Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda 22 Haziran’da oy birliğiyle kabul edilen Siyasi Partiler Yasası’nı, siyasi partilere devlet yardımıyla ilgili iki maddedeki düzenlemenin yürürlüğe giriş tarihindeki farklılığın, eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle Meclis’e iade etti.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Barış Burcu, konuyla ilgili yazılı açıklamasında Cumhurbaşkanı’nın yasayı iade gerekçeleri hakkında bilgi verdi.
Burcu, “Cumhurbaşkanı Akıncı’nın Anayasa’nın kendisine verdiği yetkiyi tamamen hukuki nedenler ve demokratik teamüller çerçevesinde kullandığını” belirtti.
Akıncı’nın, Siyasal Partiler Yasası’nın 45 (2) ve 71’inci maddelerinin yerleşmiş hukuk prensiplerine aykırı olacağı inancıyla yeniden görüşülmek üzere, gerekçeleriyle birlikte Meclis’e iade ettiğini kaydeden Sözcü Barış Burcu, açıklamasına şöyle devam etti:
“Siyasal Partiler Yasası’nın 45 (1). maddesi, en son milletvekili genel seçimlerinde ülke genelinde yüzde 3 oranında veya daha fazla oy almasına karşın milletvekili çıkaramayan partilerin de bütçeden ödenek almasını öngörmektedir.
Siyasal partilere yapılacak devlet yardımlarının toplam ödenek miktarı, eski yasada olduğu gibi yeni yasada da, Genel Bütçe Öz Gelirleri toplamının binde 3’üne tekabül edecek şekilde düzenlemiştir.
Aynı maddenin (2). fıkrasında ise Meclis’te temsil edilen siyasi partilerin kaç milletvekili çıkardıklarına bakılmaksızın eşit olarak yararlandıkları ödeneğin artırılıp yüzde 15’e çıkartılması öngörülmektedir. Bu oran geçmişte yüzde 10 olarak uygulanıyordu.
Her iki değişiklikteki ortak amaç, Anayasa’ya göre demokratik siyasal yaşamın vazgeçilmez unsurlarından olan nispeten küçük siyasal partilerin yaşamlarını sürdürmeleri ve kendilerini geliştirmelerine yardımcı olmaktır.
Meclis’te temsil edilen siyasal partiler getirilen değişiklik önerileriyle bu avantajlardan hemen önümüzdeki bütçe yılında yararlanacaklardır.
“AYRIMCILIK YAPILDI”
Bu olanak en son yapılan milletvekilliği genel seçimlerinde ülke genelinde yüzde 3 ve üzeri oranında oy almasına karşın milletvekili çıkaramayan siyasal partilere tanınmamıştır. Bu hakkı ancak bir sonraki genel seçimlerden sonra kullanabilecekleri yönünde bir ayrımcılık yapılmıştır. Bu durum eşitlik ilkesine aykırıdır.
“YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNDEKİ FARKLILIK HUKUKUN GENELLİĞİ İLKESİNE TERS”
Yasaların getirdiği yeni düzenlemelerin yürürlüğe giriş tarihindeki farklılık, hukukun genelliği ilkesine terstir.
Sayın Cumhurbaşkanımız Anayasa’nın 94 (1). maddesinin kendisine verdiği yetkiyi tamamen hukuki nedenler ve demokratik teamüller çerçevesinde kullanmıştır.”
BUNDAN SONRAKİ SÜREÇ
Öte yandan TAK muhabirinin Cumhuriyet Meclisi Yasalar, Kararlar, Tutanaklar Müdürü Seral Fırat’tan aldığı bilgiye göre, Cumhurbaşkanı’nın iade ettiği yasayla ilgili süreç Meclis İç Tüzüğü uyarınca şöyle olacak:
“Cumhurbaşkanı’nca geri gönderilen yasalar aynı komiteye iade edilir ve komite 1 ay içinde yasayı görüşüp genel kurula havale etmek zorundadır. Bu madde uyarınca Siyasi Partiler Yasası, görüşüldüğü ad-hoc komiteye iade edildi.
Komite tarafından bir ay içinde Genel Kurul’a havale edilmeyen yasalar iç tüzük 43. madde uyarınca Meclis Başkanlığı tarafından da Genel Kurul’a direkt gönderilebiliyor.
Cumhuriyet Meclisi şu anda yaz tatilinde olduğu ve Meclis İç Tüzüğü’nün 177. maddesi Meclis’in tatili sırasında İç Tüzük’te öngörülen sürelerin işlemeyeceğini düzenlediği için, bir aylık süre, tatil boyunca işlemeyecek.
Öte yandan Meclis komiteleri Meclis Genel Kurulu kararıyla tatil döneminde çalışacağı için, isterse toplanıp iade edilen yasayı görüşüp genel kurula havale edebilir. Ardından da Meclis’te irade doğarsa, olağanüstü bir toplantıyla bu yasa Genel Kurul’da da görüşülebilir.
Ancak süreler çalışmadığı için, ad-hoc komite Meclis 1 Ekim’de açıldıktan sonra 1 aylık süreyi o zaman kullanıp, yasayı görüşüp Genel Kurul’a da havale edebilecek.
Meclis Başkanlığı’nın bu süreyi beklemesi gerekiyor ve eğer 1 Kasım’a kadar söz konusu yasa komitede görüşülmezse, Genel Kurul’a direkt havale etme yetkisi bulunuyor.
Yine İç Tüzük’ün 100. maddesi uyarınca Meclis’e iade edilen yasalar, yeni bir yasa gibi görüşülüyor. İade edilen yasaların onayında 26 evet oyu aranıyor. Meclis’ten 26 evet oyuyla geçmesi durumunda Cumhurbaşkanı’nın iade gerekçeleri doğrultusunda değişiklik yapılsın veya yapılmasın, Cumhurbaşkanı’nın ikinci kez iade hakkı olmuyor.”
AKANSOY: “DEĞERLENDİRECEĞİZ”
Anayasa, Cumhuriyet Meclisi İçtüzüğü, Siyasal Partiler Yasası ile Seçim ve Halkoylaması Yasası Değişikliklerini Hazırlamak ve Görüşmek Üzere Oluşturulan Geçici ve Özel Komite Başkanı CTP-BG Milletvekili Asım Akansoy ise, iade edilen yasayı ne zaman görüşeceklerine dair henüz komite üyeleriyle konuşma fırsatı bulmadığını, konuyu değerlendireceklerini söyledi.
Meclis’te 22 Haziran’da onaylanan Siyasi Partiler Yasası, milletvekili transferini engelleyen, eş başkanlık ve adaylarda cinsiyet kotası uygulaması yanında mali denetime yeni düzenlemeler içeriyordu. Yasa ayrıca milletvekili çıkaramayan ancak en az yüzde 3 oy alan siyasi partilerin de devlet yardımı almasını düzenliyor.
