Suna ERDEN
Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) Fen ve Edebiyat Fakültesi, Biyolojik Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi ve Su Altı Araştırma ve Görüntüleme Merkezi Başkanı Yrd. Doç. Dr. Burak Ali Çiçek, KKTC’de çevre ile ilgili bilimsel çalışmaların yetersiz olduğunu, yeterli uzman olmasına rağmen bütçe yetersizliğinden bilimsel araştırmaların yapılamadığını söyledi.
Star Kıbrıs’a açıklama yapan Çiçek, bilimsel veri olmadan açıklamalar yapıldığını ifade ederek, “Herkes ezbere konuşuyor. Bilimsel çalışma olmadan yapılan açıklamalar doğruyu yansıtmıyor” dedi. Çiçek, bazı bölgelerde tarım ile uğraşan insanların bilinçsiz tarım ilacı kullandığını düşündüğünü, 1970’li yıllarda kullanımdan kaldırılan ve hem çevre hem de insan sağlığı için zararlı olan tarım ilacı kullanıldığını tespit ettiğini açıkladı.
HALKIN ONAYI OLMADAN OLMAYACAK
Çiçek, çevre ile ilgili yapılan çalıştayda radikal kararlar alındığını, çevre etki değerlendirme (ÇED) raporu alınırken halkın katılımının mecburi kılınmasına, yapılacak girişimlerde hangi bölgede olacaksa orada yaşayanların fikrinin ve onayının alınmasına, taş ocaklarının daha sağlıklı koşullarda çalışması için düzenleme yapılmasına karar verildiğini belirtti. Çalıştayda çevreyi iyileştirmeye yönelik daha birçok karar alındığını kaydeden Çiçek, “KKTC’de çevre ile ilgili birçok sorun var. Bunları yavaş yavaş çözmemiz gerekiyor” şeklinde konuştu.
ÇEVRE İÇİN YETERLİ KAYNAK YOK
Çiçek, Kuzey Kıbrıs’ta 40 yıldır süren çevre sorunu olduğunu belirterek, çevre ile ilgili kurumların personel, alet edevat ve kapasite eksikliği olduğunu vurguladı. Çiçek, çevre dairelerinde çalışan insanların öz verili olduğunu ancak doğal hayatı koruma dairesinde sadece 3 kişinin çalıştığını ve bu nedenle ihbarlara yetişemediklerini söyledi.
Çevre konusunda çalışacak personel sayısının çoğaltılması gerektiğini vurgulayan Çiçek, çevre yasasına aykırı harekete bulunanlara ceza yazıldığını ancak kolluk kuvvetleri ile yargının cezalandırma konusunda daha aktif rol alması gerektiğini dile getirdi.
CEZALANDIRMA YETERSİZ
Çevre ile ilgili kurumlardaki yetersizlik, cezalandırmanın yavaş ilerlemesi sorunlarının yanı sıra çevre ile ilgili bilimsel çalışmalar için kaynak olmadığını belirten Çiçek, “KKTC’de çevre konusunda araştırma yapabilecek yeterince bilim adamı var. Kişi kapasitesi yüksek olsa da bu kişilerin çalışmalarına destek verecek bütçe bulunmuyor” dedi.
BİLİMSEL ARAŞTIRMA YAPILMIYOR
Bilimsel araştırmaların yetersizliğinden yakınan Çiçek, araştırma yapılmadan açıklamalar yapıldığını ifade ederek şunları söyledi: “Bazen açıklamalar yapılıyor.’ Şu bölgede kanser oranı yükseldi, şundan dolayıdır’ şeklinde yapılan araştırmalar bilimsel verilere dayanmıyor. Çünkü KKTC’de bu yönde istatistiği ve bilimsel çalışmalar yapılmıyor. Bu nedenle konuşanlar ezbere konuşuyor. Yeterince uzman olmasına rağmen yeterli araştırma yapılmıyor.”
45 YIL ÖNCE KULLANIMDAN KALDIRILAN İLAÇLAR KULLANILIYOR
Bazı bölgelerde tarım ile uğraşan insanların bilinçsiz tarım ilacı kullandığını düşündüğünü kaydeden Çiçek, tanık olduğu bir olayı anlattı. Çiçek, “Gazimağusa bölgesinde bazı bahçelerde domates zararlısı türemişti. Bahçe sahipleri beni çağırarak yardım istemişti. Üreticilerin kullandığı tarım ilaçlarının fotoğraflarını çekip içeriği ile ilgili Türkiye’de uzman bir arkadaşımdan yardım istedim. Arkadaşım bu ilaçların son olarak 1970’lerde kullanıldığını, insan sağlığına zarar verdiği için kullanımdan kaldırıldığını söyledi.
Bu ilaçların ülkeye nasıl getirildiğini bilmesem de insanların tarım ilacı kullanırken bilinçli olması gerektiğini, bu ilaçların hem çevreye hem de insan sağlığına zarar verdiğinin farkına varması gerektiğini düşünüyorum” şeklinde konuştu.
KÖTÜ ÇEVRE İNSAN SAĞLIĞINI BOZUYOR
Kötü çevrenin insan sağlığını olumsuz etkilediğini dile getiren Çiçek, “Görsel kirlilik, ses kirliliği dâhil diğer tüm çevreyi olumsuz etkileyen faktörler insan sağlığını bozuyor. Mesele civa bir yılda öldürüyorsa gürültü kirliliği 30 yılda öldürüyor. Bu nedenle çevreyi bir bütün olarak ele alıp düzeltmemiz gerekiyor” dedi.
CİDDİ ADIMLAR ATILACAK
Çiçek, geçtiğimiz hafta Çevre Çalıştayı yapıldığını ve çevre ile ilgili ciddi atımlar atılmasına karar verildiğini söyledi. Çiçek, çevre etki değerlendirme (ÇED) raporu alınırken halkın katılımının mecburi kılınmasına, yapılacak girişimlerde hangi bölgede olacaksa orada yaşayanların fikrinin ve onayının alınmasına, taş ocaklarının daha sağlıklı koşullarda çalışması için düzenleme yapılmasına karar verildiğini belirtti.
Çiçek, KKTC’de çevre ile ilgili çok eksiklik olduğunu ancak Çevre Bakanı Hakan Dinçyürek’in radikal adımlar atmaya karar verdiğini belirterek, sorunların yavaş yavaş çözüleceğini ve toplam kaliteye ulaşmak için çalışmalar yapılacağını vurguladı.
