarıya düştüğünü belirtti.

İnsanların fiyat farkından dolayı haliyle güneyden et almayı tercih ettiğini kaydeden Şeytan, Rumların da bunun farkında olduğunu söyledi. Rum kasapların artık Türkçe reklam yapmaya başladığına vurgu yapan Şeytan, “Bizim ülkemizde her alanda olduğu gibi bu alanda da üretim maliyeti fazla. Bu maliyet eminim ki güneyde çok daha azdır. Artık et ithalini gündeme getirmeliyiz” diye konuştu.

Vatandaşlar ne dedi?

Mustafa Osmanlızadeler: Rum tarafında etin kalitesini veya etin ne olduğu ile ilgili bir fikrim yok. Oradan aldığımız etin içerisinde belki de domuz vardır. O yüzden ben eti kuzeyden alıyorum. En azından ne yediğimizi biliyoruz. Ama yinede et fiyatlarının düşürülmesi gereklidir.

Asaf İsvendiyaroğlu: Güney’deki et fiyatlarıyla kuzeydeki et fiyatları arasında uçurum var. O yüzden kimse güneyden et alamazsınız demesin. Devletimizin et fiyatlarını göz önünde bulundurarak fiyatları asgariye indirmesi gerekir. Dövizin yükselişine rağmen güneydeki birçok ürünün fiyatı kuzeye göre çok daha uygundur. Bunların başını et ve peynir çeşitleri alır.

Salih Karagözlü: Ben ete dolayısı ile kebap’a meraklı bir kişiyim. Zaten Kıbrıslıların hafta sonlarında vazgeçilmez yiyeceği ettir. Ben genelde etimi Güneyden alırım. Nedeni de KKTC’de bizim bölgede kuzu etinin kilosu 60 TL dir. Güneyden 6.30 Euro’ya alırım bu da yaklaşık 30 TL’ye gelmektedir. Yani KKTC’den 1 kilo et alacağıma Güneyden 2 kilo et alırım. Gazetelerde, TV’lerde Güneyden kaçak et getirildiğini ve satıldığını duymaktayım. KKTC’de pahalı olduğundan buna gerek duyarlar ve kaçak et getirirler. Ben taze et aldığımdan yurt dışından getirilen etler hakkında pek bilgim yoktur. Devlet et fiyatlarının daha aşağıya çekilmesi için önlem alması gerekir. Önlem alınmazsa bu durumları her zaman yaşayacağız.

Mehmet Akkoyun: Ben asgari ücret alında geliri olan biriyim. 4 kişilik ailem vardır. Et fiyatları 50-60 TL civarında satıldığından ancak ayda bir kez et alabilmekteyim. Bazı arkadaşlarımın Güneyden yarı fiyatına et aldıklarını duymaktayım. İmkanım olmadığından Güneye giderek et almadım. Ama imkanım olsa bende oraya giderek oradan et alırdım. Ayda bir kez et alacağıma da haftada bir kez et almış olurdum. Güneyden kaçak et getirildiğini duymaktayım. Zaman zaman da Polisin bu kişileri yakaladığını duyarım. Et KKTC de çok pahalı olduğundan bu girişimi yaptıklarını düşünürüm. KKTC deki kasaplardan et alırken güvenilir ve taze olduğunu Güneyden  alınan etin sağlıklımı değil mi onu bilmiyorum. KKTC de et yetersizse Güneyden denetimli bir şekilde et getirilebilir.

Soner Yolaç: Ben Hayvancılıkla uğraşan bir kişi idim. Şu an hayvancılık yapmıyorum. KKTC’de et fiyatları çok pahalı. Bunun bazı nedenleri vardır. Birincisi Yem ve diğer giderlerin çok yüksek olmasıdır. Birde kasaplar hayvancıdan eti okka ile alırlar kilo ile satarlar bu da etin çok yüksek fiyata halka satılmasına neden olur.  23 TL okkası alınan canlı bir hayvan kasap’a 50 TL okkası mal olur. Kasap’ta halka 50-60 TL kilosuna satar. 10 okka’da 2,5 kilo kasap kar eder. 40 okkalık bir hayvan 50 kiloya denk gelir. Ben eski bir hayvancı olarak yem fiyatlarını ve diğer giderleri göz önüne aldığımda KKTC de et şu anda en çok 35-40 TL’ye satılması gerekir. Hayvancılıktan bende bu sebeplerden dolayı vazgeçtim. Bazı kişiler Güneyden ucuza et alırlar ve ucuza KKTC’de satarlar. Devletimizin yapacağı ilk iş okka birimini kaldıracak ve kasapların hayvancıdan eti kilo alıp, dükkanında kilo olarak satmalarını denetleyecek. Birde hayvan yemlerinin fiyatını düşürecek. Bunlar yapılırsa et fiyatları düşecek. Güneyden kaçak et de getirilmemiş olacak. Şu anda birçok hayvancı hayvancılıktan vazgeçtiğinden ve bu işi yapmadıklarından hayvan sayısında düşüş olduğundan da et fiyatlarına yansımaktadır. Devlet bazı tedbirler alarak yem ve diğer girdilerde ucuzluk yaparsa ve bunu denetim altına alırsa et fiyatları Güney’in fiyatlarına eşit olur ve kaçakçılıkta olmaz. Yurt dışından et getirme ihtiyacı da doğmaz. Devletin hayvancıları da bu işi yapmaları için teşvik etmesi gerekir.

KUZEY GÜNEY (EURO) GÜNEY (TL)
Dana Kıyma 45.00 TL  5.5 Euro 26 TL
Kuzu Eti 55.00 TL 6.30 Euro 30 TL
Dana Bonfile 90.00 TL    9 Euro 44 TL

Kuzey-Güney arasında et farkı:

*Euro kuru 4.88’den hesaplanmıştır