Bertuğ Topal
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası ile Kıbrıs Türk Esnaf Sanatkarlar Merkez Birliği’ni karşı karşıya getiren Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Federasyonu Yasa Tasarısı Meclis gündemine geldi.
Özellikle Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası tarafından ciddi bir rahatsızlıkla karşılaşılan ve hükümetin esnafı bölmek için böyle bir yola gittiği düşüncesi oluşturan yasa ileriki günlerde Meclis’te onaylanıp yasa haline gelecek.
Yasa tasarısı ile Esnaf ve Zanaatkarlar Odası’nın yerine bir federasyon getirmek isteyen hükümet, şu an için Esnaf ve Zanaatkarlar Odası’na bağlı odaları da bu federasyon altına toplamayı amaçlıyor.
Genel gerekçe
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Federasyonu Yasa Tasarısı’nın giriş bölümünde bulunan genel gerekçeler bölümünde esnaf ve zanaatkarların mesleki menfaatlerinin daha iyi korunabilmesi ve temsil edilebilmesi için her ilçede ayrı odaların, derneklerin veya birliklerin kurulması sonucu merkezdeki etkinliği ve temsiliyeti daha iyi sağlamak amacıyla merkezde bir Federasyonun oluşturulmasının uygun görüldüğü ifade ediliyor.
Hükümetin böyle bir federasyon ile ilçelerde mevcut veya kurulacak olan Esnaf ve Zanaatkarlar Odalarına, Derneklerine ve Birliklerine kendi bölgelerinde faaliyet gösteren Esnaf ve Zanaatkarları daha iyi bir şekilde temsil etme imkanı tanınmış ve kendilerine yetkiler verilmiş olacağı ifade ediliyor.
Merkez Lefkoşa’da olacak
Yasa Tasarısı’nın yasalaşması halinde oluşacak yeni federasyonun merkezi Lefkoşa’da yer alacak. Hazırlanan tasarıda federasyonun amaçları kısmında “esnaf ve zanaatkarlar ile yanlarında çalışanların mesleki, sosyal, ekonomik ihtiyaçlarını gidermek, zanaat ve ticaretlerinin mesleki ahlak ve kamu yararına uygun, ahenkli ve verimli bir şekilde gelişmesini sağlamak, müşteri ile aralarındaki münasebetleri düzenlemek” gibi ifadeler yer alıyor.
Üyelerin temsiliyeti de federasyonda
Bunca zamandır Esnaf ve Zanaatkarlar Odası’nın yürüttüğü odaların temsiliyeti konusu bu tasarının yasalaşması ve odaların federasyonu üye olmasının ardından federasyona geçecek. Tasarıya göre “Üyeleri adına, yetkili ve sorumlu devlet, hükümet, resmi ve yarı resmi kuruluşlar nezdinde girişimde bulunmak, üyelerinin hak ve çıkarlarını korumak” hakkı da federasyonda.
Federasyon şu yetkilerin de sahibi olacak, “Resmi kurum ve kuruluşlar tarafından istenilecek belgeleri düzenlemek, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde faaliyet gösteren esnaf ve zanaatkar odaları, dernekleri ve birlikleri arasındaki düzeni ve koordinasyonu sağlamak.”
Üyelik zorunluluğu getirildi
Yasa tasarısının yasalaşmasının ardından esnaf ve zanaatkarlar dernekleri ve odalarının bu federasyona üye olma zorunluluğu getirildi. Tasarıda “Esnaf ve Zanaatkar Birlikleri, Dernekleri ve Odaları, Federasyona üye olmak zorundadırlar” maddesi getirilerek zorunluluk belirtildi.
4 ana organ belirlendi
Tasarıda 4 ana organın oluşturulması zorunlu kılındı. Yetkili organlar şöyle belirtildi: A) Genel Kurul B) Federasyon Meclisi C) Yönetim Kurulu D) Disiplin Kurulu.
Federasyon her yıl olağana genel kurulu yapacak. Federasyon Meclisi ise 50 kişiden oluşacak. Her ilçenin üye olan birlik, dernek ve odalarının federasyon meclisine seçeceği üye sayısı, her ilçede kayıtlı üye sayısının toplam üyelerinin sayısına oranı ile belli olacak. Oranda, artan sayılar fazla olanın üzerine eklenecek. Genel Kurulda, Federasyon üyesi olan birlik, dernek ve odaların üyeleri, Federasyon Meclisi üye seçiminde kendi bölgesinin üyesinin seçimi için oy kullanabilecek.
Bakanlık denetleyebilecek
Ekonomi ve Enerji Bakanlığı yasa tasarına göre federasyonu gerekli gördüğü zamanlarda veya en az yüzde on beş üyenin yazılı talebi üzerine denetleyebilecek. Bakanlığa sunulan raporda suç unsurunun tespiti durumunda bakanlık tutanakla durumu Hukuk Dairesi’ne iletebilecek.
Hükümet baskısından korkuluyor
Hükümetin yasa tasarısı ile böyle bir federasyonu kurdurması çeşitli çevreler tarafından rahatsızlıkla karşılandı. Bazı esnaf ve zanaatkarlar, tasarının yasalaşmasının ardından hükümet baskısı ile federasyona üye yapılacağı korkusunu yaşıyor.
Oda karşı çıktı
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası(KTEZO), esnaf ve zanaatkarların oluşturduğu, birlik, dernek ve odaları zorunlu olarak üye yapılacağı bir federasyonun kurulmasına karşı olduklarını açıkladı.
KTEZO, esnaf ve zanaatkarlara yönelik birlik ve odaların üye olmasının zorunlu olacağı bir federasyonun, esnaf ve zanaatkarlar arasında bölünmelere yol açacağını ve odanın çalışmalarını engelleyeceğini savundu.
KTEZO Mart ayının başında oda binasında konuyla ilgili basın toplantısı düzenlemiş ve Kıbrıs Türk Ticaret Odası ile Elektrik Müteahhitleri Birliği’nin de desteğini almıştı.
Kanber: Bu kabul edilemez
KTEZO Başkanı Mahmut Kanber, odanın, işletmelerin güçlenmesi ve gençlerin istihdamına yardımcı olmak için kooperatifleşme ve eğitim de dahil 1993’den beri hizmet verdiğine işaret etti.
Kanber, federasyon kurulması yöndeki çalışmaları, “KTEZO’nın yetkilerinin, illegal bir dernek üzerinden devredilmesi” olarak gördüklerini söyledi.
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Federasyonu kurulması için yasa tasarısının Bakanlar Kurulu’nda onaylandığını ve Cumhuriyet Meclisi’ne sevk edildiğine dikkat çeken Kanber, bunun “kabul edilemez” olduğunu kaydetti.
Kanber, esnaf veya zanaatkarlara yönelik federasyonlarının coğrafyası veya nüfusu büyük olan ülkelerde bölgelere eşit hizmet götürülebilmesi amacıyla kurulduğunu, kuruluşunda da kurucu üyelerinin en eski ve en geniş tabana sahip olan kurulun ön safhada yer aldığını belirtti.
Yasa tasarısında Geçici Yönetim Kurulu’nun Esnaf ve Zanaatkarlar Merkezi Birliği tarafından oluşturulacağı ibaresi yer aldığına dikkat çeken Kanber, “Dışarıdan birini atayamazsınız” dedi.
