Özge Kizir

Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği (KTOÖD) Başkanı Günay Kibrit, sadece belirli bölgelerde değil, ülkenin her noktasında fiziksel engeller yüzünden engellilerin tutsak hayatı yaşadığını söyledi. Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği eski Başkanı Orkun Bozkurt ise belediyelerin engellilerin yaşamını kolaylaştıracak konularda çalışma yaptıklarını, ancak genel olarak bakıldığında yetersiz olduğunu ifade etti.

Tekerlekli sandalye kullanan engellilerin rampa yetersizliği nedeniyle yol içerisine inmek zorunda kalmaları tehlikeye yol açıyor. Konuyla ilgili olarak Haberal Kıbrıslı Gazetesi’ne açıklamada bulunan Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği (KTOÖD) Başkanı Günay Kibrit ve Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği eski Başkanı Orkun Bozkurt yapılan çalışmaların yetersiz olduğunu vurgularken, Lefkoşa Türk Belediyesi (LTB) Başkanı Mehmet Harmancı ile Girne Belediye Başkanı Nidai Güngördü, belediyelerin çalışmaların devam ettiğini kaydetti.

Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği (KTOÖD) Başkanı Günay Kibrit, sadece belirli bölgelerde değil ülkenin her noktasında fiziksel engeller yüzünden engellilerin tutsak hayatı yaşadığını söyledi. Yollar, Kaldırımlar ve Kamuya Açık Binaların Düzenlemesi Yasası’nın yenilenmesi gerektiğini ifade eden Kibrit, “Bu anlayışın ve değişimin de olabilmesi için mutlaka şu anda çalışmış olduğumuz bu Fasıl 96 Yollar, Kaldırımlar ve Kamuya Açık Binaların Düzenlemesi Yasası’nın bir an önce ele alınıp tadil edilmesi gerekiyor. Başka bir seçenek vermek gerekirse Mimarlar Odası’nın 2 yıl önce hayata geçirmiş olduğu engelli standartlarının o yasa altında bir tüzük şeklinde yer alması ile çözülebileceği inancındayız” şeklinde konuştu. 

“Özellikle yolların veya kamuya açık yerlerin düzenlenmesini kapsayan bir yasadır”

Bütün yapılan düzenleme ve iyileştirmelerin sadece kişilerin vicdanına kalmış bir durum olduğunu vurgulayan Kibrit, “Bu da bizi ne kadar olumlu yönde etkiler tartışılır bir konudur. Şu anda 1956’dan kalma ‘Fasıl 96’ diye bir yasamız vardır. Özellikle yolların veya kamuya açık yerlerin düzenlenmesini kapsayan bir yasadır. Bizim uğraşımız ve çalışmalarımız 2 yıl önce yapılmış olan engelli standartlarını bu yasa altında bir tüzük şeklinde sokup, artık bundan sonra yapılacak olan bu tip yerlerin direkt o standartların da göz önünde bulundurulması mecburiyetinin gelmesi durumudur” ifadesini kullandı.

“Bizler sokağa çıkamadığımız için yok farz ediliyoruz”

Yapılacak olan değişimin “milat” olacağını belirten Kibrit, “Ada genelinde kaldırımlara yapılan rampalarla çok az karşılaşıyoruz. Özellikle Lefkoşa’ya baktığımızda, çıkıp da tekerlekli sandalyeli bir arkadaşın dolaşabileceği kaldırım veya düzenleme yapılmış bir yeri neredeyse mum ile arasak bulamayız. Bu nedenle insanlar bizleri sokakta göremiyorlar. Bizlerin bu toplumun içerisinde olmadığımız veya engellilerin çok fazla bir sayıda olmadığının bir göstergesi gibi düşünüyorlar. Nedeni aslında budur. Bizler sokağa çıkamadığımız için yok farz ediliyoruz” dedi.

“Kayıtlı kısmımız 5 bin 188 kişidir”

Sadece kayıtlı olan engelli sayısının 5 bin 188 kişi olduğuna değinen Kibrit, “Kayıtlı kısmımız 5 bin 188 kişidir. Fakat bu sadece kayıtlı kısmı… Belki de bir o kadar da kayıtsız olan engellilerimiz vardır. Fiziksel engeller yüzünden bakıldığında bizi her noktada engelliyor. Yani eğitimden sağlığa kadar her noktada bizim önümüze maalesef basamaklar çıkıyor. Bizi eve kapanmak zorunda kalıyorlar. Sadece gezme, dolaşma, sosyal aktivite olayı değil, hayatımızı idame etme noktasında da bu sorun vardır” şeklinde konuştu. 

Bozkurt: “Yeni çalışmalar yapılıyor, ama belli bir standart yakalanmadığı için bunlar sıkıntı yaratabiliyor”

Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği eski Başkanı Orkun Bozkurt da, yapılan çalışmaların yetersiz olduğunu vurguladı. Bozkurt, “Yeni çalışmalar yapılıyor, ama belli bir standart yakalanmadığı için bunlar sıkıntı yaratabiliyor. Burada en önemli görev yerel yönetimlere düşüyor. Örneğin Lefkoşa’da uzun dönemden beri çalışmalar yapılıyor. Ancak Lefkoşa genelinde henüz yoktur. Fakat yapılan yeni yerlerde buna dikkat edildiğini görüyorum. Bu durumda sanıyorum Lefkoşa, ada genelinde en iyi durumda olan ilçemizdir. Gazimağusa’da yapılan kaldırımlarda buna dikkat edildiğini biliyorum, ama eski kaldırımlarda bir düzenleme yapılmadığı için, doğal olarak yeni yapılan kaldırımlar biraz işlevsiz oluyor”dedi.

“Genel olarak bakıldığında yetersiz olduğunu söyleyebilirim”

Bozkurt, sözlerini şöyle tamamladı: 

“Örnek vermek gerekirse, yeni yapılan bir kaldırımdan yola inildiğinde rampa yapılmış, ama karşıdaki kaldırımda rampa olmadığı için kaldırıma çıkamıyorsunuz. Girne’yi çok iyi bilmiyorum, ama onda da çalışmaların yapıldığını biliyorum. Son dönemlerde Gönyeli’de çok iyi bir çalışma yapıldı. Aslında belediyeler bu konuda yavaş yavaş bir çalışma yapıyorlar. Fakat genel olarak bakıldığında yetersiz olduğunu söyleyebilirim.” 

Güngördü: “Belediye tarafından yapılan bütün kaldırımları kontrol edebilirsiniz”

Girne Belediye Başkanı Nidai Güngördü, Mimar Mühendis Odaları Birliği’ne uygun olarak kaldırım düzenlemelerinin yapılmaya başlandığına dikkat çekti. Güngördü, “Bu konuda Belediye Meclis’i kararı aldık. Belediye tarafından yapılan bütün kaldırımları kontrol edebilirsiniz. Yaklaşık 4,5-5 km kaldırım yaptık. Bununla beraber özel sektörün yaptığı kaldırımlar da kamusal bir alan ise mutlaka bu koşul aranır” ifadesini kullandı. 

“Engelli rampalarını düzenlemeyen kamusal bina ve alanlarda buna dikkat ediyoruz”

Güngördü, sözlerine şöyle devam etti: 

“Engellilerin gerek otoparklara gerekse binalara ulaşmasıyla ilgili gerekli tedbirler alınır ve bunların inşaat ruhsatlarına ruhsat şartı olarak koyulur. Ruhsat alındıktan sonra bina biter ve onay belgelerinde de biz bunları arıyoruz. Engelli rampalarını düzenlemeyen kamusal bina ve alanlarda buna dikkat ediyoruz. Kendi yaptığımız projelerimizde buna yüzde yüz uyuyoruz.”

“Bizim mühendislerimiz binaları kontrole gittiği zaman bunları da mutlaka arıyoruz”

KTOÖD ile iş birliği yaptıklarını belirten Güngördü, sözlerini şöyle tamamladı: “Mevcut işyerlerinde ise iş yeri izin tazelemesine geldikleri zaman yıllık veya 2 yıllık iş yeri alanlar, iş yeri iznini tazelemeye geldikleri zaman, biz onlara bu konuda da iş yeri açma iznini koşul olarak koyuyoruz. Bizim mühendislerimiz binaları kontrole gittiği zaman bunları da mutlaka arıyoruz. Bu konuda da daha önce Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği (KTOÖD) ile iş birliği yaptık ve onların da görüşlerini aldık. Hatta Girne’de bu konuda geçmiş dönemde farkındalık etkinliği yaratmıştık.”

“Sarayönü’nde rampa var”

Lefkoşa Türk Belediyesi (LTB) Başkanı Mehmet Harmancı, fiziksel engellilerin hayatını kolaylaştırma noktasında gereken çalışmaların yapıldığını belirterek, “Lefkoşa Sarayönü’nde rampalar yer alıyor” dedi.