Yurdagül Atun
Belediyelerin yapacakları altyapı harcamaları, yeni tesisler kurulması, mevcutların yenilenmesi, geliştirilmesi ve benzeri harcamalarının Merkezi İdarece desteklenmesi amacıyla, 51/1995 sayılı Belediyeler Yasası’nda yerel yönetimlere devlet gelirlerinden pay ayrılması öngörüldü.
Yerel yönetimlerin ekonomik olarak ayakta kalabilmeleri amacıyla devlet katkı payının artırılması planlandı. Yerel yönetimlerin asıl amaçlarını ve görevlerini yerine getirebilmeleri için ekonomik olarak güçlenmelerini sağlamaya yönelik olarak hazırlanan yeni yasa tasarısının (değişiklik) gerekçesinde, “Yerel yönetimlerin artan iş yükü ve harcamaları ile paralel olarak devlet katkısının artmamış oluşu, Belediyelerin görevlerini yerine getirirken veya yatırım planlarını hayata geçirirken maddi olarak zorlanmalarına sebebiyet vermektedir. Bununla birlikte bu güne değin alışılmış popülist gerekçelerle kadroların şişirilmesi neticesinde ülkemiz Belediyelerinin içinde bulundukları ekonomik sıkıntıların en büyük sebeplerinden birisi haline gelen personel giderleri hususunun da yeniden düzenlenmesi elzem hale gelmiştir. Bunun yanında Belediyelerin devlet katkısından Belediye çalışanlarının sosyal güvenlik yatırımları ile vergi borçlarının hangi koşullarda mahsup edilip, borçlarına karşılık yatırılacağı da tasarıya eklenmiştir” ifadelerine yer verildi.
Yeni yasaya göre Belediyelerin nüfusları ile orantılı olarak devlet gelirlerinden alacakları pay oranları Belediyelerin yaşamakta oldukları ekonomik sıkıntılar ışığında yeniden ele alınacak ve personel giderleri Belediye gelirleri ile orantılı olacak şekilde yeniden düzenlenecek.
Sosyal Sigortalar ve İhtiyat Sandığı’na olan borçlar için düzenleme
Yasada yapılacak değişiklik ile Belediyelerin, Sosyal Sigortalar Kurumu’na ve İhtiyat Sandığı’na olan prim ve depozit borçlarının yeniden yapılandırması ve var olan vergi borçlarının ödenmesi için düzenleme yapıldı.
Yapılandırma sonrasında, yapılandırma uyarınca her ay yatırılacak olan geçmiş birikmiş prim, depozit ve vergi borçları ile gecikme zammı/faizleri borç taksiti, ilgili Belediyeye Esas Yasa’nın 108’inci maddesi uyarınca ödenecek olan Devlet gelirlerinden yapılan katkı payından mahsup edilerek, Maliye işleri ile görevli Bakanlık tarafından söz konusu borçlarına karşılık yatırılacak. Yapılması öngörülen yapılandırmanın ilgili belediye tarafından çalışma işleriyle ilgili bakanlığa müracatta bulunmaması halinde Çalışma işleriyle ilgili ve Maliye işleriyle ilgili Bakanlığa, Belediyenin ödeme gücünü de dikkate alarak 1 Eylül 2015 tarihine kadar ödeme süresi en çok on beş yıl olmak kaydı ile tek taraflı olarak taksitlendirmeyi yapar ve uygulamaya koyacak.
Bu (Değişiklik) Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 Ağustos 2015 tarihine kadar her belediyenin ödeme kabiliyeti dikkate alınarak Çalışma işleri ile ilgili Bakanlık, Maliye işleri ile ilgili Bakanlık ile Belediyenin mutabakatı sonucu belirlenecek ödeme planı ile yeniden yapılandırılacak. Birikmiş prim, depozit ve vergi borcunun ödeme süresi içinde emekliye ayrılacak olan Belediye çalışanlarının prim ve depozit borçları öncelikle ödenecek.
Yapılandırma sonrasında, yapılandırma uyarınca her ay yatırılacak olan geçmiş birikmiş prim, depozit ve vergi borçları ile gecikme zammı/faizleri borç taksiti, ilgili Belediyeye Esas Yasa’nın 108’inci maddesi uyarınca ödenecek olan Devlet gelirlerinden yapılan katkı payından mahsup edilerek, Maliye işleri ile görevli Bakanlık tarafından söz konusu borçlarına karşılık yatırılacak.
Ancak Belediyelerce, Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası, Sosyal Güvenlik Yasası uyarınca istihdam edilen belediye çalışanları ile belediyeye bağlı döner sermayeli kuruluş ve işletme çalışanlarının bu Yasalar, İhtiyat Sandığı Yasası, Katma Değer Vergisi Yasası ve Gelir Vergisi Yasası altında yatırılması öngörülen prim, depozit ve vergi borçları ile ilgili Belediye tarafından, yasal süreleri içinde ve her halükarda iki ay süre ile yatırılmaması halinde, yatırılmayan prim, depozit ve vergi borçları ile varsa gecikme faizlerinin/zamlarının ilk ayına ait kısmının bu Yasa’nın 108’inci maddesi uyarınca, ilgili Belediyeye ödenecek olan Devlet gelirlerinden yapılan katkı payından mahsup edilmesi bu kuralın dışında tutulacak.
İstihdamlar kontrol altında
1’inci fıkra uyarınca yapılması öngörülen yapılandırmanın ilgili belediye tarafından Çalışma işleriyle ilgili Bakanlığa müracatta bulunmaması halinde Çalışma işleriyle ilgili ve Maliye işleriyle ilgili Bakanlığa, Belediyenin ödeme gücünü de dikkate alarak 1 Eylül 2015 tarihine kadar ödeme süresi en çok on beş yıl olmak kaydı ile tek taraflı olarak taksitlendirmeyi yapar ve uygulamaya koyacak.
Ancak her hal ve koşulda, nüfusu 5000’in üzerinde olan Belediyelerin personel giderleri bir önceki yıl yerel gelir ve devlet katkısı toplamının yüzde 50’sini, nüfusu 5000’in altında olanlar için ise bir önceki yıl yerel gelir ve devlet katkısı toplamının %55’ini aşamayacak. Bu oranlar altında oranlar sağlanana kadar yeni istihdam yapılamayacak.
