Yeni Bakış'tan Özlem Çimendal'ın haberine göre, Ekonomist Okan Veli Şafaklı, son yıllarda özellikle Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “KKTC’deki milli geliri iki katına çıkaracağız söylemleri”ne karşı başta ekonomi olmak üzere KKTC yetkililerinin üç maymunu oynadıklarını vurguladı.

“1 milyar TL’lik reform kaynağını bile kullanamadılar”

Türkiye Cumhuriyeti yetkililerinin açıklamalarında kastettiği şeyin KKTC’nin milli gelirini iki katına çıkarmak için her türlü maddi ve teknik katkıya hazır olduklarının beyanı olduğunun altını çizen Şafaklı, “Durum böyle olmasına rağmen yaklaşık 1 Milyar TL’lik reform kaynağının kullanılmaması ve kaynağı bekleten KKTC yetkililerinin milli geliri iki katına nasıl çıkaracağı merak konusudur. Öncelikle Türkiye Cumhuriyeti’nden önce KKTC’nin milli geliri iki katına çıkarmaya yönelik bir vizyonu olması gerekmektedir. Örneğin 2023 yılı hedefi olarak KKTC’nin milli gelir, ihracat, yatırım, sosyal kalkınma gibi somut hedefleri olmalıdır. Aksi takdirde, gelmiş geçmiş hükümetler kısır döngünün içerisinde memur ödemeyi ve kazanılmış hakları devam ettirmeyi, yani statükoyu korumayı marifet saymış olurlar” dedi. 

"Öncelikle KKTC’de her alanda düzenleme başlamalı"

Vizyonu olması gereken KKTC’de temel konularda politikalar ve somut hedeflerin varlığından söz edilmesi gerektiğini vurgulayan Şafaklı şöyle konuştu: “Kamunun etkin ve verimli kılınması için politikalar ve somut hedefler, kamu sektörünü reel sektöre hizmet edecek bir yapıya kavuşturacak politikalar ve somut hedefler, başta bürokrasi ve hukuk olmak üzere yatırımcı için ülkeyi uygun yatırım iklimine dönüştürecek politikalar ve somut hedefler, kayıt dışı ekonomi ve yolsuzluğu minimize edecek idari, kurumsal, mali ve yasal önlemlere ilişkin politikalar ve somut hedefler, reel sektörünün rekabet edebilirliğini artıracak üretim, teknolojik, yönetimsel, pazar hedefleri ve girdiler açısından politikalar ve somut hedefler, girdi maliyetleri açısından elektrik ve KIB-TEK’in yapılandırılmasına ilişkin politikalar ve somut hedefler, mevcut teşvik sisteminin tamamen lağvedilerek rekabet gücü olabilecek ürünleri teşvik eden politikalar ve somut hedefler, yerel hükümet konseptinde çağdaş hizmet sunabilecek sürdürülebilir bir yapıda yerel yönetimler reformuna ilişkin politikalar ve somut hedefler, ekonomik ve sosyal kalkınma için somut büyüme, nüfus politikaları ve buna uygun yatırım politikaları ve somut hedefler, yükseköğrenim sektörünün sürdürülebilirliği için politikalar ve somut hedefler, Kıbrıs Türk Ticaret Odası Rekabet Edebilirlik Raporuna göre dünyada en kötü yol kalitesine sahip ülkeler arasında olan ülkemizde trafik, ulaşım ve dolaşım için politikalar ve somut hedefler ortaya konmalı.”

“Büyüme kalkınma KKTC’de ancak İnşallah, maşallahla olur”

Şafaklı, vizyonu, politikaları ve somut hedefleri olmayan KKTC’de büyüme ve kalkınma ancak ve ancak “İnşallah ve maşallah gibi söylemlerden ibaret kalır” şeklinde konuştu. 

“Bugünkü kafayla milli geliri ikiye katlamak ne kadar mümkündür?”

KKTC’de son 10 yılın ekonomik büyüme, milli gelir ve nüfus verileri hatırlandığında, Devlet Planlama Örgütü’nün kesin verilerinin 2016 yılına kadar olduğu gerçeğinin de göz önünde bulundurulması gerektiğini anlatan Şafaklı, “2008 yılından beri KKTC’nin Milli Geliri 4 Milyar $ civarında olup bu sınırı aşmayı başaramamıştır. KKTC’de 2016 yılındaki kişi başı milli gelir 2007 yılının gerisindedir. Son on yılda elde edilen en yüksek kişi başına milli gelir 2008 yılındaki 16,158 $’dır. KKTC’nin son on yılda ortalama milli geliri 14,533 $ olarak ifade edilmektedir. 

Günün moda terimiyle KKTC orta gelir tuzağına yakalanmıştır. Veriler ışığında KKTC’de son 10 yılda ortalama reel büyüme hızı yüzde 2,5 olarak gerçekleşmiştir. 2006-2016 yılları arasında en yüksek büyüme hızı 2006’da %13,2, en düşük büyüme hızı ise 2009’da eksi % 5,7 olarak gerçekleşmiştir. 2016 yılındaki büyüme hızı ise % 3,8 olarak DPÖ tarafından rapor edilmiştir” diye konuştu. 

“Milli gelir ancak 28 yılda ikiye katlanır” 

“Finans nosyonuna sahip olanlar ekonomik büyümenin ikiye katlanması için gerekli dönemi hesaplamada kullanılan 72 kuralını bilirler” diyen Şafaklı, 72'nin kuralının, belirli bir yıllık döneme oranla parayı iki katına çıkarmak için gereken yıl sayısını tahmin etmeye yardımcı olmak için hızlı ve kolay bir zihinsel kısa yolu olduğuna vurgu yaptı. Şafaklı, “Kural, oranı yüzde olarak ifade ettiğinizi 72'ye bölmenizi belirtmektedir. İki katına çıkarmak için, tahmini yıl sayısı = 72 ÷ bileşik yıllık faiz oranı, bu durumda KKTC’de nüfusu sabit sayarak kişi başı milli geliri ikiye katlamak için 10 yıllık ortalama büyüme hızını kullanırsak; 72/2.5= 28.8 yıl gereklidir. 2016 yılındaki yaklaşık % 4 büyüme hızını kullanırsak kişi başı milli geliri ikiye katlamak 72/4= 18 Yıl gereklidir” dedi. 

"Nüfustaki artış hızı ortalama büyüme hızından fazla"

Yukarıdaki hesapların KKTC’deki nüfusu sabit sayarak yapıldığının açıklamasında da bulunan Şafaklı, “Peki KKTC nüfusu nasıl ilerliyor? DPÖ verilerine göre KKTC’nin son 10 yıldaki ortalama artış hızı %  3.8 olarak gerçekleşmiştir. Yani nüfustaki artış hızı ortalama büyüme hızından fazla olmuştur” ifadelerini kullandı. 

“Yılda en az yaklaşık % 15 büyüme gerçekleşmelidir”

KKTC hükümetinin modern bir devlet gibi büyüme oranını ve bunu nasıl yapacağını politikalar ve somut hedefler ile ortaya koyması gerektiğinin altını çizen Şafaklı, “Örneğin 2023 yılında milli geliri ikiye katlamak istiyorsa 72/5 =14.4 olarak yılda en az yaklaşık % 15 büyüme gerçekleştirmelidir. Böylesi hedefleri hangi stratejiler, politikalar ve eylem planları ile gerçekleştireceğini ise hükümet ekonomi kurmaylarına süratle hazırlatmalıdır” diye konuştu.