Başbakan Kalyoncu, geçmişten gelen yapısal bozuklukların kısa sürede çözümlenmesinin mümkün görülmediğini ancak yapısal sorunlara rağmen ekonominin günden güne geliştiğini söyledi.

Kalyoncu, gelinen noktada ülke gerçeklerini dikkate alarak politikalar üretilmesi, günü kurtarma adına popülist adımlar atmamak, mali disiplinden sapmamak gerektiğini vurguladı.

Başbakan Kalyoncu, Maliye Bakanı Birikim Özgür’ün ardından Meclis’te yaptığı konuşmada, bütçenin halkın bütçesi olduğunu ve refahını artırmayı hedeflediğini söyledi.

Geçmişten gelen yapısal bozuklukların kısa sürede çözümlenmesinin mümkün görünmediğini belirten Kalyoncu, ekonominin yapısal sorunlara rağmen günden güne geliştiğini, birçok konuda hedeflere doğru adım attıklarını kaydetti.

Başbakan Kalyoncu, gelinen noktada ülke gerçeklerini dikkate alarak politikalar üretilmesi, günü kurtarma adına adımlar atılmaması gerektiğini ifade ederek “Yani popülist politikalar ve uygulamalarla mali disiplinden sapmamalıyız” dedi.

Başbakan Kalyoncu, yürünecek yolu görebilmeleri için bütçe ile orta vadeli programın uyum içinde olması gerektiğini vurguladı.

2016 bütçesini, ülke imkan ve ihtiyaçları doğrultusunda orta vadeli hedeflere yaklaşabilmek amacıyla bütçe disiplini ve cari harcamalarda bütçe tasarrufunu temel ilke edinerek hazırladıklarını kaydeden Kalyoncu, 2016 bütçesinin hedefleri hakkında bilgi verdi.

Başbakan Kayoncu, bu amaçlar için kamuda verimlilik de dikkate alınarak cari nitelikli harcamalarda tasarrufa gidilmesi ve israf önleyici tedbirler alınacağının esas kabul edildiğini; kaynak dağılımında etkinlik artırılarak kamu finansman dengesinin iyileştirilmesine özen gösterildiğini anlattı.

İhtiyaçların karşılanmasında ithalata bağımlılığa işaret eden Ömer Kalyoncu, 2 milyar dolara yaklaşan dış ticaret dengesi açığının turizm ve eğitim hizmet dışsatımıyla azaltılabileceğini vurguladı; bu sektörlerde yapılması gerekenler üzerinde durdu.

“2016 BÜTÇESİNİN TEMEL AMACI SÜRDÜRÜLEBİLİR KAMU FİNANSMAN DENGESİ”

Başbakan Kalyoncu, 2016 bütçesiyle temel amaçlarının, sürdürülebilir bir kamu finansman dengesi kurmak ve gerekli yapısal tedbirleri uygulamaya koyarak ekonomide sürdürülebilir kalkınma sürecini sağlamak ve buna paralel üretime dayalı büyümeyi gerçekleştirmek olduğunu vurguladı.

Üretici sektörlere verilecek teşviklere de değinerek, sürdürülebilir kamu finansman dengesine ulaşma hedefinin kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla toplanacak vergilerle mümkün olacağını belirten Kalyoncu, hükümetin mevcut vergi sistemini daha çağdaş ve daha adil bir yapıya kavuşturmak için çalışma yapmayı planladığını kaydetti.

Başbakan Kalyoncu, kayıt dışı ekonomiyle etkin şekilde mücadele edeceklerini de söyleyerek, “Kayıt dışılık vatandaşımızdan, ülkenin geleceğinden çalmak ve haksız rekabet demektir” diye konuştu.

Vergi denetimi ve vergi bilinci üzerinde duran Kalyoncu, personel ve alt yapıya dair yapılacaklara değindi. Gelir dağılımındaki adaletsizliği ortadan kaldırmak için gerekli tedbirlerin alınacağını söyledi.

Başbakan Kalyoncu, yatırımların ve ihracatın, KOBİ’lerin ve yeni girişimcilerin, esnaf ve sanatkarın rekabet gücünün artırılması için desteğe devam edeceklerini belirterek, “Ekonomik ve sosyal sorunlarımızın çözümlenmesi, sürdürülebilir bir ekonomik yapının oluşturulması, istikrarlı bir büyüme trendinin yakalanması ve artırılacak refahın toplumun tüm kesimleri arasında adil biçimde bölüşülmesi her zaman temel amaç olarak benimsenmiştir” dedi.

DIŞ KAYNAK BAĞIMLILIĞI… YAPISAL SORUNLAR…

Ekonomiyi kayıt altına almanın hükümetin ana hedefi olduğunu ve göreve geldiği günden beri yoğun çalışma temposuna girdiklerini anlatan Başbakan Kalyoncu, ekonominin dış kaynak bağımlılığının mümkün olan en alt seviyeye indirilmesi için mevcut yapısal sorunların çözümlenmesi gerektiğini vurguladı.

Kalyoncu şöyle konuştu:

“KKTC’nin refah seviyesinin artırılması doğrultusunda sürdürülebilir ve rekabet edebilir bir ekonomik yapının istikrarlı büyümesini sağlamak, istihdamı artırmak, sağlanan mali disiplini sürdürülebilir kılmak ve dışa bağımlılığı azaltmak, yurtiçi tasarrufları artırmak ve böylece makroekonomik istikrarı güçlendirmek öncelik verdiğimiz temel amaçlarımız arasındadır.

Hükümetimiz döneminde belediyelere katkı payını artıran ve çalışanların sosyal güvenlik yatırımları yanında vergi borçlarının hangi koşullarda mahsup edilip borçlarına karşılık yatırılacağını düzenleyen “Birleştirilmiş Belediyeler Değişiklik Yasa Tasarısı” meclisten geçirilmiştir. Bu yasaya göre nüfusu 6 binin altında olan belediyelere devlet bütçesinden yüzde 9.25; nüfusu 6 binin üstünde olan belediyelere ise yüzde 9 pay ayrılacak. Bu yasa ile birlikte belediyelere verilecek katkı payı yüzde 24 oranında artırıldı.2015 yılında 176 milyon TL katkı alan belediyeler, 2016 yılında kamu yerel gelirlerinden 219 milyon TL katkı payı alacaktır.

Yine hükümetimiz döneminde daimi ikamet izni yasası meclisten geçirilmiştir. KKTC’de yaşamayı seçen yabancıların, her yıl izin yenileme işlemlerinden kurtulmasını sağlayan düzenlemeler içeren Daimi İkamet İzni Yasası, bu insanların hayatlarını kolaylaştıracaktır. Bu izni alan kişiler, seçme-seçilme hakkı dışında KKTC vatandaşlarının sahip olduğu her türlü hakka sahip olacaklardır.

KAMU TAŞIMACILIĞINDA DÜZENLEMELER

Başbakan Kalyoncu, “Yolcu Taşıyan Araç Mesleki Sürücü Belgesi Verilmesi ve Uyulması Gereken Kurallar Tüzüğü”nde yapılan değişiklikle, kamu taşımacılığı yapacak şoförlerle ilgili düzenlemeler yaptıklarına, bundan sonra kamu taşımacılığı yapabilecek şoförlerde ya KKTC vatandaşı olması ya da en az 6 yıl kesintisiz çalışma izni ve en az 5 yıllık KKTC sürüş ehliyetine sahip olması şartı aranacağına dikkati çekti.

“Sağlık konusunda ise Kanser hastalarının sorunlarını çözmek ve tedavilerini en iyi teknolojik imkanlarla ve uzmanlarla yaptırabilmek için tam donanımlı Onkoloji Hastanesi’nin temelleri 2014 yılında atılmış ve kısa bir sure içinde tamamlanacaktır” diyen Kalyoncu, birçok insanın sağlık sorununu çözmek için hazırlanan ‘Organ Nakli Yasası’nın  da uygulamaya geçtiğini vurguladı.

MAAŞ ARTIŞI UYGULAMASI

Kamuda maaş artışı uygulamasında önceki hükümetin 2015 yılı için yaptığı yeni  düzenlemeye göre 'hayat pahalılığı' artışı alt baremlere 'daha fazla', üst baremlere daha az yansıyacak şekilde gerçekleştiğini hatırlatan Kalyoncu, bu uygulama ile hem 2011 sonrası kamuya istihdam edilen düşük maaşlı kamu görevlilerine, hem de 2011 öncesi kamuya giren düşük barem gruplarına artı sağlandığını kaydetti.

Kalyoncu, “Bu uygulama ile kamuda görev yapanlar için uygulanan iki farklı baremin birbirine yakınlaşması hedeflenmiştir” dedi.

EKONOMİK VERİLER

Başbakan Ömer Kalyoncu, ekonomiyle ilgili bazı verileri ve rakamları da paylaştı.
Kalyoncu şunları kaydetti:
“2014 yılında dünya ekonomisinin %3.4, Gelişmiş ülkeler grubunun %1.8, Euro Bölgesinin %0.9, gelişmekte olan ülkelerin %4.6, Türkiye’nin de %2.9 olarak gerçekleşen reel büyüme ile kıyaslandığında ülkemizde 2014 yılındaki 4.8%’lik büyümenin bir başarı olduğu görülmektedir.

2013 yılında 1.1% olarak gerçekleşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıladaki reel büyüme, 2014 yılında 4.8% olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılında ise 4.7% olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir.

2013 yılında 120.7 milyon $ olarak gerçekleşen ihracatımız, 2014 yılında 134 milyon $’a yükselmiş 2015 yılında ise 131.8 milyon $ olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir.

2013 yılında 1,699.4 milyon $ olarak gerçekleşen ithalatımız, 2014 yılında 1,784.3 milyon $’a yükselmiş 2015 yılında ise 1,650.4 milyon $ olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir.

2013’te % 7.1 olarak gerçekleşen ihracatın ithalatı karşılama oranı 2014’te artarak % 7.5’e yükseldiği görülmektedir. 2015 yılında ise 8%’e yükseleceği öngörülmektedir.

2013 yılında 613.4 milyon $ olarak gerçekleşen net turizm gelirlerimiz, 2014 yılında 10.8% artarak 679.4 milyon $’a yükselmiş, 2015 yılında ise 4% artışla 706.8 milyon $ olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir.

Yüksek öğrenim net gelirleri 2013 yılında 535.6 milyon dolar iken, bu rakam 2014 yılında 10.1% artışla  589.8 milyon dolara yükselmiştir. 2015 yılında ise 5% artarak 619.3 milyon dolara yükselmesi öngörülmektedir.

Ödemeler Dengesi Hesaplarında bulunan Cari İşlemler Açığı 2013 yılında 44.7 milyon dolar iken, bu rakam 2014 yılında 74% azalarak 11.7 milyon dolara gerilemiştir. Yani diğer bir ifade ile 2014 yılı Cari Açığı 11.7 milyon dolar ile son 3 yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti. 2015 yılında ise Cari İşlemler Dengesinin 133 milyon dolar artıya geçmesi öngörülmektedir.

Bütçe açığı 2013 yılında 45.4 Milyon TL olarak gerçekleşirken, 2014 yılında 28.6% azalarak 32.4 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılında ise bütçe açığının 61.3 milyon TL olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir.

Yerel Gelirlere baktığımız zaman 2013 yılında 2,286.52 milyon TL iken, bu rakam 2014 yılında 18.4% artarak 2,708.66 milyon TL’ye yükselmiştir. 2015 yılında ise 2,901.5 milyon TL olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir. Yerel Gelirler içerisinde en yüksek paya sahip olan vergi gelirleri ise 2013 yılında 1,633.67 iken 2014 yılında 19.8% artarak 1,957 milyon TL’ye yükselmiştir.

2013 yılında 1,415 TL olan asgari ücret, 2014 yılında önce 10.2% artırılarak 1,560’a, daha sonra da 7.4% artırılarak 1,675TL’ye çıkarılmıştır. 2015 yılında ise 3.3% artırılarak 1,730 TL’ye çıkarılmıştır. Yani toplamda baktığımız zaman 2 yıl içinde asgari ücret 22.3% oranında artırılmıştır.

İstihdam rakamlarına baktığımız zaman, 2013 yılında 97,867 olan istihdamın, 2014 yılında 5.3% artarak 103,149’a yükseldiği görülmektedir. 2015 yılında ise 105,770 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir.

İşsizlik oranına baktığımız zaman 2013 yılında 8.4% olan işsizliğin, 2014 yılında 8.3%’e düştüğü görülmektedir. Bu oranın 2015 yılında daha da düşerek 7.8% olacağı öngörülmektedir.”

YEREL İŞGÜCÜ İSTİHDAMI

Yerel işgücü istihdamının özendirilmesi amacıyla “Yerel İşgücü İstihdamının Desteklenmesi Tüzüğü” ile özel sektörde yapılacak yeni istihdamların desteklenmekte olduğunu da vurgulayan Kalyoncu, bu kapsamda işverene, yeni istihdam ettiği çalışanları için ödemiş olduğu sosyal güvenlik primleri, işveren katkısı ve ihtiyat sandığı depozitlerinin belirli bir süre geri ödenmekte olduğunu ifade etti.

Kalyoncu, “Uygulanan bu teşvik program ile  3,872 kadın, 3,386 erkek olmak üzere 7,258 kişinin özel sektörde istihdamı sağlanmıştır” dedi.

İŞSİZLİK VE TURİZM

Genç nüfustaki (15-24 yaş grubu) işsizlik oranına bakıldığında, 2013 yılında 23 % iken 2014 yılında 20.3%’e düştüğünün görülmekte olduğunu belirten Kalyoncu, Turizm konusunda da veriler paylaştı.

2013 yılında hava ve deniz yolu ile ülkeye gelen yolcu sayısının 1,232,753 ( KKTC uyruklular hariç) iken 2014 yılı Ocak-Aralık dönemi için bu rakamın  yüzde 10.8 oranında artarak 1,366,077 olarak gerçekleştiğine işaret eden Başbakan Kalyoncu, “TC uyruklularda %10.5, diğer yabancı uyruklularda ise % 11.7 oranında bir artış gerçekleşmiştir. 2015 yılının ilk on ayında hava ve deniz yolu ile ülkemize gelen yolcu sayısı 2014 yılına göre % 9.3 oranında artış göstermiştir. Konaklama sayılarına bakacak olursak; Turistik Konaklama Tesislerinde 2013 yılında toplam konaklayan kişi sayısı 713,901 iken, bu rakam 2014 yılında 12.7% artarak 804,387’ye yükselmiştir. 2015 yılının ilk 10 aylık verilerine göre Turistik Konaklama Tesislerinde konaklayan kişi sayısı 673,863’ten 750,548’e yükselmiş ve 11.4% artış gerçekleşmiştir” dedi.

SEKTÖRLERDEKİ BÜYÜME

Sektörlere göre büyüme oranları konusuna da değinen Kalyoncu, 2014 yılı gerçekleşme rakamlarına göre Tarım sektöründe 4.8%, Sanayi sektöründe 8.5%, Ticaret-Turizm sektörlerinde 8.5%, Ulaştırma-Haberleşme Sektöründe 3.2%, Serbest Meslek ve Hizmetlerde 8.8% ve İthalat Vergilerinde 7.9% ve toplamda ise 4.8% reel büyüme gerçekleştiğini vurguladı.

Kalyoncu, “2015 yılı tahminlerine göre de toplamda 4.7% reel büyüme gerçekleşmesi beklenmektedir” ifadesini kullandı.

Özel sektör yatırımları ile ilgili olarak Başbakanlık Devlet Planlama Örgütü’nün yürüttüğü Yatırım Teşvik Yasası’nın, yerli ve yabancı yatırımcılara önemli destekler sağlamakta olduğuna işaret eden Kalyoncu şöyle devam etti:
“2013-2014-2015 yıllarının ilk 6 aylarında gerçekleşen teşvik belgesi almış yatırımlara bakacak olursak;

2013 yılının ilk 6 ayında sağlık sektöründe 3, sanayi sektöründe 11, turizm sektöründe 2 ve toplamda 16 yatırım teşvik belgesi almış, bu yatırımlar için toplam 40,743,073 TL sabit sermaye yatırımı öngörülmüş olup, bu yatırımların tamamlandığı zaman ekonomiye yaratacağı istihdam ise toplamda 287 kişi olacaktır.

2014 yılının ilk 6 ayında eğitim sektöründe 3, sanayi sektöründe 3, turizm sektöründe 3 ve toplamda 9 yatırım teşvik belgesi almış, bu yatırımlar için toplam 311,931,848 TL sabit sermaye yatırımı öngörülmüş olup, bu yatırımların tamamlandığı zaman ekonomiye yaratacağı istihdam ise toplamda 681 kişi olacaktır.

2015 yılının ilk 6 ayında ise eğitim sektöründe 18, sanayi sektöründe 4, turizm sektöründe 6, AVM alanında 1 ve toplamda 30 yatırım teşvik belgesi almış, bu yatırımlar için toplam 972,243,260 TL sabit sermaye yatırımı öngörülmüş olup, bu yatırımların tamamlandığı zaman ekonomiye yaratacağı istihdam ise toplamda 1,944 kişi olacaktır.

Turizm sektöründe teşvik belgesi alan yatırımların yatak kapasitelerine baktığımız zaman; 2013 yılının ilk 6 ayında bu rakamın sadece 72 olduğunu, 2014 yılının ilk 6 ayında 2,032  ve 2015 yılının ilk 6 ayında 4,513 olduğunu görebiliriz.”

KKTC EKONOMİSİNDE ÖNEMLİ GELİŞME VE KIBRIS SORUNU

Konuşmasında belirttiği tüm hususlar dikkate alındığı zaman son iki buçuk yılda KKTC ekonomisinde önemli gelişmeler olduğunun rahatlıkla görülebileceğine dikkat çeken Başbakan Kalyoncu, “Şunu belirtmeliyim ki, bizim hükümetimiz  Kıbrıs Sorunu’nun çözümü için büyük bir iyi niyetle ve ısrarla çalışmakta, adil ve kalıcı bir barış sağlanması doğrultusundaki bütün önerilere de itibar göstermektedir” dedi.

Kalyoncu, “İstikrar ve huzur ortamının, ancak kalıcı bir barış anlaşmasıyla, öteden beri dile getirdiğimiz üzere, iki toplumlu, iki bölgeli ve her iki Kıbrıslı toplumun eşitlik haklarına ve Avrupa değerlerine saygılı federal bir çözümle sağlanabileceğinin bilincindeyiz. Hükümet olarak görevimiz ülke ekonomisinin, toplumsal hayatın ve demokrasinin daha da geliştirilmesi olacaktır” ifadelerini kullandı.