YATIRIMA YOK EK MESAİYE VAR: KKTC bütçesi, yatırıma ayrılan kaynağın iki katını, ek mesailer için ödüyor. Kamudaki düzeni bir türlü sağlayamayan siyaset, verimlilik- maaş dengesini kuramadı. Ek mesai ödenekleri 80 milyona ulaştı

KAYNAK KAMU ÇALIŞANINA: Kamu kaynaklarının yüzde 80’i kamu çalışanına maaş olarak gidiyor. Maliye Bakanı Mungan, “Tüm kesimlere eşit bir politikamız yok, kamu çalışanlarını koruyucu bir politikamız var. Çünkü devlet kaynaklarının % 80’inden fazlasını kamu çalışanlarına veriyoruz” dedi

KAMU REFORMU ÇÖZECEK: Mungan, kamudaki bir çok adaletsizliğin kamu reformu ile çözülebileceğini söyledi. Mungan, müşavir yaratılmayacağını, mevcut müşavirlerin de, boşalan daire müdürlükleri için Kamu Hizmeti Komisyonu’na başvurabileceğini söyledi

Baykan Gürses ÖZDAĞ

Maliye Bakanı Zeren Mungan, ek mesai konusunun KKTC bütçesinden ciddi bir rakama ulaştığını ifade ederek bakanlığı döneminde en başarısız oldukları konunun ek mesailer konusunda ilerleme sağlayamamak olduğunu söyledi.

Ek mesailerin 70-80 milyon TL’lere ulaştığını kaydeden Mungan, KKTC bütçe büyüklüğü içinde bu rakamın ciddi olduğunu belirtti. Mungan ek mesaiye ayrılan paranın yatırımlara ayrılan paranın iki katı olduğunu söyledi.

Bu yolla, kamunun vatandaşlarına adil davranmadığının da altını çizen Mungan, “Maalesef, bütçenin yüzde 80’iini kamu çalışanına maaş olarak veriyoruz” dedi.

Soru:  Ek mesai sisteminin Maliye üzerindeki yükü yıllardır tartışılıyor. Bu konuda bir disiplin sağlayabildiniz mi?

Mungan: En başarısız olduğumuz nokta, bu konuda çok başarısızız. Maliye açısından söylüyorum bunu. Ek mesailere bir şey üretemedik. Nedeni ise, ek mesailer 70-80 milyonlara ulaşan büyük rakamlar. KKTC Bütçe büyüklüğü içinde baktığımızda bu ciddi bir rakamdır. Yerel bütçeden yatırımlar için ayırdığınız kaynakların iki misli…1 yıl içinde KKTC bütçesinde yerel kaynaklardan yatırım için ayırdığınız paranın iki mislini ek mesai için ayırıyorsunuz. Böyle abartılı, kabule dilemeyecek düzeyde bir rakam. Bu konuda Maliye Bakanlığı’nın yetkileri belli.

Bakanlık % 25’e kadar mesai veriyor normal uygulamada, yasa onu öngörüyor. Zorunlu hizmetlerle ilgili % 100’e kadar ek mesailerin verileceği imkanı var. % 100’e kadar olan yerler sağlık, gümrükler ve sivil havacılıktır. Maliye Bakanlığı tüm bakanlıkların yerine kendini koyamaz. Ek mesailerin 3’de 1’i veya daha fazlası sağlık için kullanılıyor. Bizim çok hassasiyet gösterdiğimiz iki konu var sağlık ve eğitim.

İstihdam da ödenek kullanımında da bu konuda hassasiyet gösteriyoruz. Bu sağlık hizmeti çok kolay ölçülür değildir. İlgili bakanlığın, ilgili birimlerin bu konuda çok kapsamlı çalışma yapma ihtiyacı var. Ama itiraf edeyim ki bu konuda 2014 yılında başarılı olamadık. Gümrükte yine ek mesai ihtiyacı var. Gümrük ve sağlığın önemli bir bölümünde ek mesainin fazla olmasının nedenlerinden biri de istihdam sayısındaki sınırlamalardır.

Mesela gümrükte vardiyaya geçelim derseniz ciddi bir istihdam ihtiyacı doğar. Eğer onu yapacaksak doktor ve öğretmen ihtiyacını karşılayamayacağız. Orada bu nedenle ciddi bir düzenleme yapamadık.

Sendikalarla uzlaşılamadı

Soru: Sendikalarla yaptığınız protokol görüşmelerinden sonuç çıkmadı. Bu görüşmelerle ilgili değerlendirmeniz nedir?

Mungan: İki görüşmeden sonra yetkili sendikalarla üçüncü bir görüşme daha yaptık. Sendikaların da talebi belirli bir noktaya gelmekti. Birinci görüşmede sendikalar bize sözlü taleplerini ilettiler, ikinci görüşmede yazılı görüş verdiler. Yazılı görüşlerini çok büyük bir hassasiyetle inceledik, hepsiyle ilgili de değerlendirmeler yapıldı. Yazılı bir metin olarak taleplere karşılık önerilerimizi madde madde her sendikaya metin hazırlayarak sunduk. Bununla da kalmadık bu önerilerimizin altını son sayfasını imzaladık, her sayfayı da parafladık. Resmi bir taahhüt altına getirdik. KKTC’de ilk defa imzalı, yazılı cevap verildi. Ciddi bir iş yapmaya çalışıyoruz. Görüşme sırasında sendikacılar metinleri aldı, sayfaları çevirip birkaç dakika içinde ‘bunun içinde hiçbir şey yok’ dedi. Bazı sendikacılarımız, bir dakika ile bir buçuk dakika arasında bakarak yazılı metin içinde bir şey olmadığını söyledi.

Soru: Neden böyle bir tavırla karşılaştınız?

Mungan: Bilemem, onlara sormak lazım. Biz tahsilatta görevli olan arkadaşlar var, bir normal görevi gereği görevlendirilen ve tahsilattan dolayı belirli bir ödenek ödenen var, bir kısmı görevlendirilme şeklinde orada bulunuyor, yasal olarak hakları bulunmuyor. Bu görevi yerine getirenlere bu ödemenin yapılması gerektiği yönünde sendikaların talepleri vardı. Buna yönelik bir çalışma düzenleme yapmayı taahhüt ettik. Bazı sendikalarımızdan vardiya ödeneği ödenmemesiyle ilgili de çalışma yapıldığını söyleyerek, vardiya çalışanlara bir tahsisat verilmesini kabul ediyoruz dedik.Şube amiri ve benzeri durumda olan üst kademe yöneticisi olmayan yöneticilerin baremlerinin açılması yönünde bir talep vardı, haklı bir talepti, bununla ilgili de geri dönüş yaptık. Bunlar hep bir açılım, hiçbir şey yapılmadı denilemez. En azından yazılı verilen bir metnin okunması gerekiyordu.  En azından okuyup incelemeleri gerekiyordu.

Tüm talepleri karşılayamayız

Soru: Taleplerin ne kadarını karşılayacak bir cevap verdiniz?

Mungan: Tüm taleplerini karşılayabilecek durumda değiliz. Etmediklerimizin de gerekçesi vardı. KKTC hükümeti ve Maliye bakanı olarak, ülkenin kaynaklarını en verimli şekilde ve toplumun tümü için de verimli kullanmak zorundayız. Nasıl devlet çalışanlara karşı bir mükellefiyetimiz varsa, özel sektör çalışanlarına da esnafa da aynı oranda sorumluluğumuz var. Kaynaklar sonsuz değildir, kaynakların bir sınırı ve sonu vardır. Ama o sınır da tüm kesimlerden topladığınız vergiyledir.

Soru: Gerçekten dengeli bir yaklaşım sergiliyor musunuz? En büyük eleştiri bu davranışın gösterilmediği yönündedir…

Mungan: Tüm kesimlere eşit bir politikamız yok, çalışanları koruyucu bir politikamız var. Çünkü devlet kaynaklarının % 80’inden fazlasını kamu çalışanlarına veriyoruz, eşitlikçi değiliz. Toplumdan bu nedenle özür diliyorum. Ama şu gerçeklik de var, hükümetimizin de çalışanların maaşları ile ilgili bir düşüş veya haklarının geri çekilmesiyle ilgili bir öngörümüz yoktur. Hayat pahalılığından doğacak mükellefiyeti de devlet üstlenmeye devam edecek.

Özel sektörde iş imkanlarının gelişmesi ve faaliyet alanlarının genişlemesi için belli açılımlar getiriyoruz. Düşük faizli kredilerle bu yönde açılım yapmaya çalışıyoruz.

Sorunları kamu reformu çözecek

Soru: Sendikalara verdiğiniz yanıtta pek çok sorunu Kamu Reformunun çözeceğine işaret ettiniz. Somut olarak neyi kastediyorsunuz?

Mungan: Yeni Kamu Görevlileri Yasası oldukça detaylı kurgulandı ve büyük aşamalardan geçti. Özellikle israfa neden olmayacak şekilde çalışanla çalışmayanı ayırt edebilecek, performans kriterlerini de dikkate alan, dengeli bir yapı öngörülüyordu. Toplumda en fazla şikayet edilen konulardan biri müşavirlik sistemidir.

Müşavirlik olayı bununla ortadan kalkıyor. Yalnızca bir müsteşar ve danışmanlıkla bakanlar artık işlerini yürütecek. Yalnızca Başbakanlıkta 2 danışman olacak, diğer bakanlıklarda müsteşar ve müdürünüz sizinle birlikte gelecek, sizinle birlikte de gidecek. Görevden ayrılırken ilave bir hak elde edemeyecek. Nereden geldiyse oraya dönecek. Diğer üst kademe yöneticileriyle ilgili unsurda ise Kamu Hizmeti Komisyonundan normal memur atamalarında olduğu gibi müracaat edilecek ve yapılacak sınav sonrası başarılı olan kişilerin bu tür görevlere gelebilmesi mümkün olabilecek

Müşavirler, münhale başvurabilecek

Soru: Mevcut müşavirler ne olacak? Siz bu uygulamayla yeni müşavir yaratmayacaksınız, olanlar ne olacak?

Mungan: Yasalar çıktıkları dönemde yürürlüktedir. Siz görev verdiğiniz bir kişiyi şu anki yasalarla görev veriyorsunuz. Boşalan veya boşaltılan müdürlükler kamu hizmeti üzerinden ilgili dairelerin de dahil olacağı bir sistem üzerinden sınavla görevle başlaması mümkün olacak.

Soru: Kaç müşavir var?

Mungan: Yanlış bir rakam vermek istemiyorum ama 100-130 civarında müşavir olan kişi vardır.

Soru: Mevcut müşavirler yeni düzenlemede ne olacak?

Mungan: Örneğin A dairesindeki müdürlük boşaldı ve bir bakan 3’lü kararname ile atanmış arkadaşla çalışmak istemiyorum diyerek onu görevden alacak, bu durumda da münhal açılacak. Müşavirler de başvurabilecekler, bunların dışında da başvuru yapabilecekler.

Soru: İş yapmayan, görev almayan müşavirler için bunu nasıl değişeceksiniz?

Mungan: Müşavir olanların otomatik sürece dahil olması sıkıntılı. Bunun nedeni önceki yasalardan elde ettikleri haklardan kaynaklanıyor. Ancak yeni açılacak münhallare başvuru yapmaları mümkün olacak. Görevdeyken işlerini düzgün yapmayanlarla ilgili de çok kapsamlı performans kriterleri getiriliyor.

Bu vasıtayla iş yapanla yapmayan arasındaki fark oraya çıkacak. Kamu Görevlileri Yasasının geçmesi tek başına yetmez, bununla birlikte yıl içinde yıl içinde teşkilat yasalarının da elden geçirilip, 2015 yılında Meclis’ten bunların da geçmesi gerekmektedir.

Soru: Kamu reformu ile müşavirlik sistemini ortadan kaldıracağınızı söylüyorsunuz, işleyişte başka neler hedefleniyor?

Mungan: Yasa oldukça kapsamlı. Temelinde şu var, performans kriterlerinin daha etkin olarak uygulanması, görev, yetki ve sorumluluklarla ilgili daha kapsamlı tanımlamalar yapılması, farklı alanlarda istihdam edilen örneğin özelleştirmeden, bankalardan istihdam edilenlerle ilgili izin hakları ve benzerlerinin aynı duruma getirilmesi gibi, benzer işleri yapan insanlara benzer hakların verilmesi de bu yasanın içinde yer alacak

Kamuda yeniden yapılanma olacak

Soru: Kamu reformu gerçekten istenilen düzeyde bir verimlilik sağlayacak mı?

Mungan: Bu yasa ile dünyayı tersine çeviremeyiz. Teşkilat yasalarında yapacağımız çalışmaları da doğru kurgulayabilirsek, kamuda ciddi bir yapılanma ihtiyacı ortaya çıkacak. Bu yasa çalışılırken, ilk gününden itibaren sendikalar bu çalışmaların içinde yer aldı. Farklı duyumlar alıyorum ama kesinlikle bilgi sahibi olmadıklarını kabul edemeyiz. Bunu reddediyoruz. Tüm aşamalarda, kurgu anından itibaren sendikalarla tüm içeriği paylaşılmıştır ve son aşamada Meclis’e gitmeden önce Başbakan Yardımcısı sendikalarla kapsamlı olarak görüşmeler yaptı ve ardından Meclis komitesine gitti. Meclis’te komitelerde bir konuyla ilgili görüşmeler yapılırken, ilgili taraflar çağırılır ve genel görüşleri alınır.

Ama bu yasa doğrudan çalışanları ilgilendiren bir yasa olduğu için sendikalarla madde bazında bir bir değerlendirildi, tekraren görüşler alındı ve kapsamlı olarak bilgilerine getirildi.