Çiğdem Aydın - Pelin Yükselay
Rum Hükümeti’nin, 2 milyon Euro’luk yatırım yapan yabancılara AB vatandaşlığı verilmesine ilişkin kararını yorumlayan KKTC’deki ekonomik örgütler, benzeri bir uygulamanın KKTC’de de yapabileceğini belirtti. Diyalog’un görüşlerine başvurduğu örgüt başkanları, ekonominin gelişebilmesi için yatırımlara ihtiyaç olduğunu, vatandaşlık gibi teşviklerin de yararlı olacağını söyledi.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO) Başkanı Fikri Toros konuya ilkesel boyutundan bakıldığı zaman küçük sektörlere bağlı olan ada ülkelerinin bu tip teşviklere ihtiyaç olduğunu, böyle bir uygulamayı destekleyebileceğini ifade etti.
Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği (MÜSİAD)Başkanı Okyay Sadıkoğlu, ülkenin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak ve devletin yönlendireceği alanlara yatırımlar yapılması kaydıyla hükümet tarafından belirlenen rakamda vatandaşlık verilebileceğini söyledi.
İş Adamları Derneği (İŞAD) Başkanı Metin Şadi de bugüne kadar KKTC vatandaşlığının peynir ekmek gibi dağıtıldığını ve kimlik almanın pek bir anlamı kalmadığını dile getirdi. Belirli bir yatırım karşılığı verilebilecek vatandaşlıklar konusunda sistemin çalışma olasılığının az olduğunu belirten Şadi, yine de böyle bir uygulamaya destek vereceğini açıkladı.
Genç İş Adamları Derneği (GİAD) Başkanı Cemal Gülercan, bu tür uygulamaların ülke menfaatleri doğrultusunda düzenlenecek kriterlerle KKTC’de de yapılmasını uygun bulduğunu vurguladı.
Kıbrıs Türk İş Adamları Konseyi (KTİAK) Başkanı İlker Züğürt, yabancı bir yatırımcının ülkeye yatırım yapacaksa bunun kazandıracağı katma değerlerin de düşünülerek uygulamaya konulabileceğine değindi.
İş İnsanı Ceyhun Tunalı, ciddi yatırım yaptıkları halde vatandaş olmaları gerektiğini belirtti ve hükümeti bu noktada adım atmaya davet etti.
İş insanları ne dedi?
Toros: İlkesel olarak çok doğru
Genel anlamda ben rakamsal olarak değil de ilkesel olarak değerlendirmek istiyorum. İlkesel olarak çok doğru olduğunu düşündüğümü şüphesiz söyleyebilirim. Özellikle küçük ada ülkelerinde, küçük nüfus ve küçük sanayileşme, küçük sektörlere bağlı olan adalarda doğru bir yöntem olduğunu söyleyebilirim. Çünkü küçük adaların ve az nüfuslu adaların gelişebilmesi için dış yatırım gücüne ve dış sermayeye yabancı yatırımcıya ihtiyacı vardır bu nedenle doğru bir yöntemdir. Bu tür bir vatandaşlık için asgari yatırım ne kadar olmalıdır o çok detaylı hesaplamalar gerektiren bir konu, bu nedenle rakamsal boyutundan değil de ilkesel boyutundan baktığım zaman çok doğru buluyorum; olursa desteklerim.
Sadıkoğlu: Yatırımın niteliği önemli
Bu bütün dünyada gelişmekte olan ülkelerin uyguladığı bir yöntem. Ancak yapılacak olan yatırımın niteliği önemlidir. Ülkenin ihtiyaçları kapsamında, devletin yönlendireceği alanlara yatırımlar yapıldığı takdirde, hükümet tarafından belirlenen rakamda vatandaşlık verilebilir. Ancak atıyorum ülkemizde de 2 milyon Euro yatırım yapan vatandaş olacaksa, her 2 milyonluk yatırım yapan vatandaş olmamalı. Tekrar edeyim, yatırımın niteliğine bakılmalı, ihtiyaca bakılmalı ve bence bu yatırımları devlet yönlendirmeli.
Şadi: Yapmaya başlasak tutmaz
Bu konu önemli ve hassas bir konu tabi ama KKTC’de maalesef vatandaşlığı biz bugüne kadar bedava verdik. Bir kişinin elinde eğer Kıbrıs Cumhuriyeti kimliği varsa şu anda 2 buçuk milyon Avro değerinde, bizde ise bedava niteliğindedir. Kendi sistemimize ne yazık ki bu değeri katamadık, şimdi yapmaya başlasak tutmaz diye düşünüyorum. Ama yapılırsa nasıl bakarsınız diye soruyorsanız ben olumlu bakarım fakat uygulanabilecek mi orada tereddütlerim var. Neden? Çünkü bizde yatırımcı olsun olmasın, vatandaşlık için politikacılara gidersiniz konuşursunuz, bir iki örgüt başkanı bulursunuz veya tanıdık vatandaş olursunuz. Buna alıştırdık insanları, şimdi bunu değiştirip belli bir miktar ve yatırım şartı konulduğunda nasıl olur bilemiyorum. Ama olmalı mı? Bence olmalıdır. Rumlar da Pontuslulara ve yabancılara vatandaşlık verdiler ama bunu bir sistem dâhilinde yaptılar örneğin ayrı bir statü vererek verdiler gibi. En azından dış yatırımcılar için böyle bir uygulama gayet güzel olabilir. Keşke baştan planlasaydık.
Gülercan: Vergiler ve istihdam alanları açısından önemli
Benzer bir uygulama başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde de mevcuttur. Gelişmiş birçok ülke, yabancı yatırımcı çekmek için büyük uğraş veriyor ve adeta bir birleriyle yarışıyor. Yabancı yatırımcılara verilen vatandaşlık hem kişinin o ülkeye ödeyeceği vergiler hem de yaratacağı istihdam olanakları açısından çok önemlidir. Bu durum ülkeye birçok katma değer sağlayacaktır. Ayrıca yapılan yatırımlarla ülkenin tanıtımı da sağlanacaktır. Ben bu tür uygulamaların ülke menfaatleri doğrultusunda düzenlenecek kriterlerle ülkemizde de yapılmasını uygun buluyorum, olumlu olur diye düşünüyorum.
Züğürt: Katma değer düşünülmeli
Yabancı bir yatırımcı ülkemize yatırım yapacaksa bunun ülkemize kazandıracağı katma değer düşünülerek uygulamaya konulabilir. Birçok ülke, belli miktardaki yatırım garantisini aldıktan sonra kişiye vatandaşlık veriyor. Bu uygulama bizim ülkemizde de yürürlüğe girdiği takdirde, yabancı yatırımcıların ilgisi çekilebilir diye düşünüyorum. Bu uygulama yatırımcı çekmede büyük rol oynuyor çünkü. Tabii iyi bir planlama yapılması lazım. Ülkeye ciddi yatırımlar, ciddi şeyler kazandırılmalı. Bu noktada ben hiçbir sakınca görmüyorum. Hükümetimiz yabancı yatırımcıları cezbetmek için böyle bir karar alabilir. Böylelikle iş dünyamız da ekonomimiz de ileriye gider.
Tunalı: Uzun zamandır olmasını istiyorduk
Biz zaten uzun zamandır bu şekilde uygulama olmasını istiyoruz. Prensipte desteklediğim bir uygulamadır. Tüm dünya bu şekilde yapıyor. Ciddi yatırımcı geldiği ve bu ülkeye yatırım yaptığı anda vatandaş olmalıdır. Maddi boyutu ne olur bilmiyorum fakat bu uygulama doğru bir uygulamadır ve olmalıdır.
