Eniz Orakıoğlu

Mesarya, Mormenekşe ve Alaniçi Enginar Birlikleri Başkanları Yeni Bakış’a konuşarak sıkıntılarını dile getirdiler. Maliyetler ve soğuk havalar nedeni ile bu yıl enginar üretiminin gerilediğinin altını çizen üreticiler, Kooperatifle ilgili sıkıntılarının da giderilmesini istedi.

Mesarya Enginar Üreticileri Birliği Başkanı Gürsoy;“Üretimde yüzde 30 azalma var”

Mesarya Enginar Üreticileri Birliği Başkanı Salih Gürsoy, Enginar üretiminde bu yıl yüzde 30 civarında azalma yaşandığını belirterek, “Bu azalma da yaşanan kuraklıkla bağlantılı olarak yer altı sularının da azalmasıyla üretici mevcut ekili alanlarını azaltmak zorunda kaldı. Bunun yanında maliyetlerin yüksek oluşu da üreticinin üretimi azaltmasında büyük etken olmuştur. Ürünün az olması sebebi ile de ihracat ve hasat iyi gitmektedir. Kısacası arz talebi karşılamakta, hatta talebe zaman zaman cevap verilememektedir” şeklinde konuştu.

“Devletin üretim anlamında engellemeleri var”

Devletin Enginar üretimi ile ilgili yaptığı bir çalışma veyahut bir teşvik olmadığını vurgulayan Gürsoy, “Tam aksi devlet üretim anlamında yaptığı engellemeler vardır. Enginar çok su tüketen bir bitkidir ve buna rağmen hükümet üreticiye kuyu izni vermemektedir. Hatta yetkililerden ve bakanlardan enginarın ülkemiz şartlarına uygun olmadığı ve üretilmemesi gibi laflara da maruz kalabiliyoruz. Bir bakan geliyor Enginar festivalini açıyor ve üretimi teşvik edeceğiz diyor, diğer bakan geliyor kuyu izinlerini durdurun enginar üreticileri çok su harcıyor diyor” diye konuştu.

“Suyu denize değil Mesarya’ya akıtmalı”

“Hükümet Türkiye’den gelen suyu denize değil de Mesarya’ya akıtmalıdır” diyen Gürsoy, “Bunun yanında yine hükümet tarımsal projeler ve planlamalar üreterek, hangi topraklarda ne üretilmeli, hangi bölgene daha iyi verim alınır bunları tespit etmesi ve üreticilere yol göstermesi gereklidir. Bir diğer önemli nokta hükümetin sulu tarımı profesyonelce gerçekleştirmesi, insanlara istihdam yaratması ve ülkeye para akışını sağlaması şarttır” dedi.

Mormenekşe Enginar Üreticiler Birliği Başkanı Gazi,“Geçtiğimiz yıla göre yüzde 40 üretim azlığı oldu”

Mormenekşe Enginar Üreticiler Birliği Başkanı Mehmet Gazi, Bu yıl enginar üreticilerinin en büyük sıkıntısı maliyetlerin yüksek oluşu ve susuzluk olduğunu söyleyerek, “ Maliyetler ve susuzluk da üretimde azalmayı getirdi. Bu yıl, geçtiğimiz yılalar göre yüzde 20 susuzluktan, yüzde 20 de hava şartlarından dolayı toplamda yüzde 40 bir üretim azlığı olmuştur. Fazla üretim de bir nevi sakınca yaratmaktadır, çünkü enginarın Türkiye’deki pazarı bellidir, fazla üretildiğinde enginar üreticinin elinde kalıyor ve üretici zarar ediyor. Dolayısıyla da fazla üretimde üreticiye zarar getirmektedir. Üretimin ilk aylarında sıkıntılar yaşansa da bu seneki üretimin ihtiyacı karşılayacağını düşmekteyim” dedi.

“Enginar sigorta fonuna bağlı değildir”

Devletten mazot ve doğrudan gelir desteğinin dışında destek görmediklerini belirten Gazi, “Örneğin Enginarımız sigorta fonuna kayıtlı değildir ve kapsam dışındadır. Bunlarda sıkıntı yatmaktadır” şeklinde konuştu. Bunların yanında enginar üreticileri için kooperatifinden de bahseden Gazi, konuyla ilgili şunları söyledi; “Kooperatifte soğuk hava tesisini yapmak üzereyiz, depomuzu bitirdik 300 metre karelik depomuz vardır. Bu depo içerisinde 80 metre kare soğuk hava olacak, enginar kesilip iç piyasa için şoklanıp muhafaza edilecektir” diye konuştu.

“Kooperatifleşmede beklediğimiz desteği göremedik”

Yetkili ve bakanların kooperatifleşmeyi desteklediklerini sürekli dile getirdiklerini belirten Gazi, “Ama biz bir kooperatif olarak devletten beklediğimiz desteği maalesef ki göremedik. Bu noktada hükümet üyeleri kooperatife yönlendirecek teşvikler bekledik, ama beklediğimizi bulamadık. Enginar üreticileri de bu sebeple parçalanmış bir yapı altında zarar görmektedir. Parçalanmış bu sektörde 8-10 elden enginar çıkmaktadır ki, bunun doğrusu enginarın tek elden toplanıp çıkmasıdır. Bu bağlamda devletten isteğimiz ise enginar sektörünün tekelleşmesi ve sadece kooperatif adı altında satışa, ihracata sunulmasıdır. Hükümet ise cevaben serbest piyasadan bahsetmektedir, ama serbest piyasa sektördeki birkaç kişinin cebini doldurmaya yarayacaksa ve diğer üreticiyi yok edecekse bu doğru bir yaklaşım değildir. Sektör için diğer bir sıkıntı yeni yeni komisyoncular türemesidir. Biz birlik olarak kazandığımız her komisyonculuğu birlik için harcamaktayız. Maalesef üreticilerden birkaç kişi, diğer üreticilerin mallarını alarak sattığı ürün üzerinde yüzdelik alarak bu işten para kazanır. Bu durum da sektöre zarar vermektedir” dedi.

Mormenekşe Eski Üreticiler Birliği Eski Başkanı Kırşan,“Tüccarın eline kalmış bir sektördür”

Mormenekşe Eski Üreticiler Birliği Eski Başkanı Ersoy Kırşan, bu yıl havaların soğuk olması sebebi ile enginarın geç olgunlaştığını belirterek, “Şu an üretim Piyasaya cevap verebilir durumdadır. Bu aya kadar üretim biraz az olsa da bugün den sonra geçen seneyi yakalayacağını düşünüyorum. Enginar sektörü dümeni bozuk fırtına da yol alan bir gemiye benzer. Maalesef sektörle ilgilenen, idare eden ve sektöre yol gösteren de kimse yok. Enginar üreticisi de bilinçli olduğu halde korkak davranır ve sahip çıkmaz, bu yıl ise bir iki kişinin şahsi çabalarıyla fiyatlarda biraz iyileşme oldu. Kısacası sektör için, tüccarın eline kalmış bir sektör olduğunu söyleyebiliriz” şeklinde konuştu.

“Biz kooperatifi neden kurduk”

Kırşan, sözlerine şu şekilde devam etti; “Biz geçmiş yıllarda kooperatif kurmak istedik ve devlette kurun dedi. Ama biz bu kooperatifi kurarken yetkililer bize muadil bir kooperatif kurulmayacağını söylediler. Bizi de bunun üzerine tüm sektörün tek çatı altında toplanması için kooperatif kurmaya karar verdik. Kurduktan sonrada bize gelen duyumlar ve söylemler bir tane daha kooperatif kurulabileceği yönündeydi. Geçmiş yıllarda kurulan birliklerde aynı sıkıntı yaşanmıştı, bir birlik kurulmuş arkasına birkaç birlik daha kurulmuştu. Eğer kooperatif de aynı olacaksa biz bu kooperatifi neden kurduk?”

“Kooperatif çalışır duruma getirilmeli”

Kırşan, kooperatifi sıfır kilometre bir arabaya benzeterek, şunları söyledi “Arabayı garaja koyduğunuz ama şoför yok süren ve kullanan yok. Kooperatifte aynı bu durumdadır. Dolayısıyla devletin yapması gereken ilk şey kooperatifi çalışır duruma getirmektir. Bu da yasa çıkarılıp kooperatife üye olmayı teşvik etmek şarttır.  Bunun yanında da kooperatifin yönetiminin değişmesi şarttır. Çünkü bugün kooperatifin yönetim kadrosunun kooperatifi yönetebilecek bir kabiliyeti yoktur. Biz bu kooperatifi oluştururken yöneticilerin misyon üreterek, olağan üstü bir genel kurula götürmeleri gerektiğini de dile getirmiştik. Kaldı ki Enginar üreticilerinin içerisinde kooperatifi yüzde 100 yönetecek bir kadro bulunmamaktadır, bu yüzdende dışardan hizmet alınması şarttı. Örneğin bir emekli kooperatifçi enginar kooperatifinin başına müdür yapılabilir, birkaç tane pazarlamacı uzmanlık alanı olan kişilerde pazarlamacı olarak kooperatifte görev alabilirdi. Biz bunları hükümet yetkilileri ile konuştuğumuzda bize söyledikleri tek şey serbest piyasa olduğu ve liberal ekonomi olduğuydu. Bende buna cevap olarak serbest güreş diye bir spor dalı olduğunu fakat bu spor dalının bile bazı kuralları olduğunu söyledim. Dolayısıyla kooperatifinde çalıştırılabilir duruma getirmek için bazı kurallarn konması şarttır. Çalışır duruma geldikten sonrada kooperatife üye olmayan üreticilere bazı kısıtlamalar getirilip, onları kooperatife üye olmaya teşvik etmek mümkün olabilirdi.”

Alaniçi Enginar Üreticileri Birliği Başkanı Nizam;“Enginar Temel Sağlık Sigortası kapsamına alınmalı”

Alaniçi Enginar Üreticileri Birliği Başkanı Halil Nizam, hava şartların sebebi ile bu senenin geçtiğimiz yıllara göre üretimde gerileme olduğunu söyleyerek, “Bu yıl yaşanan don olayı enginarlara zarar verdiği için ürünler geç alındı. Devletten de katkı olmaması biz üreticileri zora soktu. Enginar üreticilerinin en büyük isteği enginarın da Temel Sağlık Sigortası kapsamına alınmasıdır. Enginar yanar kavrulur, adam batar çıkar bir kuruş destek yok. Patatese, arpaya, narenciyeye gibi birçok ürün Temel sigorta kapsamına alınırken enginar bu sigorta kapsamına alınmıyor” şeklinde konuştu.

“Maliyetler çok yüksek”

Devletten katkı beklediklerini vurgulayan Nizam, “Enginar üretiminin maliyetlerinin yüksek olduğunu, üretimin pahalı ve masraflı olduğundan dolayı, diğer sektörler gibi devlet bizi de önemsemeli. Fiyatlarda bir olumsuzluk veya kuraklık ya da don olayı üreticinin büyük oranda zarar etmesine hatta batmasına sebep olabilir. Bunun yanında ihraç edilen enginarlardan devlet bizden KDV ve stopaj almaktadır, bunların kaldırılmasını da talep etmekteyiz. Üreticinin önü açılmalıdır” diye konuştu.