Dağlar yok oluyor!

Ceren Özbil

36 TAŞ OCAĞI: Ülkede şu anda faaliyette bulunan 36 taş ocağı işletmesinin 16’sını kırma kum çakıl işletmeleri oluşturuyor.  Geri kalan 20’sinin 10’u mozaik taşı işletmeleri, 7’sini yapı taşı ocağı işletmeleri, 2’si alçı taşı işletmeleri ve birini de dere, kum ve çakıl işletmelerinden oluşuyor

HEDEF KONTROL ALTINA ALMAK: Taş ocaklarının çevreye verdiği zararın önüne geçip denetimleri sıklaştırmak adına hazırlanan “Taş Ocakları Düzenleme ve Denetleme Tüzüğü” Bakanlar Kurulu’ndan geçti. Tüzüğün yürürlüğe girmesi için Resmi Gazete’de yayınlanması bekleniyor

TARİHİ ADIM: Maden, Metalurji, ve Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Birol Karaman 2008 yılından beridir taş ocaklarının kriter sistemi ile yönetildiğini açıkladı. Oda olarak bu sisteme madencilik, bilgi ve tekniği dışladığı için karşı olduklarını kaydeden Karaman bu tüzüğün hazırlanmasını tarihi bir adım olarak niteledi

İHTİYAÇ ARTIYOR: Taş Ocakları Birliği Başkanı Metin Uluğ, kısa bir süre öncesine kadar ülkede 16 tane kırma kum çakıl işletmesine ihtiyaç olmadığını açıkladı. Uluğ ancak çözüm süreci nedeniyle inşaat sektöründe patlama beklendiğini ve bu nedenle bu malzemeye olan ihtiyacın artacağını anlattı  

Ülkenin kanayan yarası olan taş ocakları ülkedeki dağları ve tepeleri yerle bir etmeye devam ediyor.  Taş ocaklarının dağlarda yarattığı tahribat her geçen gün daha da göze çarpacak boyuta geliyor. Özellikle Beşparmak dağları her gün parça parça yok oluyor.

Ülkede şu anda faaliyette bulunan 36 taş ocağı işletmesinin 16’sını kırma kum çakıl işletmeleri oluşturuyor.  Geri kalan 20’sinin 10’u mozaik taşı işletmeleri, 7’sini yapı taşı ocağı işletmeleri, 2’si alçı taşı işletmeleri ve birini de dere, kum ve çakıl işletmelerinden oluşuyor.

Tüzük Bakanlar Kurulu’ndan geçti

Taş ocaklarının denetlenmesini ve çalışma düzenini sağlayacak Taş Ocakları Düzenleme ve Denetleme Tüzüğü Bakanlar Kurulu’ndan geçti. Tüzüğün yürürlüğe girmesi için Resmi Gazete’de yayınlanması bekleniyor.
Bu tüzük ile Maden ve Taş Ocakları (Düzenleme) Yasası kapsamında faaliyetlerini sürdürmekte olan Taş Ocakları’nın teknik esaslara uygun bir biçimde çalışmalarını temin etmek ve çevre ile uyumlu bir yapı oluşturulmalarını sağlamak hedefleniyor. Ayrıca tüzük ruhsat süresi sona eren ocakların ruhsat yenilemeleri ile ilgili kıstasları, taş ocaklarında üretilen mal ve hizmetlerin kalite standartlarına uygunluğunu da denetleyip düzenliyor.

Sıkı denetimler başlayacak…

Taş Ocakları Düzenleme ve Denetleme Tüzüğü Maden ve Taş Ocakları (Düzenleme) Yasası kuralları çerçevesinde işletme ruhsatı bulunan her işletmeciyi kapsayacak sıkı kurallar içeriyor. Bu kurallar içerisinde  işletme ruhsatı bulunan her taşocağı için Tapu ve Kadastro Dairesi ve/veya Lisanslı Harita Kadastro ve Mühendislik Bürosu tarafından ruhsat sınırlarını tespit ettirerek bu sınırları arazi üzerine çukur kazılarak betonlama işlemleri sonrasında demir çubuklar ile belirlemesi yer alıyor.

Ayrıca her taşocağı ruhsatı sahibinin yürüttüğü faaliyetleri bir Teknik Nezaretçi denetiminde sürdürmesi ve Teknik Nezaretçi tarafından tutulan Teknik Nezaretçi Defterinin muhafaza edilip imzalanması taşocağı ruhsat sahibinin sorumluluğunda olacak.

Taş ocaklarının dağlarda yarattığı tahribat her geçen gün daha da göze çarpacak boyuta geliyor. Özellikle Beşparmak dağları her gün parça parça yok oluyor

Her yıl “Risk Analiz Raporunu” şartı

Taş ocağı işletmecilerine bu tüzükle birlikte İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası uyarınca hazırlanan ve Çalışma Dairesi tarafından onaylanan “Risk Analiz Raporunu” her yılın Ocak ayı içerisinde Jeoloji ve Maden Dairesi’ne sunma zorunluluğu getiriliyor. Ayrıca Taş ocağı ruhsat sahipleri bu tüzükte belirtilen formata göre düzenlenen Banka Teminat Mektubunu ilgili daireye sunacak.

İşletmeciler gerekli önlemleri almak zorunda

Bu tüzükle birlikte sel yangın doğal afetlerde ve iş kazalarına karşı taş ocağı işletmecileri gerekli önlemleri almak zorunda olacak. Ayrıca taş ocağı ruhsatı sahiplerinin; işletme ruhsat yenileme başvurusunda bulunurken taşocakları ile ilgili kira bedeli borcu, vergi borcu ve sosyal sigorta yatırımlarını yatırdığına veya borcun yapılandırıldığına dair belgeyi daire’ye sunması gerekecek.

Taş Ocakları Denetleme Kurulu

Bu tüzük çerçevesinde ruhsatlı taşocaklarında yürütülen faaliyetlere ilişkin herhangi bir şikâyet, talep veya Dairenin uygun görmesi halinde denetlemeleri yapmak için Taş Ocakları Denetleme Kurulu kurulacak. Bu kurul Jeoloji ve Maden Dairesi müdürü veya onun temsilcisi başkanlığında beş üyeden oluşacak. Bu kurulda Jeoloji ve Maden dAiresi Müdürü ya da temsilcisi, dairesnini maden şubesine bağlı bir mühendis, KTMMOB’ye bağlı bir mühendis, Patlayıcı Maddeler Müfettişliğini Temsilen bir Temsilci ve Çevre Koruma Dairesi tarafından atanacak çevre mühendisinden oluşacak.

Yılda en az bir kez denetlenecek

Denetleme kurulu kırma, kum çakıl/agrega taş ocaklarını yılda en az bir kez denetleyecek. Bu denetlemeler işletme için verilen ruhsat süresi boyunca haberli ya da habersiz olarak yılda en az bir kez yapılacak.
Bir denetlemenin geçerli sayılması için denetleme kurulu üyelerinin 5’te 3’ünün denetleme de hazır bulunması şartı aranacak.

Denetleme Kurulu yaptığı denetimlerde usule aykırı bir durumun tespit edilmesi halinde Maden ve Taş Ocakları (Düzenleme) Yasası ve Madenler ve Taş Ocakları Nizamnamesi uyarınca gerekli işlemlerin yapılması için Maden ve Taş Ocakları Daire’sine bildirecek.

Denetleme Kurulu ruhsat alanı içerisinde mevcut rezerv durumunu dikkate alarak taşocağındaki rehabilitasyon çalışmalarının başlatılması yönünde daireye detay bilgileri içeren rapor sunacak.

6 ay süre

Taş Ocakları Düzenleme ve Denetleme Tüzüğü’nün yürürlüğe girdiği tarihte ruhsat süresi sona eren taş ocaklarının süreleri, işletme projelerinin hazırlanmasına imkân vermek amacıyla altı ay süreleri uzatılacak. Teknik Nezaretçilerin görev, yetki ve sorumluluklarının tanımlanması ve eğitimlerinin verilerek belgelendirilmelerinin sağlanmasına imkân vermek amacıyla bu Tüzüğün 5’inci maddesinin (3)’üncü fıkrası üç ay süre ile uygulanmayacak.

***
Sınay: Henüz resmi gazetede yayınlanmadı

Gıda, Tarım ve Enerji Bakanlığı Müsteşar Vekili Ercan Sınay Taş Ocakları Düzenleme ve Denetleme Tüzüğü’nün Bakanlar Kurulu’ndan geçtiğini açıkladı. Sınay tüzüğün yürürlüğe girmesi içinse Resmi Gazete’de yayınlanması gerektiğini anlattı.

***
Karaman: Tarihi bir adım

Maden, Metalurji, ve Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Birol Karaman 2008 yılından beridir taş ocaklarının kriter sistemi ile yönetildiğini ve oda olarak bu sisteme madencilik, bilgi ve tekniği dışladığı için karşı olduklarını açıkladı. 2008 yılında kriter uygulaması başlarken hedefin ardından gerekli yasal düzenlemelerin yapılması olup bunun yapılmadığını anlatan Karaman, bu tüzüğün hazırlanmasını tarihi bir adım olarak değerlendirdi. Karaman 1958 yılından beridir ilk kez tüzük anlamında bir değişiklik yapıldığının altını çizdi.

“Önemli yenilikler olacak”

Karaman bu tüzüğün yürürlüğe girmesi ile birlikte hem taş ocakları ile ilgili hem de mühendislik anlamında ciddi yenilikler olacağını açıkladı. Bu tüzükle nezaretçilik sisteminin hayata geçeceğine işaret eden Karaman, bu sistemin dünyanın birçok ülkesinde uygulanan ve işletmelerdeki teknik sorunların ve iş sağlığının periyodik aralıklarla rapor edildiği bir sistem olacağını anlattı. Karaman Jeoloji ve Maden Dairesi’nde tek bir mühendis kaldığına dikkat çekerek bir mühendisin tek başına bütün madenleri denetleyip, gerekli evrakları hazırlamasının mümkün olmadığını, bu nedenle bu tüzükle bu eksiğinde giderilmiş olduğunu belirtti.

“İşletmeler denetim altına alınacak”

Bu tüzük ile taş ocağı işletmelerinin denetim altına alınmış olacağını kaydeden Karman, artık taş ocaklarının projesi olup bu proje doğrultusunda bu ocakların nasıl büyüyeceğinin kapatıldığında yeniden doğaya nasıl kazanılacağının belirtilmiş olacağını vurguladı. Karaman orta vadede bu tüzüğün olumlu sonuçlarının ortaya çıkacağını söyledi.

“Yerleşim birimleri taş ocaklarına yaklaşıyor”

Yerleşim birimlerinin giderek taş ocaklarına yaklaştığına işaret eden Karaman, yapılan ölçümlerinde 5-10 yıl içerisinde bu konuda ciddi sıkıntılar oluşacağı yönünde olduğunu kaydetti. Karaman bu nedenle 2014 yılının Nisan ayında taş ocakları ile ilgili meclise rapor sunduklarını ve bu konunun da değerlendirileceğini ifade etti.

***

Uluğ: İhtiyaç artıyor

Taş Ocakları Birliği Başkanı Metin Uluğ, Ülkede şu anda faaliyette bulunan 36 taş ocağı işletmesinin 16’sını kırma kum çakıl işletmeleri oluştuğunu söyledi. Geçmişte 16 kırma kum çakıl işletmesi sayısının fazla olduğunu kaydeden Uluğ, ancak çözüm süreci nedeniyle inşaat sektöründe patlama beklendiğini ve buna bağlantılı olarak malzeme ihtiyacının da artacağını anlattı. Bu nedenle 16 kırma kum çakıl işletmesinin şu anda ülke ihtiyacının üzerinde olmadığını belirtti.

“Denetim sistemi hep iyiydi”

Uluğ, taş ocaklarıyla ilgili her zaman denetim yapıldığını ve işletmelere bir puan sistemi uygulanarak bu doğrultuda uygun kriterlerin ortay çıkarıldığını ifade eti. Ayrıca taş ocaklarının denetimi ile ilgili yeni bir tüzük hazırlanıp bu tüzüğün Bakanlar Kurulu’ndan da geçtiğini ifade eden Uluğ, ancak tüzüğün yürürlüğe girip girmediği konusunda kendilerine bilgi verilmediğini söyledi.

“Rehabilitasyon konusu yanlış anlaşılıyor”

Taç ocaklarının rehabilite edilmesi konusunda ortada bir yanlış anlaşılma olduğunu kaydeden Uluğ,
Rehabilitasyonun ekonomik ömrü dolan taş ocakları için geçerli olduğunu söyledi. Uluğ şu şekilde konuştu:
Hala malzeme çıkarılabilecek taş ocaklarının rehabilite edilmesi ülkeye yeni taş ocaklarını anlamına geliyor. Bu nedenle hala malzeme çıkarılabilecek taş ocaklarının rehabilite edilmesi doğru değildir. Malzeme alınamayacak duruma gelen taş ocaklarının kapatılıp rehabilite edilmesi gerekir. Aksi takdirde bakir yerlerde taş ocağı kurulur