240 yılı aşkın eğitim-öğretim tecrübesine sahip İstanbul Teknik Üniversitesi’nin (İTÜ) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) konumlandırdığı İTÜ-KKTC Eğitim-Araştırma Yerleşkeleri; İTÜ’nün modern ve yenilikçi eğitim vizyonu geleneğini Kıbrıs kültürü ile harmanlayarak çalışmalarına devam etmektedir.
Halihazırda 3 lisans programı (Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği, Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği, Gemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği) ile eğitim veren İTÜ-KKTC, yeni lisans programları ile eğitim yelpazesini genişletmeye yönelik çalışmalarını sürdürmektedir.
Açılacak lisans programları için Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) onayı alınmış olup; bunlar Bilgisayar Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Gıda Mühendisliği, İnşaat Mühendisliği, Petrol-Doğalgaz Mühendisliği, Raylı Sistemler Mühendisliği, İşletme, Mimarlık, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, Psikoloji, Kompozisyon, Türk Halk Oyunları ve Müzikoloji’dir. Alt yapı çalışmalarının tamamlanmasıyla birlikte, en erken zamanda tüm lisans programlarımız ile eğitim faaliyetlerini devam ettirmek ve AR-GE çalışmalarımızın başlatılması hedeflenmektedir.
İTÜ-KKTC Eğitim Araştırma Yerleşkelerine Bakış:
1. Gazimağusa Yerleşkesi
Kıbrıs’taki farklı medeniyetlerin kültürel mirasını günümüze taşıyabilmiş Mağusa, bugün çok değerli bir liman kentidir. Gazimağusa Limanı'na 600 metre mesafe uzaklıktaki İTÜ-KKTC Gazimağusa Yerleşkesi, anıtsal değerdeki kent sur duvarları ile şehir merkezi aksının birleştiği noktada olup, Yerleşke arazisi içerisinde tarihi ve kültürel değerleri olan bazı önemli yapılara da ev sahipliği yapmaktadır.
Yarım yüzyılı aşan bir süre boyunca devlet hastanesi olarak kullanılan alanı da içeren Yerleşke, kullanıma kapalı Maraş bölgesi ile kentin en önemli tarihi merkezi Suriçi’ne bağlantı noktasında çok önemli bir konumda yer almaktadır. Planlanan Yerleşke, stratejik konumu göz önünde bulundurularak birbirinden kopuk bölgeleri bütünleştirecek ve tüm kenti birbirine bağlayacak bir kültür sanat noktası olmak üzere tasarlanmıştır.
Proje tasarım aşamasında, alışılmışın dışında bir tavır ile yerel sivil toplum kuruluşları ve bölge halkından oluşan bilirkişiler ile toplantılar düzenlenmiş ve Yerleşke tasarımı hakkında ön çalışmalar gerçekleştirilmiştir.
Gazimağusa’da gelecek nesillere iz bırakmasını arzuladığımız Yerleşke, birbirinden değerli yapıların özünü koruyacak, kentin tarihi dokusu ile bütünleşmiş, çevre dostu bir proje olarak hayata geçirilmek üzere şekillendirilmiştir. Çevrede birden fazla eski ve yeni çok katlı bina bulunmasına rağmen, kat adedinde kısıtlamaya gidilerek araziye yayılan yapılaşma biçimi benimsenmiştir.
Gazimağusa Yerleşkesi’nin mimari proje planlama çalışmalarında kentin sosyal ve kültürel ihtiyaçları da göz önünde bulundurulmuştur. Yaklaşık 1000 öğrenci kapasiteli olması planlanan Gazimağusa Yerleşkesi’nde sahne sanatları, konservatuar ve mimarlık eğitimleri verilecektir. Hayata geçirilecek Yerleşke projesinin ardından Gazimağusa ve çevresinde istihdamın artması ve kısa zamanda oluşacak öğrenci potansiyeli ve akademik kadrolar ile bölgeye ekonomik ve bilimsel katkılar sağlaması öngörülmektedir.
Yerleşke genelinde nitelikli yapıların restore edilerek korunması amaçlanmış olup, röleve ve restitüsyon projeleri tamamlanmıştır. Hazırlanan ön projede, "Doku bütünlüğü oluşturmak" ilkesinden yola çıkılarak, var olan ve korunan yapılar yalnızlaştırılmadan yeni biçimlerle plan/kütle/malzeme düzleminde bütünleştirilmiştir.
Kentin, Suriçi’nde bulunan dar sokaklı mahalleleri gibi, ön projede de sürprizli ve karmaşık yerleşke şemaları benimsenmiştir. Bu durum irili ufaklı meydanlarla birbirine açılan ve buralardan arkadlarla iç avlulara geçilen bölümler ile değerlendirilmiştir. Ağırlıklı olarak Kıbrıs’a özgü sarı taşların kullanılacağı Yerleşkede, bölgenin sıcak iklim yapısına uygun olarak tasarlanan gölgelikli yaya aksları, genişleyen ve daralan sokak dokusu esprisinde, meydanlarla birbirine bağlanmıştır.
Yerleşke alanında bulunan Eski İngiliz Hükümet Binası, restore edilerek Rektörlük ve Kültür&Sanat Merkezi, Tren Bakım Hangar Binası ise Öğrenci Merkezi ile Sergi Salonu olarak kullanılacaktır. Yine Yerleşke’de ana yol boyunda konumlanan dört adet depo binasın restore edilerek Öğrenci İşleri, Kafe, Güvenlik Ofisi ve Sağlık Merkezi şeklinde kullanılması ve bu değerli yapıların yaşama kazandırılması tasarlanmıştır.
Yeni yapılacak olan binalar ise; halka açık olarak kullanılabilecek restoran ve kafe olarak kullanılması düşünülen “Seyir Kulesi”, “Kütüphane”, “Kafeterya”; eğitim blokları/derslikler, 52 oda kapasiteli misafirhane ve 59 oda kapasiteli yurt olarak kullanılabilecek “Konaklama Birimleri”, “İbadethane” ve içerisinde bir adet 600 kişilik tiyatro/kongre salonu, iki adet 216 kişilik çok amaçlı salon, dört adet 24 kişilik toplantı odası ve açık/kapalı sergi salonlarının bulunduğu “Kongre ve Kültür Merkezi” olarak projelendirilmiştir.
Çok kültürlü Mağusa kentinin kimliğini oluşturan geleneksel şehir dokularının vazgeçilmezi olan şakuli yapı unsurları (kule, aydınlık feneri, minare, baca gibi) projede de kullanılmış ve suriçi, deniz, açık/kapalı Maraş manzarasının panoramik olarak izlenebileceği Seyir Kulesi tasarlanmıştır. Kentin kültürel etkinliklerine ev sahipliği yapacak olan kültür merkezi, panoramik restoran ve makul boyutlarda tasarlanan seyir kulesi, tarihi Suriçi bölgesinin güzelliklerinin farklı bir açıdan izlenebileceği şekilde konumlandırılmıştır.
Bilginin kaynağını temsil eden kütüphane binası ise eğitim mekanlarının odağında tüm fonksiyonlarla ve özellikle sosyal mekânlarla güçlü ilişki kurar konumda ve tarihi surların burçlarıyla simgesel ilişki kuracak biçimde tasarlanmıştır.
2. Yeni Erenköy Yerleşkesi
İTÜ-KKTC Yeni Erenköy Yerleşkesi, deniz kenarında kuzeydoğuya doğru açılan iki vadi ile bunların ucunda yer alan iki körfezi içermektedir. Yeni Erenköy merkezine beş dakika uzaklıkta olan Yerleşke, çoğunlukla ormanlık araziden oluşmaktadır.
Yeni Erenköy Yerleşkesi’nin konumlanacağı bölge arazisinin haritalandırılması, jeolojik zemin etüdü çalışmaları, stratejik ve kentsel planlama projeleri tamamlanmıştır. Arazide bulunan ağaçların korunması prensibi ile planlanan Yerleşkede başlangıçta Rektörlük binası, idari birimler, öğrenci merkezi, kafeterya, çarşı, misafirhane ve 1. etap altyapı proje çalışmalarının başlatılması hedeflenmektedir. Yaklaşık 7000 öğrenci kapasiteli olması planlanan Yeni Erenköy Yerleşkesi’nin ana kampüs olması düşünülmüştür.
Uzun uğraşlar sonucunda 2015 Mayıs ayında kampüs alanında bulunan ormanlık arazilerin kira sözleşmeleri imzalanmıştır. Böylelikle, kampüs çalışmalarının önünde en büyük engeli oluşturan orman arazisi sorunu ortadan kalkmıştır. Bazı özel şahıs arazilerinin de İTÜ-KKTC’ye devir işlemlerinin tamamlanmasının ardından, buradaki çalışmalar hız kazanacak ve bu büyük yatırım bölgeye yaşam taşıyacaktır.
3. Sürekli Eğitim Merkezi
Lefkoşa surlar içinde Selimiye Cami’nin kuzeyinde yer alan ve İTÜ-KKTC’nin kuruluşundan itibaren birçok kültürel ve sanatsal etkinlik yanında bazı kişisel ve mesleki eğitim programlarına da ev sahipliği yapan “Sürekli Eğitim Merkezi” binasının, 2014-2015 Akademik Yılı’nda amacına uygun olarak kullanılması için tadilatına başlanmış ve Nisan ayı itibariyle binanın iç mimarisi dâhi yenilenmiştir.
Bölgede restore edilerek kazanılmış en iddialı binalardan biri olan İTÜ-KKTC SEM’de Mayıs ayı itibari ile ulusal ve uluslararası sanatsal ve kültürel etkinlikler ve kaliteli eğitim programları ile yeniden hizmet vermeye başlanmıştır.
Sonuç
2012 yılından günümüze kadar KKTC’de üç kez hükümet değişikliği gerçekleşmiş ve bu zaman zarfında meydana gelen bürokratik aksamalarla yerleşkelerin projelendirilmesi gecikmiştir.
Gazimağusa Yerleşkesi ile ilgili, konularında uzman onlarca kişiden oluşan çalışma gruplarının, yüksek maliyet giderleri karşılığında yapılan zemin etüdü, dijital haritalandırma, kentsel tasarım projeleri ve İTÜ mimari proje yarışma jürisinin birinci seçtiği mimari ön (avan) projesi yaklaşık bir yıl önce tamamlanmıştır. KKTC Taşınmaz Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından getirilen öneriler çerçevesinde yapılan revizyon çalışmaları, ilgili kurum tarafından onay alınması için yeterli bulunmamıştır.
Son zamanlarda basında ve sosyal medyada, gerçeği tam anlamı ile yansıtmayan bazı açıklamalara karşılık olarak İTÜ-KKTC Eğitim Araştırma Yerleşkeleri, bir eğitim adasına dönüşen KKTC Devleti’ne katkı koymak amacı ile yerel kazanımlara önem vererek, kampüs planlama çalışmalarını sürdürmektedir. Yerleşkenin daha fazla gecikmeden uygulanabilmesine yönelik sorunların aşılabilmesi için ilgili kurumlar ile olumlu sonuçlanabilecek şekilde işbirliği yapılması ve yetkili makamların da bilgilendirilmesine yönelik çalışmalarımız titizlikle devam etmektedir. İTÜ’nün Gazimağusa ile fiili buluşmasını sağlayacak adımların bir an önce atılması için sürdürdüğümüz mukabil çabalarda kamu ile kurduğumuz iletişimin sürekliliği bize güç kazandırmaktadır.
