Meclis Genel Kurulu’nda Toprak Ürünleri Kurumu (TÜK) 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı görüşüldü. Kurumun 203 milyon 800 TL olan bütçesi oy çokluğuyla kabul edildi. Milletvekillerinin 25’i kabul, 11’i ret oyu verirken, oylamaya 14 vekil katılmadı.
Muhalefet TÜK bütçesi üzerine söz alarak hükümeti eleştirdi.
Tarım Bakanı Erkut Şahali, eleştirileri cevaben yaptığı konuşmada, “Bu yılki rekolte 100 bin tonun üzerinde. TÜK’ün tüm tahıl ürünlerini alabilecek kabiliyeti yok. Ödeme vadesi 10 aydır. Çiftçinin bekleyecek 10 günü yok. Bunun bilinciyle hareket ediyoruz” dedi.
Şahali, “TÜK’ü kapatmayacağız” vurgusunda da bulunurken, “TÜK ilk günden başlanarak bugünü yakalanana kadar denetlesin. Kimin kusuru zafiyeti ve suiistimali varsa ortaya çıksın. Sayıştay gerekli isteklilikte değil. Dönemsel raporlar hazırlıyor. Maliye Bakanlığı ve Başbakanlık Denetleme Kurulu’nun denetimleri sürüyor. TÜK’teki denetim sonuçları kısa süre içerisinde açıklanacak” dedi.
ÇAVUŞOĞLU
UBP Milletvekili Nazım Çavuşoğlu, “TÜK’ün kronikleşen sorunları var. Gelir gider dengesi siyasi müdahalelerle bozuluyor. Bazı açılımlar için TÜK’e gerekli maddi kaynak ayrılmıyor. Emeklilerin halen TÜK bütçesinden ödenmesi sıkıntı” dedi.
Çavuşoğlu, “Alacağını alamayan, borcuna faiz ödeyen, şimdi yine borç alan kurum, inanılmaz bir faiz yüküne sokuldu. TÜK piyasa düzenleyicisi olacağı yerde özel sektörle rekabet edemez duruma geldi ” şeklinde konuştu.
TÜK’e üreticileri korumak için ciddi bir görev düştüğünü söyleyen Çavuşoğlu, “’Alım yapacağım’ deyip fiyat açıklamazsınız üreticiler özel sektöre mahkum olacak” dedi.
Yapılan işlerin TÜK’ü misyonundan uzaklaştırdığını ifade eden Çavuşoğlu, “Yine CTP döneminde iş yapamaz hale getirilen kurum benzer durumla karşı karşıya. TÜK ile ilgili endişelerimiz artıyor” şeklinde konuştu.
TÜK’ün müdürünün istifa ettiğini anımsatan Nazım Çavuşoğlu, “Yakın çevresi müdürün bazı alımları reddettiği için istifa ettiğini söylüyor. Sayın Bakan gerçek sebebi izah ederse spekülatif durumdan uzaklaşılır” dedi.
Doğrudan gelir desteğinin halen açıklanmadığını ifade eden Çavuşoğlu, “Nisan ayına gelindi. Süreç askıda bekliyor. Üretimin ve kurumun maliyet hesaplaması yapılamıyor. Süreç nereye toslayacak?” diye sordu.
Küçükbaş hayvan üreticilerinin süt alımı konusunda sıkıntı yaşadığını savunan Çavuşoğlu, sözlerini “Temennim TÜK yasasının çalışılması. Maliyetlerin düşürülmesi için kurumun borç yükünden kurtulması. Alacakların tahsil edilmesi konusunda hükümetin samimiyetini görmek istiyoruz” diyerek tamamladı.
AMCAOĞLU
UBP milletvekili Olgun Amcaoğlu, Kanlıköy göleti konusunda sıkıntıyı Tarım Bakanı’na daha önce şahsen ilettiğini söyledi.
Cumartesi günü yaşananları ibretle izlediklerini söyleyen Amcaoğlu, “Baraj konusundaki sorunları gayri resmi olarak dile getirdim. Dikkate alınmadım. Buradan resmi olarak söylüyorum. Kanlıköy ve Gönyeli barajları konusunda gerekenler yapılmazsa Lefkoşa el fatiha olacak” dedi.
Başbakan’ın açıklamalarına atıfta bulunarak, doğal afetlerde kimlerin tazmin edildiğini ve kaynağın nasıl temin edildiğini soran Amcaoğlu, “Sadece ziyaret ederek insanların arkasını sıvazlayarak olmaz. Zararların ödenmesi gerek” dedi.
Amcaoğlu, tazminler konusunda Meclis Başkanlığı’na soru önergesi sundu.
TÜK konusunda da konuşan Amcaoğlu, “Üreticiyi nasıl koruyacaksınız? Ürün bedelini nasıl ödeyeceksiniz? 65 milyon TL borcu olan kurumun ödemeler için 125 milyon daha borçlanmasına da mı siz karar vereceksiniz?” ifadelerine yer verdi.
UBP milletvekili Olgun Amcaoğlu, devletin ve kurumlarının borçlanmasının kamu finansmanı ve borç yönetimi yasa çerçevesinde olması gerektiğini vurguladı.
TAÇOY
UBP milletvekili Hasan Taçoy da söz alarak kimseye sormadan TÜK için borçlanıldığını savundu.
TÜK’te yanlış uygulamalar olduğu görüşünü ifade eden Taçoy, “Plan olmalı. Bu bütçede öngörü yok. Bu kurumların bilançosu nerde? Bilanço Meclis’e gelmeli. Karar verici bunun incelemeli ortaya politika koymalı. Başımıza gelenler hep plansızlık yüzünden” şeklinde konuştu.
Taçoy, dün ve önceki aylarda yaşanan su taşkınlarına işaret ederek, selin tarım arazilerde de ciddi hasar verdiğini söyledi, bunların tazmin edilmesi gerektiğini vurguladı.
ŞAHALİ
Konuşmacıları yanıtlayan Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Erkut Şahali, muhalefet milletvekillerinin TÜK’e partileri iktidardayken aynı hassasiyeti göstermediğini söyledi.
Bir özel bankadan stoklar ve kasadaki koruma altındaki çekler temlik gösterilerek TÜK için finans alındığını, bunun UBP döneminde yapıldığını belirten Bakan Şahali, “Vade ve miktarın ucu açıktı. Yazılı halde bulunmayan 20 milyon TL’lik tedarik anlaşması vardı. Biz, ucu açık bu durumu mevzuata uygun olarak kayıt altına aldık. İmzalar atıldı. Bu anlaşma 55 milyon limit içermektedir” dedi.
Kamu Finansmanı ve Borç Yasası’na aykırı hareket edildiği iddialarının eski olduğunu söyleyen Şahali, “Bu eskimiş bir teranedir. Kamu Finansmanı ve Borç Yönetimi Yasası’na aykırı hareket ortadan kaldırıldı. 155 milyon dolarlık borcu orada durduğu sürece TÜK kamu finansmanı ve borç yönetimi yasasına göre borçlanabilecek bir kurum değildir” diye konuştu.
Şahali, bilanço eleştirilerini yanıtında görevi devraldıklarında 2015-2016-2017 kesin hesaplarının ortada olmadığını da kaydetti.
TÜK’te ödenek ve kadro aşımlarının hoyratça kullandığını belirten Erkut Şahali, “TÜK ilk günden başlayarak bugünü yakalanana kadar denetlesin. Kimin kusuru zafiyeti ve suiistimali olduğu ortaya çıksın. Sayıştay gerekli isteklilikte değil. Dönemsel raporlar hazırlanıyor. Maliye Bakanlığı ve Başbakanlık Denetim Kurulu’nun denetimleri sürüyor. TÜK’teki denetim sonuçları kısa süre içerisinde açıklanacak” dedi.
Bu sırada UBP Milletvekili Amcaoğlu ile Bakan Şahali arasında atışma oldu.
Şahali, “TÜK’ü kapatmayacağız” vurgusunda bulundu.
TÜK’ün faiz yükünü işletme maliyetine dönüşmesinin kaçınılmaz olduğunu söyleyen Şahali, kamudan alacakların gecikmeden kuruma ödenmesinin önünü açmak için çalıştıklarını belirtti.
Bu yıl çiftçinin yüzünün gülmesini beklediklerini ifade eden Şahali, Taşkent ve bölgesindeki sel zararlarını yerinde incelediklerini de söyledi.
Dolunun biçerdöverden beter bir etki yaptığını söyleyen Şahali, bölgedeki hasar tespit çalışmalarının sürdüğünü bildirdi. Şahali, Haspolat’ta barınaklara zarar geldiğini ve hayvan kayıplarının olduğunu belirtti.
Şahali, Genel Tarım Sigortası Fonu kapsamında zararların gecikmeden tazmin edileceğini söyledi. Bakan Şahali, seracılığın artık güvence kapsamında olduğunu, zararların fondan karşılanacağını belirtti.
TÜK’ün tüm tahıl ürünlerini alabilecek kabiliyeti olmadığını ifade eden Şahali, “Tamamını TÜK alacak demem. Ürün bedeli kaybına uğramaması için gerekli girişimi yapacağız. Bu yılki rekolte 100 bin tonun üzerinde. Ödeme vadesi 10 aydır. Çiftçinin bekleyecek 10 günü yok. Bunun bilinciyle hareket ediyoruz” dedi.
Şahali, ürün maliyetine ve rekolteye göre fiyatlandırma olacağını söyledi. TÜK’ün arpa ve mısır dışında karma yem konusunda piyasada önemli bir rolü olduğunu söyledi.
Tarım Bakanı Şahali’den sonra yeniden söz alan Çavuşoğlu, “Bu kafa ile bu memleketi nereye götüreceksiniz?” diye sordu.
Çavuşoğlu, Şahali’nin söylediklerini yanıtladı.
Nazım Çavuşoğlu, “TÜK’ün bu yükle geleceği yok. Üreticinin bu yükle korunması da mümkün değil” dedi. Çavuşoğlu, tasarıya oylarının ret olacağını söyledi.
UBP milletvekili Olgun Amcaoğlu yeniden söz aldı. Amcaoğlu, “Üreticiye bedeli ödeyin. Yasayı görmezden gelmeyin. Biz kanunlara ve demokrasiye inanan insanlarız. Hükümetin görevlerini bildiğinden eminim. Kendinizi hangi durumda yasaların üzerinde görebilirsiniz? İlgili mevzuatı yerine getirmezseniz 2018 ve 2019 bütçesini de uygulamayın” dedi.
Amcaoğlu, “Ben size Türkçe söylerim diyerek bizi hakir göremezseniz” şeklinde konuştu.
UBP milletvekili Hasan Taçoy da yeniden söz aldı. Taçoy, 2019 bütçesinin burada olmamasının bir nedeni olduğunu söyledi, “Bütçeden alınan katkı yanlış yazıldı. Bakanlar Kurulu’ndan geçti, buraya geldi Meclis’teki raportörler fark etti, geri gitti” dedi.
Tarım Bakanı Şahali, yeniden söz aldı. Muhalefet ve Şahali arasında “siz bu işten bu kadar anlarsınız” tartışması çıktı.
Meclis Genel Kurulu’nda daha sonra TÜK 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı oylandı ve oy çokluğuyla kabul edildi.
Meclis'in bir sonraki toplantısı yarın yapılacak.