Yeni Bakış'tan Özlem Çimendal'ın haberine göre, Ekonomist Prof. Dr. Okan Veli Şafaklı, kamu ile özel arasında gün geçtikçe uçuruma dönen maaşlar ve hükümetin elektrik ve akaryakıt ürünlerine yaptığı son zamları Yeni Bakış’a değerlendirerek, zamların bütçeyi denkleştirme için atılan adımlar olduğunu belirtti. 

"Kamu-özel arasında her yönden haksız şartlar var"

Kamu-özel arasındaki maaş farkının kamuya teşviki artırdığı söylemlerini de değerlendiren Şafaklı, KKTC’de maaşlar arasında çok fark olmasa bile etkin denetim ve şeffaflığa sahip olmayan çalışma şartları nedeniyle, özelden kamuya yönelimin önüne geçilemeyeceğini savundu. Kamuda reformun hayat bulmadığı sürece reel sektörün rekabet edebilir ve yüksek maaşlı çalışma sistemine geçemeyeceğine dikkat çeken Şafaklı, reel sektörün güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı.

"Reel sektör rekabet edebilirlikten uzak"

KKTC’de hala hayat bulamayan sosyal devlet olgusunun birçok alanda kendini hissettirdiğinin altını çizen Şafaklı, bunun özel-kamu arasındaki adaletsiz çalışma koşulları ve maaş farkı konusunda da kendini gösterdiğine işaret etti. Şafaklı, kamuda nispeten özel sektöre göre yüksek olan maaşların özel sektör veya ihtiyaçlı çalışamayanlara devlet eli ile yapılacak katkı ve maaşa bağlama kanalı ile çözümlenebileceğine işaret ederek, “Bu Türkiye’de böyledir. Bugün gerek özel sektör çalışanlarının gerek çalışamayacak durumda olanların devlete başvuru halinde katkı veya maaş bağlanımı durumlar söz konusudur. Böylelikle alt kademinin de refahını yükseltme ve alım gücünü artırıcı icraatlar sağlanabilmektedir” diyerek, KKTC’de böyle bir sosyal devlet anlayışının olmaması sebebi ile reel sektörün de gün geçtikçe rekabet edebilirlikten uzaklaştığını dile getirdi.

“Özelde yüksek maaşın verilebildiği, kamunun özele hizmet edebildiği yapı şart”

Özel-kamu arasındaki maaş farklarının rekabet edilebilirlik noktasında gerekli düzenlemelerin yapılmadığı sürece her zaman var olacağına vurgu yapan Şafaklı, “Her zaman için bu fark olacak ve asgari ücret hep sorun olacaktır. Esas olan, kendi ekonomik düzeyi değişen ve rekabet edebilir güçlü bir reel sektör yaratarak özel sektörün maaşlarını güçlendirecek enstrümanlara ihtiyaç vardır. Reel sektörün yüksek maaş verebilecek bir yapıya ve kamunun özel sektöre hizmet eden bir yapıya kavuşturulması lazım” şeklinde konuştu. Şafaklı, bu yönde atılan ciddi adımlar olmadığı gibi palyatif günü kurtarma temelli atılan adımlarla hükümetçilik oynandığını da ifade etti. 

“Amaç sadece Kıb-Tek’in statüsünü korumak”

Elektrik ve akaryakıta yapılan zamları eleştiren Şafaklı, şöyle konuştu: “Bugün elektriğe hala ideolojik yaklaşılıyor. Elektriğin maliyetini düşürücü plan yürütmek yerine amaç sadece Kıb-Tek’in statüsünü korumak olursa neticede bugünkü sonuç ortaya çıkar. Bu yapı olmadığı sürece kısır döngü devam eder. Yapılan zamların ardında hep ideolojik açıklamalar yapılıyor ancak elle tutulur bir plan program ortaya konulmuyor. İletişimde, ulaşımda, sağlıkta daha birçok alanda hiçbir plan program yok. Trafik çok kötü, GSM fiyatlandırmaları oldukça yüksek, bunlar için bir düzenleme yok, üretilen ürünlerin rekabet edebilirlikleri için bir girişim yok. Ancak zam var.”

“Zamlar neye göre yapılıyor? Halka açıklasınlar”

Dövizin stabil döneme girdiğine buna rağmen zam yapıldığına vurgu yapan Şafaklı, yapılan zamların neye göre yapıldığının halka açıklanması gerektiğini vurguladı. Şafaklı, zamların otomatik fiyatlandırma mı yoksa döviz girdilerinin ve dövizin yükselişi ile mi ilgili olup olmadığının ortaya konması gerektiğine işaret etti. Şafaklı, hiçbir açıklama yapılmadan elektrik ve akaryakıta getirilen zamların düşündürücü olduğuna değindi. 

"Elektrik ve akaryakıt bütçeye en fazla gelir getiren alanlar"

Şafaklı, “Son günlerde pratik hayata yansıyacak atılan birtakım önlem paketleri KKTC bütçesini geriye götürmektedir. Hükümetin bu önlemleri alabilmesi için kendi bütçesinden feragat etmesi gerekiyordu doğal olarak bu yapıldığı zaman bütçe açık vermeye başladı. Bir yandan ekonomik tedbir paketleri altında alınan önlemler diğer tarafta bütçeye en çok katkı sağlayan en önemli lokomotifler elektrik ve akaryakıta yapılan zamlar düşünüldüğünde, bütçe açığının giderek gerilediği ve bunu toparlamanın yollarının yapılan zamlarla arandığı düşüncesi de kafaları karıştırmaktadır” dedi. 

“Zamlarla devlet bütçesi gelir düzeltilmesi çalışması mı yapılıyor?”

Gelir kaynağının yüksek olduğu elektrik ve akaryakıt vergilendirmeleri üzerinden devlet bütçesi gelir düzeltilmesi çalışması mı yapıldığının kulislerde konuşulduğuna dikkat çeken Şafaklı, “Bunun açıklanması lazım, çünkü son aylarda döviz sabitlendi, petrol fiyatları mı arttı, bu yapılan zamlar nelere göre yapıldı?” diye sordu. 

“Devlet Twitter ve Facebook’la yönetilmez”

Dörtlü koalisyon hükümetinin başa gelirken verdiği sözlerin birçoğunun bugün unutulduğuna ve hayat bulmadığına dikkat çeken Şafaklı, siyasi erklerin plan programlar hakkında ciddi çalışmalar yaparak bunu halkla paylaşmak yerine, kendi sosyal medyalarından yaptıkları açıklamalar ile meydan okuma yoluna gitmeyi tercih ettiğinin altını çizdi. Şafaklı, “Devlet Twitter ve Facebook’la yönetilmez” şeklinde konuştu. 

"Göstermelik çalıştaylar yapılıyor"

Birçok çalıştayın yapıldığını ancak bunların gerektiği gibi özümsenmediğine de dikkat çeken Şafaklı, önemli olanın göstermelik çalıştayların yapılması değil, çalıştayda sunulan raporların ışığında sorunlu noktalara ciddiyetle eğilinilmesi olduğunu söyledi.