Duygu Alan
CMC maden alanını temizleyip serbest bölgeye dönüştürmek amacı ile 2007 yılında 49 yıllığına kiralayan Port ISBI Ltd. yetkilileri, bölgedeki temizlik operasyonu için başlatılması planlanan sürecin bürokrasi engeline takıldığını açıkladı.
Şirket yetkililerinden yapılan açıklamada, geçen zaman içerisinde CMC alanında bulunan atıkların niteliği, miktarı, çevreye etkisi ve gerek çevreye gerekse insan sağlığına zarar vermeden nasıl temizlenebileceği hususunda İstanbul Teknik Üniversitesi ve Finlandiya’da faaliyet gösteren özel bir şirket işbirliği ile fizibilite çalışması yapıldığını, ortaya çıkan fizibilite raporuna göre, CMC alanındaki havuzlarda toplam 9.5 milyon ton atık maden olduğu ve atıkların bulundukları yerden bantlar ve hidrolik üniteler aracılığı ile taşınıp, kirletici unsurlardan temizlendikten sonra membranlanmış havuzlara konulup üzerinin membranla kapatılması ile zararsız hale getirilebileceğinin tespit edildiğini açıkladı.
Şirket yetkilileri ayrıca geçen 9 yıllık süreçte projenin hayata geçirilmesi için kurulacak olan tesis için 28 tır malzemenin Türkiye’den ülkeye getirtildiğini, ÇED Raporunun Çevre Dairesi’ne sunulduğunu, sorumluluk alanının tellendiğini, güvenlik amaçlı alana giriş çıkışların engellendiğini ve maden atıklarının denize akışının bentlerle engellendiğini ve bu sayede geçmişte kırmızı renge boyanan deniz sahilinin günümüzde görmenin mümkün olmadığını belirtti.
Temizlik operasyonun başlatılması için halen bürokrasi sürecinin takip edildiğini kaydeden şirket yetkilileri, ÇED süreci tamamlandıktan sonra CMC alanında operasyonlarına başlayacaklarını dile getirdi.
Port ISBI Ltd. hazır
Port ISBI Ltd. yetkililerinden alınan bilgiye göre, ÇED raporunun onaylanmasının ardından, süreç; CMC maden alanında kurulacak tesis için bölge belediyesinden inşaat izni alınması ile devam edecek. İnşaat iznin alındığı gün tesisin montajı da başlayacak. Montaj 6 -8 ay kadar bir sürede tamamlanacak, 1 ay kadar da deneme testi yapılacak. Herhangi bir teknik sorun yaşanmaması halinde operasyon 9 ay içerisinde başlayacak.
Proje kapsamında daha sonra atıkların taşınma esnasında başka bir kirliliğe yol açmamak amacı ile maden atık havuzları ile tesis arasında bantlar ve hidrolik üniteler ile yapılacak.
Maden atıkları havuzlardan bantlara aktarılacak, bantlardan da tesise ulaştırılacak.
Atıklar membranlanmış havuza gömülecek
Tesise ulaştırılan atıktaki zehirli metaller temizlenecek, atık katı hale getirildikten sonra yine bantlar vasıtası ile başka bir havuza aktarılacak.
Boşaltılan havuz, 400 yıl kadar bir ömrü olan jeo-membran ile kaplanacak. Havuz membranlandıktan sonra tesiste işlenerek başka bir havuza taşınan atık, buraya aktarılacak.
Bir sonraki aşamada da tabanı membranlanmış olan havuzun üzeri de yine membran ile kapatılacak, son aşamada ise tamamıyla membranlanmış havuzun üstü toprak ile örtülecek.
9.5 milyon metreküp atık, 14 yılda temizlenecek
İstanbul Teknik Üniversitesi ve dünyada, benzer tecrübeleri bulunan uzmanlar, CMC maden alanında bölgeyi kiralayan PORT ISBI ile birlikte geçtiğimiz yıl yaptıkları incelemede 9.5 milyon metreküp müdahale edilmesi gereken atık tespit etti.
Proje kapsamında yürütülecek temizlik operasyonunda atıkların aktarılacağı her havuz temizlenerek, mambranlanacak, membranlanmış havuza atık madenin aktarılması ise yaklaşık 2 yıl kadar sürecek. Tüm havuzların membranlanması toplamda 10 yıl kadar bir süre alacak.
10 yılsonunda atık membranlanan sahalar belli olduğundan kapasite katlanacak. CMC alanının tamamen temizlenip, rehabilite edilmesi için öngörülen toplam süre ise 14 yıl.
19 milyon Euro harcanacak
CMC maden alanının tamamen temizlenmesi için çok ciddi harcama yapılacak. Atık maden temizliği için kurulacak tesisin maliyeti 5 milyon Euro. CMC alanındaki toplamda 450 bin metrekareden oluşacak 6 adet havuzun membranlama işleri için yaklaşık 12 milyon Euro harcama yapılacak.
