Melin Dobran

CTP-BG Milletvekili Doğuş Derya, yasayı hazırlarken, ülkedeki toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin nerelerde olduğunu tespit ettikten sonra, yasada bu konuda bir takım kurumsal düzenlemeler yaptıklarını söyledi.

Haberal Kıbrıslı'nın konuyla ilgili olarak görüşünü aldığı Derya, “Eğer doğru uygulanırsa ve kurumsal teşkilatlanma yasada öngörüldüğü biçimde doğru bir şekilde yapılırsa, ben bu dairenin devrim niteliğinde olacağını düşünüyorum” dedi.

““Her şeyden önce şiddeti önlemekle ilgili çalışmalara öncelik verileceğini düşünüyorum. Çünkü bakanlığın bu konuda ciddi bir hassasiyeti var. Bu bakanlığın uhdesinde olan bir şeydir. Ben yorum yapamam, ama sığınma evlerinin ve şiddeti önleme danışma merkezlerinin bir an önce açılacağını tahmin ediyorum."

Toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılıklara, uluslararası sözleşmelerde önerilen ve modern hukuk devletlerinde olduğu gibi bütüncül ve çok boyutlu siyasal, ekonomik, kültürel ve sosyal çözümler üretmek amacıyla hazırlanan “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasa Tasarısı”, Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’ndan oybirliğiyle geçti. Sosyal Güvenlik ile ilgili bakanlığın altında bir daire oluşturulmasını öngören yasa hakkında Haberal Kıbrıslı konuyla ilgili olarak görüşünü aldığı CTP-BG Milletvekili Doğuş Derya, 2002 yılında çıkarılan Kadın Çalışmaları Dairesi Yasası’nın, bu kadar komplike ve gelişmiş bir yasa olmadığını ve dolayısıyla bunu geliştirmiş olduklarını ifade etti.

“Şiddet eğilimlerinin ortadan kalkması öngörülüyor”

CTP-BG Milletvekili Derya, “Bizim derdimiz sadece kadınların hayatını iyileştirmek değildir. Demokrasi kültürü oluşturmaktır” şeklinde konuşan Derya, sözlerini söyle sürdürdü:

“O yüzden erkeklerin de bir takım hizmetler alabilmesi, mesela şiddet uygulayan erkeklerin toplumdan dışlanması yerine, önleyici müdahale programlarıyla şiddet eğilimlerinin ortadan kaldırılması öngörülüyor.”

Derya, kadınların ekonomiye daha aktif katılımını, kadın kooperatifçiliğinin geliştirilmesi, istihdam politikalarında cinsiyet eşitliğinin gözetilmesi ve benzeri konularda da hemen faaliyete geçirileceği ile ilgili bir umudunun olduğunu dile getirdi.

Derya sorularımızı şöyle yanıtladı:

Yasa ne getirecek? Kendi başına toplumsal cinsiyet eşitliği sağlayabilecek mi? Yoksa daha düzenleme mi gerekecek?

“Biz yasayı hazırlarken, ülkedeki toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin nerelerde olduğunu tespit ettikten sonra, yasada öngörülen bir takım kurumsal düzenlemeleri yaptık. Dolayısıyla uygulamada çıkabilecek aksaklıklar olmaması için, mümkün olduğunca ekonomiden, şiddeti önlemeye, sosyal ve kültürel alanda bireylerin güçlenmesi, toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında bireylerin güçlenmesinden, küçük yaşta eşitlikçi bir eğitim almaya kadar, insan hakları ayrımcılığının olmadığı bir demokratik kültürü almaya kadar bir sürü şey öngörüldü bu yasada. Eğer doğru uygulanırsa ve kurumsal teşkilatlanma yasada öngörüldüğü biçimde doğru bir şekilde yapılırsa, ben bu dairenin devrim niteliğinde olacağını düşünüyorum. Diğer sosyal politikalar açısından da örnek olacağını düşünüyorum. Engelli haklarıyla ve çocuk haklarıyla ilgili düzenlemeler de yapılırken model alınacak bir daire olacak.”

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi, Kadın Çalışmaları Dairesi’nin yerini alacak. Kadın Çalışmaları Dairesi neden yürümedi?

“Kadın Çalışmaları Dairesi 2002 yılında çıkmış bir daireydi. İyi niyetli bir yasa olmasına rağmen, şu anda ülkenin ihtiyacı olan bazı temel konularda ihtiyacı karşılamaktan uzaktı. Birinci nedeni budur. İkinci neden, içinde öngörülen kurumsal mekanizmalar yetersizdi. Mesela sığınma evleri, şiddeti önleme danışma merkezleri, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçelere politikalarının yapılması için gerekli kurumsal düzenlemeler veya toplumsal cinsiyet konusunda çalışan sivil toplum örgütleri, üniversitelerin kadın araştırmaları merkezleri, belediyelerde ilgili konuda çalışma yapacak birimler, siyasi partilerin bunların bir denetim mekanizması olarak görev alması söz konusudur. İki yılda bir “action plan” dediğimiz eylem planı, yani dairenin iki yıllık faaliyet planlarının çıkarılacağı bir çeşit şura vazifesi de görecek olan çalıştay öngörülür.

Bu çalıştay neleri kapsıyor?

Bu çalıştayın içinde devlet sivil toplum işbirliği de öngörülmüştür. Ciddi bir raporlama sistemi var. Bizde bilgi eksikliği olduğu için verilerin toplanması konusunda, gerekli düzenlemeler yapılmadığı için konuşurken, bazen hangi bilgi üzerinde hareket edeceğimizi de bilmiyoruz. Bunun içerisinde kurumlar arası koordinasyonu sağlamak için, yeşil rapor, mor rapor, kırmızı rapor, beyaz rapor ve mavi rapor olmak üzere 5 tane raporlama sistemi öngördük. Kadın Çalışmaları Dairesi Yasası, bu kadar komplike ve gelişmiş bir aygıt değildi. Dolayısıyla biz bunu geliştirmiş olduk. Aslında benzer; ama bir adım daha ileriye çıkıp şunu dedik, ‘kadınlar bu ülkede çok çeşitli eşitsizliklere uğruyorlar ve esas niyetimiz eşitsizliği ortadan kaldırmaktır...’”

Bu daireden yalnızca kadınlar mı hizmet alacak?

“Bizim derdimiz sadece kadınların hayatını iyileştirmek değildir. Demokrasi kültürü oluşturmaktır. O yüzden erkeklerin de bir takım hizmetler alabilmesi, mesela şiddet uygulayan erkeklerin toplumdan dışlanması yerine, önleyici müdahale programlarıyla şiddet eğilimlerinin ortadan kaldırılması öngörülüyor.”

Ne tür çalışmalara öncelik verilecek?

“Her şeyden önce şiddeti önlemekle ilgili çalışmalara öncelik verileceğini düşünüyorum. Çünkü bakanlığın bu konuda ciddi bir hassasiyeti var. Bu bakanlığın uhdesinde olan bir şeydir. Ben yorum yapamam, ama sığınma evlerinin ve şiddeti önleme danışma merkezlerinin bir an önce açılacağını tahmin ediyorum. Ayrıca kadınların ekonomiye daha aktif katılımını, kadın kooperatifçiliğinin geliştirilmesi, istihdam politikalarında cinsiyet eşitliğinin gözetilmesi ve benzeri konularda da hemen faaliyete geçirileceği ile ilgili bir umudum var. 2015 yılında bu dairenin teşkilatlanması söz konusudur. Çünkü burada çalışan personel herhangi bir personel olmayacak. İlgili konularda uzmanlaşmış ve eğitim düzeyi olarak yeterli olması gerekir.”