Çıralı: '13. Maaşların ekonomiye zararı var'

HALKIN SESİ’ne konuşan Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı, 13. maaşlar konusunda çok tartışılacak açıklamalar yaptı ve normal maaşları ödemede zorlanırken, 13. maaşların lüks olduğunu, kaldırılmasının da düşünülmesi gerektiğini vurguladı

Çıralı, “13. maaşların piyasaya çok önemli etkisi yoktur. Zaten ithalata dayalı bir ekonomide piyasaya düşen para iki gün, en çok üç gün piyasada kalır. Ondan sonra o para tekrar yurt dışına gider” diye konuştu

Züleyha KARAMAN

Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO) Başkanı Ali Çıralı, kamu çalışanı ve emeklilerin dört gözle beklediği 13. maaşların piyasalara önemli bir etkisinin  olmadığını belirterek, “13. maşlar bizi üretimden koparır. Dışa bağımlı hale getirir” dedi.

KTSO Başkanı Ali Çıralı, 13. maaşlar konusunda HALKIN SESİ’ne çok tartışılacak açıklamalar yaptı.

13. maaşların yılların verdiği bir alışkanlık ve beklenti olduğunu, ancak 13. maaşların ekonomiye önemli bir katkısının olmadığını ifade eden Çıralı, şunları söyledi:

“Bu alışkanlıklardan ve beklentilerden dolayı da piyasalarda da bir beklenti oluşmuştur. 13. maaşların piyasalara ne kadar etkisi vardır; bence 13 maaşların  piyasaya çok önemli etkisi yoktur. Zaten ithalata dayalı bir ekonomide piyasaya düşen para iki gün, en çok üç gün piyasada kalır. Ondan sonra o para tekrar yurt dışına gider. 13. maaşlardan istifade ederek vatandaşların bir kısmı belki taksitli arabasını değiştirecektir, belki taksitli koltuk takımını değiştirecektir, belki beyaz eşyasını değiştirecektir ama neticede bu paraların yüzde 90-95’i tekrar yurt dışına gider. Dolayısıyla 13. maaşların ekonomiye önemli bir katkısı yok.”

Çıralı, “Esnaf, piyasanın canlanması için 13. maaşların ödenmesini bekliyor diye boşuna mı bir hava oluşuyor?” sorusuna karşılık ise, “Boşunadır. Bu açıdan baktığınız zaman ekonomiye bir faydası yok, hatta zararı bile var diyebiliriz” dedi.

“13. MAAŞLARIN EKONOMİYE ZARARI VAR”

KTSO Başkanı Çıralı, “13. Maaşların ekonomiye nasıl bir zararı var?” sorusu üzerine de, “Çünkü bizi üretimden koparır” diyerek, şöyle devam etti:

“Tasarrufların büyük bir bölümü de, eğer bir ailenin ihtiyacının üzerinde bir geliri olursa o ihtiyaçlarını karşılar. İhtiyacının üzerinde olan parayı da başka lüks tüketime veya israfa yöneliktir. Dolayısıyla, piyasanın canlanmasına da çok büyük bir etkisi olmaz. Bizi üretimden koparır, dışa bağımlığımızı da artırır.”

“GEREKİRSE KALDIRILIR”

Çalışanına 13 maaş veren firma, kurum veya devletler olduğunu, bunun, çalışanlara bir hediye gibi olduğunu kaydeden Ali Çıralı, şöyle konuştu:

“Eğer kâr eden bir müessese ise çoğu da kârına istinaden bir miktarını çalışanlarına öder. Ama KKTC ekonomisinde özellikle Maliye’de bu sıkışıklık var iken, 13. maaşları ödemek için de başka yerlerden para bekliyorsanız, o beklediğiniz yerler de o vatandaşların ödemiş oldukları vergileriyle buraya aktardığı bir paradır. Bunları düşündüğünüz zaman, KKTC ekonomisi bunu kaldırmıyorsa, Maliye eğer bu yükü kaldıramıyorsa bunu çok da zorlamanın bir anlamı yok. 13. maaşlar kaldırılsın demiyorum ama gerekirse kaldırılsın. Eğer ödenemeyecek bir durumdaysa onun da (kaldırılmasının) düşünülmesi lazım.”

Zarar eden bir işletmenin çalışanlarına 13. maaş veremeyeceğini kaydeden Ali Çıralı, “Normal 12 maaşı ödemede zorlanan bir firma, bir şirket veya bir devlet, normal maaşları ödemede zorlanıyorsa eğer 13. maaş bence lüks olur” dedi.

“EKONOMİK AKLA UYGUN DEĞİL”

Ali Çıralı, “13. maaşların ödenmesi ile piyasaya yaklaşık 180 milyon TL sıcak para gireceği” değerlendirmelerinin anımsatılması üzerine ise piyasaya para düşürmenin yolları olduğunu belirterek,  şöyle devam etti:

“Kamu çalışanlarına çifte çifte maaş vererek bunu piyasaya düşürmek ekonomik akla uygun bir yaklaşım değil. Ama devlet, fazla parası var ise ve piyasaya aktaracaksa yatırım yapar. Yatırım yapıyorsa yol yapar, bir köprü yapar, ne yaparsa o para zaten piyasaya düşmüş olur. 13. maaş için düşünülen kaynak yatırıma ve üretime ayrılmalı. Alacaklarını bekleyen çiftçiler var, narenciye üreticileri var. Özel sektörden devlete iş yapan, mal veya hizmet veren bir çok firma devletten parasını alamıyor, neden? Devletin parası olmadığı için alamıyor. Devlet bunları ödese, bu paralar yine piyasaya düşecektir. Kamu çalışanları üzerinden bu parayı