Özlem Çimendal

KKTC Merkez Bankası’nın 2016 çeyrek raporunda KKTC’deki işsizlik, enflasyon, turizm, ithalat ve ihracat rakamları ülke ekonomisinin resmini gözler önüne seriyor.  Raporda, Ekim, Kasım ve Aralık aylarını kapsıyor.

Merkez Bankası’nın Çalışma Dairesi, Ticaret Dairesi, DPÖ ve Turizm Planlama Dairesi verilerinin değerlendirilmesi ile ortaya çıkan 2016 Ekim, Kasım, Aralık raporunda ülkedeki işsizliği gösteren 2016 yılı sonu itibari ile 570 adet doldurulan ve 1.194 adet iptal edilen münhal neticesinde, 2016 yılsonu itibarıyla toplam 109 münhal 2017 yılına aktarıldığı görüldü. Raporda yine  İhracatın ithalatı karşılama oranının düşük olması nedeniyle KKTC’nin dış ticaret açığının da arttığı ortaya çıktı. Ülkenin lokomotif sektörlerinden olan turizm tablosunda da ülkede gerileme olduğu gözlemlenerek, 2016 yılının Mart, Haziran, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında gelen yolcu sayıları azalmış, diğer aylarda ise bir önceki aya göre artış gerçekleştiği açıklandı.

İşsizlikte kadınlar yine önde

KKTC Çalışma Dairesi Müdürlüğü tarafından hazırlanan işsizlik verilerine göre 2015 yılsonunda toplam 749 kişi olan kayıtlı işsiz sayısı, 2016 yılının Aralık ayı sonu itibarıyla yılsonu ile karşılaştırıldığında yüzde 6 oranında düşmüş ve 703 kişiye gerilediğinin açıklandığı raporda, bu yılın Aralık ayı işsizlik verileri cinsiyet kompozisyonuna göre incelendiği zaman, aktif kayıtlı işsizlerin yaklaşık yüzde 42’si erkeklerden, yüzde 58’i kadınlardan oluştuğu görüldü.

İş isteğiyle bekleyenlerin sayısı 703

2016 yılının üçüncü çeyreğinde iş isteğiyle bekleyen kişi sayısı 802 iken 2016 yılı son çeyreğinde iş isteğiyle yeni müracaat eden kişi sayısı 1.218 olmuştur. 2016 yılı son çeyreğinde kayıttan düşen ve işe yerleştirilen toplam 1.317 kişi dikkate alındığında bu dönem sonunda iş isteğiyle bekleyenlerin sayısı 703 olmuştur.

2016 yılsonu itibarıyla toplam 109 münhal 2017’ye aktarıldı

Aktif münhal kayıtları incelendiğinde 2016 üçüncü çeyrek sonu itibarıyla toplam 164 iş münhalinin 2016 son çeyreğine aktarıldığı, son çeyrekte ise toplam 1.709 yeni münhal açıldığı görülmektedir. 570 adet doldurulan ve 1.194 adet iptal edilen münhal neticesinde, 2016 yılsonu itibarıyla toplam 109 münhal 2017 yılına aktarılmıştır.

Enflasyonda artış…

2016 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki aya göre gerçekleşen enflasyon oranları, 2015 yılının aynı dönemleri ile kıyaslandığında 2015 yılının Ekim, Kasım ve Aralık aylarında sırasıyla yüzde 1,52, yüzde -0,94 ve yüzde 1,31 olan oranları, 2016 yılının aynı aylarında sırasıyla yüzde 1,17 yüzde 1,43 ve yüzde 2,64 olarak gerçekleşmiştir.

2016 sonunda enflasyon rekor kırarak iki basamaklı rakamlara çıktı

2015 Mart ayında yüzde 0,98, Haziran ayında yüzde 4,76, Eylül ayında yüzde 6,44 ve Aralık ayında yüzde 7,78 olan yıllık enflasyon oranının, 2016 yılı Mart ayında yüzde 8,33, Haziran ayında 6,89, Eylül ayında yüzde 6,6 ve Aralık ayında yüzde 10,19 seviyesinde gerçekleştiği görüldü.

Enflasyon son 3 ayda çok hızla arttı

 2016 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın Aralık ayına göre gerçekleşen enflasyon oranları 2015 yılının aynı dönemleri ile kıyaslandığında; 2016 yılının son üç ayında çok hızlı bir artış yaşandığı görüldü. 2016 yılı ilk dokuz ayında yüzde 4,63 olan enflasyon oranı son üç ayda yaşadığı hızlı artışın ardından yüzde 10,19 seviyesine ulaşmıştır. 2015 yılı Ekim ayında yüzde 7,39, Kasım ayında yüzde 6,38 ve Aralık ayında yüzde 7,78 olan yıllık enflasyon oranlarının, 2016 yılının aynı aylarında sırasıyla yüzde 5,85, yüzde 7,36 ve yüzde 10,19 olduğu görülüyor.

En yüksek fiyat artışı ulaştırmada olurken, en düşük haberleşmede oldu

2016 yılı Aralık ayı sonunda fiyat artışının en yüksek olduğu sektörler sırasıyla, yüzde 18,32 ile ulaştırma, yüzde 13,34 alkollü içecekler ve tütün, yüzde 12,98 ile eğitim kalemi olurken, 2016 yılsonu itibariyle en düşük fiyat artışı ise yüzde 1,25 ile haberleşme kaleminde gerçekleşti.

İhracat 11,3 milyon, ithalat 225,7 milyon ABD doları oldu

Ticaret Dairesi tarafından açıklanan ihracat ve ithalat verilerine göre; 2016 yılının Ekim ve Kasım aylarında KKTC’nin toplam ihracatı 11,3 milyon, toplam ithalatı ise 225,7 milyon ABD dolar olarak görülürken, bir önceki yılın aynı dönemine göre incelendiğinde; ihracat Ekim ayında dönemine göre ise incendiğinde; ihracat Ekim ayında yüzde 1,02 artmış, Kasım ayında ise yüzde 34,88 azalmıştır. İthalat ise bir önceki yılın aynı ayına göre incelendiğinde; Ekim ayında yüzde 1,41 artarken, Kasım ayında yüzde 8,66 azaldı.

2013’te yükselişe geçen ithalat, Ocak 2015’ten sonra düşüş gösterdi

Her yılın ilk yarısında artan ihracat hacmi, ikinci altı ayında ise düşmektedir. Buna karşılık ihracat yıllık hareketli ortalaması 2010-2014 arası dönemde istikrarlı eğilim sergilemiş, 2015 yılı Nisan ayı sonrası dönemde ise düşüşe geçmiştir. Ayrıca ihracat hacminin volatilitesi ile ihracatın zirve ve dip yaptığı dönemler arasındaki fark yavaş da olsa azalırken, ithalatta ise, 2009 yılının Şubat ayında gerçekleşen en düşük seviye, 2016 yılının Ocak ayında 85,7 milyon ABD doları ile kaydedildi. İthalat yıllık hareketli ortalamasına bakıldığında, 2013 Aralık sonrası döneminde yükseliş eğilimine girdiği, fakat Ocak 2015 sonrası döneminde yön değiştirdiği gözlemlendi.

KKTC’nin dış ticaret açığı arttı

İhracatın ithalatı karşılama oranının düşük olması nedeniyle KKTC’nin dış ticaretinin artması, dış ticaret açığının artması olarak görüldü. Kasım 2015-Kasım 2016 döneminde ticaret hacmi 123,5 milyon ABD dolarından 110,9 milyon ABD dolarına gerileyerek, dış ticaret açığı ise sırasıyla 109,7 milyon ve 102 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.  

2016’da ihracat ithalatı yüzde 7,4 olarak kaşıladı

2006-2010 yılları arasında ihracatın ithalatı karşılama oranı ortalama olarak yüzde 5 oranında gerçekleşirken, 2011-2014 döneminde yüzde 7,3 seviyesine ulaştı. 2015 yılı Ocak-Kasım aylarında gerçekleşen ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 8,8 olarak gerçekleşti. 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde ise ihracatın ithalatı karşılama oranı ortalaması yüzde 7,4’tür.

İhracatta Türkiye’de artış, diğer ülkelerde düşüş

2016 yılı Kasım ayına kadar Türkiye’nin toplam ihracat içindeki payında bir önceki yıla kıyasla 8,8 puan artış kaydedilirken, AB ülkelerine yapılan ihracatta da 3,4 puan artış oldu. Diğer tüm ülke gruplarının paylarında da düşüş kaydedildi.

Uzak Doğu ülkeleri ve diğer Avrupa ülkelerinden yapılan ithalatta artış

KKTC’nin ithalat yaptığı başlıca ülke gruplarıyla, toplam ithalat içinde en büyük paya sahip olan Türkiye’nin payı 2016 yılı Kasım sonu itibariyle yüzde 62,3’tür. Öte yandan toplam ithalatımız içindeki payı 2015 yılında 4,2 puan artan AB ülkelerinden yapılan ithalatın payı, 2016 Kasım itibarıyla yüzde 0,8 oranında azalarak yüzde 18,9’a geriledi. Kasım 2016’da Uzak Doğu ülkeleri ve diğer Avrupa ülkelerinden yapılan ithalatın paylarında artış, Ortadoğu ve Arap ülkeleri ile diğer ülkelerden yapılan ithalatta azalma gerçekleşti.

KKTC’ye gelen 3. ülke uyruklu yolcularda artış

2015-2016 yılı dördüncü çeyrek sonu KKTC’ye gelen yolcu sayılarının karşılaştırılmasının yapıldığı raporda ise 2016 yılının dördüncü çeyreğinde 405.956 olan toplam gelen yolcu sayısı, 2015 yılının aynı dönemine göre yüzde 9,7 oranında arttı. Dördüncü çeyrekte KKTC’ye gelen TC uyruklu yolcu sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 10,1 oranında, 3. ülke uyruklu yolcu ise yüzde 8,3 oranında arttı.

2016 sonunda gelen yolcuda azalma

Ülkenin lokomotif sektörlerinden olan turizmi doğrudan ilgilendiren gelen-giden yolcu sayılarının incelendiği 2015 ve 2016 yılları itibariyle gelen yolcu sayıları değerlendirildiğinde, 2015 yılının Haziran, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında, bir önceki aya göre düşüş olmasına rağmen, diğer aylarda yükselme oldu. 2016 yılının Mart, Haziran, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında gelen yolcu sayıları azalmış, diğer aylarda ise bir önceki aya göre gerçekleştiği görüldü.

Turizmde yatak kapasitesi 2016 sonunda 21.543’e ulaştı

Turizm sektöründe toplam yatak kapasitesindeki gelişimin 2015 ve 2016 yılları itibariyle karşılaştırmasında ise 2015 yılsonunda 20.393 olan yatak kapasitesinin ise 1,150 artışla 2016 yılsonunda 21.543’e ulaştığı görüldü.