Kıbrıs Türk Hekimler Sendikası (Tıp-İş), “Sağlık Bakanlığı’nın 2020 yılındaki yetersiz bütçesi nedeniyle kamu sağlık hizmetleri 6 ay sonra durma noktasına gelebilir” değerlendirmesinde bulundu.
Tıp-İş Başkanı Ahmet Varış yaptığı yazılı açıklamada, sağlık hizmetlerinin sosyal devletin en temel yapı taşlarından bir tanesi olduğunu belirterek, ülkede yaşayan bireylerin insan onuruna yakışır bir hayat sürmesi için gerekli olan koşulların en önemlisinin bireylerin hastalandığı zaman tedavi edilmesi olduğuna vurgu yaptı.
Varış, son yıllarda ülkedeki nüfus artışı bir yandan sağlık harcamalarının artmasına neden olurken diğer yandan sağlık hizmetlerinin finansmanında yetersizlik oluştuğunu kaydetti.
Avrupa Birliği’nin önerdiği sağlık bütçesinin genel bütçenin en az % 9.6’sı olması gerekirken 2020 yılında KKTC’de sağlığa ayrılan payın sadece % 7.6 gibi kabul edilmesi mümkün olmayan bir oran olduğunu ifade eden Varış, ülke kamu sağlık merkezlerimizin durumunu şu ifadelerle değerlendirdi:
1. Lefkoşa Devlet Hastanesi 1970’li yıllarda inşa edilen ve 200.000 nüfusa göre planlanan 3. basamak devlet hastanesidir. Gelen geçen hükümetler tarafından olması gereken düzeyde alt yapı yenileme çalışmaları yapılmadığı ve çeşitli yönleriyle çağımızın gerektirdiği modern teknolojiyi yakalayamadığı gerçeği ortadadır. Yaklaşık 10 yıl kadar önce yapılan analizler bu hastanenin bina olarak ömrünü doldurduğu ve temellerinin dayanıklılığının azaldığı gerçeğini ortaya koymuştur. Hükümetler Lefkoşa Devlet Hastanesi’ne yatırım yapıp hizmet kapasitesini artırmak yerine bazı özel merkezlerle anlaşma yapıp hastaların sevk edilmesini tercih etmiştir.
2. Cengiz Topel Devlet Hastanesi’nde çağımızın gerektirdiği tıbbi donanım sağlanamamıştır.
3. Girne Devlet Hastanesi, bölgede artan nüfus ve sağlık taleplerine karşınyeterli düzeyde donanıma ve alt yapı kapasitesine ulaştırılamamıştır.
4. 2019 yılı başlarında yağan yağışlar nedeniyle ameliyathanelerin tavanının zarar görmesiyle birlikte ülkemizin en yeni devlet hastanesi olan Gazimağusa Devlet Hastanesi’nin inşaat kalite sorununu tüm kamuoyu görmüş ve bürokratik yapıdaki hantallıktan dolayı ameliyathanelerin tadilatı tam 6 ay sürmüştür.
5. Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nin fiziki yapısı çağımızın çok gerisindedir. Ancak Sağlık Bakanlığı buraya yatırım yapıp hizmetlerin niteliğini geliştirmek yerine yine bazı özel merkezlerle protokol yapıp hastaların sevk edilmesini tercih etmiştir.
6. ‘Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi’ne bağlı toplam 20 sağlık merkezimizin hiçbirinde yeterli laboratuvar ve röntgen teçhizatı yoktur.”
Varış, sonuç olarak tüm kamu sağlık merkezlerinin alt yapısının güçlendirilmesi ve teknolojik donanımının çağa uygun şekilde sağlanmasının yurttaşların anayasal olan sağlık hakkı için vazgeçilmez olduğunu kaydetti.
Varış, bunlarla birlikte İlaç ve Eczacılık Dairesi’ndeki idari zafiyet ve personel eksiklikleri ile otomasyon sistemindeki sorunlardan dolayı maliyeti yüksek olan ilaç ve tıbbi malzemeler çöpe giderken, enfeksiyon ve kanser ilaçlarında eksiklikler yaşandığına dikkat çekti.
Malzeme eksikliklerinden dolayı bazı branşlarda ameliyatların durma noktasına geldiğini ve laboratuar testlerinde kullanılan kitlerde eksiklikler yaşandığı için hastaların tanı ve tedavisinin zaman zaman geciktiğini ifade eden Varış, HIV nedeniyle tedavi alan hastaların ilaçlarının devlet tarafından düzenli getirilmediği için ortalama 3 ayda bir verilmesi gereken ilaçların sadece haftalık olarak verilebildiğini ve bu hastaların her hafta hastaneye gelmek zorunda kaldıklarını dile getirdi.
2019 ve 2020 Sağlık Bakanlığı bütçelerini grafikle karşılaştıran Varış, 2020 yılı ülke bütçesi % 14.6 oranında artarken, genel bütçeden sağlığa ayrılan payın 2019 yılının tadil edilmiş bütçesiyle karşılaştırıldığında 51 milyon TL, diğer bir deyişle % 7 oranında azaldığını belirtti.
Genel bütçeden ilaç alımı için ayrılan payın 2019 yılının tadil edilmiş bütçesiyle karşılaştırıldığında 28 milyon TL (%15), döviz olarak ise 6 milyon Euro (%20) azaldığını kaydeden Varış şöyle devam etti:
“Bu haliyle Sağlık Bakanlığı 2020 yılı bütçesi kamu sağlık merkezlerimizdeki alt yapı eksikliklerinin giderilmesi için yeterli olmayacağı gibi, muhtemelen yılın ikinci yarısından itibaren ciddi ilaç ve malzeme eksikliklerinin yaşanması da kaçınılmaz olacaktır. Sonuç olarak hastaların tedavileri aksayacak ve kamusal sağlık hizmetleri durma noktasına gelecektir. Alt yapı yatırımlarına kaynak ayrılmadığı için de sevkler artarak devam edecek gibi görünmektedir.”
Varış, hükümete, “yeni bir hastane için bütçe ayrılmadığına göre Lefkoşa Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi enkaz haline geldikten sonra mı yeni bir hastane yapmayı planladıklarını” sordu.
“Sağlık Bakanlığı bütçesinde gerçekçi bir tadilat yapılmadığı takdirde 2020 yılının, hizmet bekleye hastalarımız için zor bir yıl olacağı konusunda endişe duyuyoruz” diyen Varış, açıklamasının sonunda halkın yeni yılını da kutladı.
