Özge Kizir
Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nde ilaç sıkıntısı yaşanıyor. Hastane doktorlarının yazdığı ilaç reçetelerini hastanede bulamayan vatandaşlar soluğu eczanelerde alıyor. Ülkede yaşanan ilaç sıkıntısı konusunda Haberal Kıbrıslı gazetesine açıklamada bulunan Lefkoşa Devlet Hastanesi Başhekimi Ersan Berksel, İlaç ve Eczacılık Dairesi Müdürü Mertdoğan Soyalan ve Girne Amerikan Üniversitesi (GAÜ) Hemşirelik Yüksek Okulu Müdürü Yrd. Doç. Dr. Mehmet Avcı, insan sağlığı açısından önem arz eden ilaçların hastanede yer aldığı, fakat diğer ilaçların ihalenin sonuçlanmasından sonra depoya alındığını belirtti.
Lefkoşa Devlet Hastanesi Başhekimi Ersan Berksel hastanede süregelen ilaç sıkıntısının kendilerinden kaynaklanmadığını ifade etti. Hastanede çok ciddi ilaç sıkıntısının yaşanmadığını dile getiren Berksel, Algesal, Terramicin, Omeprol gibi ilaçların yanında bir de şeker hastalarınca kullanılan bir ilacın eksikliğinin yaşandığını, ancak bunların da gelmeye başladığını ifade etti.
İlaçlar bitmeden İlaç Eczacılık Dairesi’ne başvurarak ilaç istediklerini kaydeden Berksel, İlaç Eczacılık Dairesi’nin de İhale Komisyonuna başvurarak bu talebi dile getirdiğini, gecikmelerin, bu hantal yapıdan kaynaklandığını söyledi.
“Biz talep etmemişsek sorun bizden kaynaklanır…”
“Şayet biz ilacın yetmeyeceğini öngörmeyip, ilaç talep etmemişsek sorumluluk bizimdir ancak biz talep ettiğimiz halde gecikme ve eksiklik yaşanıyorsa bizden değil, uygulanan prosedürlerden kaynaklanmaktadır” diyen Berksel sözlerini şöyle sürdürdü:
“Hastanede çok ciddi ilaç sıkıntısı yok. Varis, şeker hastalığında kullanılan ilaçla, Omeprol, Terramicin, Algesal gibi ilaçlar yokmuş. Diğer ilaçların hepsi mevcut. Bunlar da ihale sonuçlandığı için gelmeye başladı. Şayet biz hangi ilacın ne kadar kullanılacağını bilmez ve hesaplama yapamazsak suç bizimdir ancak biz bunları İlaç Eczacılık Dairesi’ne bildirdik. Onlar da İhale Komisyonu’na bildiriyor çünkü ilaçlar ihaleyle alınıyor.
“İhale Komisyonu erken sonuçlandırırsa, ilaçlar erken gelecek”
İhale Komisyonu ihaleyi ne kadar erken sonuçlandırırsa, ilaçlar o kadar erken gelecek. Biz talep ederiz, bekleriz. Depoda varsa gönderirler. Şayet yoksa ihale açarlar… Sorun ihalelerin erken sonuçlanmamasından kaynaklanıyor.”
Soyalan: “Hala daha 3-5 kalemde eksiklik vardır”
İlaç ve Eczacılık Dairesi Müdürü Mertdoğan Soyalan, ilaç teslimatlarının devam ettiğini, hayati önem arz eden ilaçlarda eksiklik olmadığını kaydetti. Soyalan, “Hala daha 3-5 kalemde eksiklik vardır. Hayati önem arz eden ilaçlarda bir eksiklik yoktur. Bu hafta ve önümüzdeki hafta bütün ihale mallarının teslimatı gerçekleşecektir. Şu anda fazla mal vardır ve depoda teslim alınıyor” dedi.
“Sözleşme imzalandıktan sonra teslimatlar başlıyor”
İlaçların kontrolleri yapıldıktan sonra sağlık merkezlerine dağıtılacağını belirten Soyalan, “Bir ihale süreci vardır… İhaleye çıkılıyor, ihale sonuçlanıyor ve ardından sözleşme imzalanıyor. Bu sözleşme imzalandıktan sonra teslimatlar başlıyor. Malların büyük bir çoğunluğu gelmiştir sadece 3-5 kalem eksikliği vardır” şeklinde konuştu.
“Önümüzdeki hafta teslimatlar bitecektir”
Malların teslimatlarının yapıldığını ifade eden Soyalan, “Önümüzdeki hafta teslimatlar bitecektir. Bazı eksiklikler vardır bunlar doğrudur. Bu eksiklikleri de temin ediyoruz” ifadesini kullandı.
Avcı: “Bu tür kaoslar yıllardan beridir devam ediyor”
Girne Amerikan Üniversitesi (GAÜ) Hemşirelik Yüksek Okulu Müdürü Yrd. Doç. Dr Mehmet Avcı hastanelerde yaşanan ilaç sıkıntısını değerlendirdi. Haberal Kıbrıslı gazetesine açıklamada bulunan Avcı, “Bu tür kaoslar yıllardan beridir devam ediyor. Bu maalesef bu yıl olan bir şey değildir. Bu meslekte uzun yıllar çalıştım. Aynı olay her yıl yaşanıyor” şeklinde konuştu.
Avcı, sözlerine şöyle devam etti:
“Bunu artık devletin ve bakanlıktaki yetkililerin oturup bir daha aynı olayların tekrarlanmayacak şekilde çözebilmeleri lazım. Çözmek zor değildir. Bütün dünya çözmüştür. Örneğin, Türkiye bizden çok daha ileri gitmiştir. Hangi ilacın hangi eczanede kaç tane olduğunu bilecek kadar bir sistem kurmuştur. Fakat bizde ne var kimse bilmez.”
“Biz değişik bir ülkeyiz”
Diğer ülkelerdeki sağlık sisteminin adaya uygulanması konusunda değerlendirmede bulunan Avcı, “Biz değişik bir ülkeyiz. Her şeye direniyoruz. Güzel ya da çirkin de olsa her şeye direniyoruz. Çok kayıt seven bir toplumda değiliz. Biz hür doğduk hür yaşarız zihniyetinden devam ediyor” ifadesini kullandı.
“İhale bittikten sonra bir sürü ilaç gelmiştir fakat tekrar ihale açılma süresine gelindiği zaman stok yetersizliği meydana geliyor”
Hastanelere ihale yoluyla ilaç alındığını ifade eden Avcı, “Hastanelerimize ihale yoluyla ilaç alınmaktadır. Bu ilaçlar bir süre sonra tüketim hızına göre eksilebiliyor. Bu eksilmeler benim bildiğim kadarıyla ihalelerin açılma süresine yaklaşıldığında başlıyor. İhale bittikten sonra bir sürü ilaç gelmiştir fakat ihale süresi yaklaştıktan sonra tekrar ihale açılma süresine gelindiği zaman stok yetersizliği meydana geliyor” şeklinde konuştu.
“Ülkemizdeki nüfusun değişkenliği, hastaneye yapılan müracaatların düzenli olmaması ve buna benzer nedenler devleti zorlayabiliyor”
İlaçların kullanımı için varsayılan bir rakam olabileceğini belirten Avcı, “Ülkemizdeki nüfusun değişkenliği, hastaneye yapılan müracaatların düzenli olmaması ve buna benzer nedenler devleti zorlayabiliyor. Fakat bunlar bir bilgisayar programında iyi takip edilirse, eksik ilaçlar için ihale açılırsa bunun önüne geçilebilir” ifadesini kullandı.
“Küçük alımlar pahalıya patladığı için beklemek zorundayız”
Sağlık sisteminin daha düzenli olabilecek olasılıkları önceden sezebilmesi gerektiğine dikkat çeken Avcı, “Hasta sayımı veya ilaç sayımını yapsalar bile kaç bin liralık ihaleyi bir günde açmayı tercih ediyorlarsa o süreyi beklemek zorundasın. Dışarıdan küçük küçük alımlar pahalıya patlıyor. İhaleye ne kadar büyük rakamlarla çıkarsan, o kadar ucuza alabiliyorsunuz. 5-10 kutu almak istiyorsanız daha pahalı bir sistem devreye giriyor” dedi.
“Devlet kendini düşünerek böyle bir şey yapıyor, vatandaş bunun zorluğunu çekiyor”
Devletin vatandaştan çok kendini düşündüğünü vurgulayan Avcı, “Devlet kendini düşünerek böyle bir şey yapıyor ama bunun olumsuzluğunu, zorluğunu vatandaş çekiyor. Yani hastaneye gitmeyip muayene olma, randevu alma, doktora bakınma ve doktordan sonra reçeteden gidip eczaneden alınması süreci uzun bir süreçtir. Basit olarak gittim ve yarım saat sonra işim bitti gibi bir durum yoktur” şeklinde konuştu.
“Eğer devlet memuru olarak gitmişseniz veya sigortanız yoksa onun parasını geri alamazsınız”
Avcı, sözlerine şöyle devam etti:
“Bununla beraber ilaçların bir kısmının bulunup bir kısmının bulunmaması vardır. Örneğin, doktor 3 çeşit ilaç yazdı eczane size ikisini veriyor, diğer kalanda elimizde yoktur diyor. Bu da bu sıkıntının ikinci boyutudur. Üçüncü boyutu ise eğer devlet memuru olarak gitmişseniz veya sigortanız yoksa onun parasını geri alamazsınız. Onun parasını da özel eczanede oradan ödemeniz gerekiyor. Hâlbuki devletten paralı dahi alsanız daha ucuza alabiliyorsunuz.”
“Sosyal sigortadan sigortalıysanız, onun parasını sonradan sigortadan alabilirsiniz”
Devletin ve bakanlıkların ilaçları eksik bırakmasının vatandaşın cebinden para çıkmasına neden olduğunu belirten Avcı, “Sosyal sigortadan sigortalıysanız, onun parasını sonradan sigortadan alabilirsiniz. Bu yaşanan olay da durumu ikilime düşürüyor. Aynı ülkede yaşayan iki diyelim birisi devletten sigortalı devlet kendisini bakmaya mükellef kabul ediyor” dedi.
“Bu kadar küçük bir ülkede ikilem ve her insanın eşit haktan yararlanmaması vardır”
Avcı, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bir de sigortadan sigortalılar vardır. Sigortalı parasını alabiliyor ama devlette çalışansan paranı alamıyorsun. Devletin ve bakanlıkların ilaçları eksik bırakması, vatandaşın cebinden para çıkmasını getiriyor. Bu kadar küçük bir ülkede ikilem ve her insanın eşit haktan yararlanmaması vardır. Bunların kökten çözümlenmesi lazımdır. Devletten memursa ve devlet onun sigortasını kendi içerisinde halledecekse sigortalıyla aynı hakka sahip olması gerekiyor.”
