Kamu İhale Yasa Tasası, Meclis Genel Kurulu’nda kabul edildi.

ÖZGÜR: “YASAYI BİR MİHENK TAŞI OLARAK DEĞERLENDİRİYORUZ”

Oylama öncesinde Maliye Bakanı Birikim Özgür, Kamu İhale Yasası üzerine bir konuşma yaptı.

Yasanın yoğun çalışmalar sonucunda öngörülen sürede Genel Kurul’da görüşüldüğünü belirten Özgür, “Bu yasayı bir mihenk taşı olarak değerlendiriyoruz.Bu yasa, uygulamalarımızda bir temel yasa olacak” dedi.

“ÇAĞDAŞ BİR KAMU İHALE YASASI…”

Birikim Özgür, “Kamu ihalelerinin devlet bütçesinde süreklilik arz eden etkin bir tasarruf unsuru teşkil etmesi ve ihale süreçlerinin öncesi ve sonrasında hesap verebilirliğin sağlanması için, AB ihale uygulamaları ile örtüşen çağdaş bir Kamu İhale Yasası yürürlüğe girecek” şeklinde konuştu.

“YASA İHALELERDE UYGULANACAK ESASLARI VE USULLERİ BELİRLEYECEK”

Kamu İhale Yasası’nın, kamunun denetimi altında bulunan veya kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının, yerel yönetimlerin, kamu görevi yerine getiren tüzel kişilerin yapacakları ihalelerde uygulanacak esasları ve usulleri belirdiğini söyleyen Özgür şöyle devam etti:

“Şu anda yürürlükte olan ihale mevzuatımız tüm kamu kesiminde aynı mevzuat altında ihale yapılmasını düzenlemediğinden, yasa, standart sağlayıcı özelliğe sahiptir. Tüm kamu kurumlarının ihalelerinin bu yasa altında düzenlenmesi sağlanmış olacaktır.

Cumhurbaşkanlığı, Cumhuriyet Meclisi, Başbakanlık ve diğer bakanlıklar ile bağlı daireleri, Mahkemeler, Sayıştay, Ombudsman, bağımsız daireler, bakanlıklara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, belediyeler, belediyelerin oluşturdukları birlikler ve kurdukları şirketler, KİT’ler ve kendi özel yasası ile kurulmuş olan kamu tüzel kişileri, Yönetim kurulu veya farklı bir ad altında yönetim kurulu gibi işlem yapan kurullar, devlet tarafından yönetimine atanan kişilerin toplam yönetim kurulu üyesi sayısının yarısından fazla olduğu üniversiteler ile kurumlar ve kamu görevi yerine getiren özerk yönetime sahip tüzel kişiler bundan böyle ihalelerini bu yasaya uygun yürütecektir. “

“DÜZENLEMELERİ 10 MADDEDE ÖZETLEMEK MÜMKÜN”

Kamu İhale Yasası ile yaşam bulacak düzenlemeleri 10 madde ile özetlemenin mümkün olduğunu ifade eden Özgür, “Bu yasa ile standart uygulama gelecektir. Tüm kamu kuruluşları bu yasada belirtilen işlemlere göre ihale yapacak” şeklinde konuştu.

Maliye Bakanı Birikim Özgür, yasadaki düzenlemeleri şöyle aktardı:

“Yasada, kamu kurumları ve belediyelerin kendi ihalelerini değerlendirecek birer İhale Değerlendirme Komisyonu oluşturmaları düzenlenmiştir.

Belediye Meclisleri ve tüzel kişilerin yönetim kurulları kendi İhale Değerlendirme Komisyonlarını oluşturacaktır.  Bu komisyonlar seçilmiş veya atanmış üyeler ile ilgili kurumun çalışanlarından oluşturulacaktır.

Yasa ile Merkezi bir İhale Komisyonu oluşturulacaktır. Cumhurbaşkanlığı, Cumhuriyet Meclisi, Başbakanlık ile diğer bakanlıklar ve bağlı daireleri, Mahkemeler, Sayıştay ve Ombudsman, döner sermayeli kamu kurumları ve KİT’ler ile kendi özel yasası ile kurulmuş olan kamu tüzel kişilerinin İhale Değerlendirme Komisyonu, Devletin Merkezi İhale Komisyonu olacaktır. Bu Yasa ile İhale Komisyonu Başkanı ve üyelerinin sadece üçer yıllığına ve tekrar atanma veya görevlendirmelerinin mümkün olmayacağı düzenlemeye gidilecektir. Teşkilat yasasında yapılacak düzenleme ile görevini tamamlayan başkan ve üyeler görevlendirme öncesi görev yaptıkları kadrolara geri döneceklerdir.

Devlet daireleri, bağımsız daireler, döner sermayeli kuruluşlar, KİT’ler ve kendi özel yasası ile kurulmuş olan kamu tüzel kişilerinin maktu idari şartnameleri sadece MİK tarafından hazırlanacak, ihalelerin değerlendirmesi ve bağlanması ihale değerlendirme komisyonları tarafından yapılacak ve şu anda olduğu gibi ihale makamlarından bağımsız hareket edecektir.

Eşik değerlere bakılarak uluslararası ihaleye çıkılacaktır.  Eşik değerden kasıt, ihalelerde mal, hizmet alımı ve yapım işlerinde sadece yerli isteklilerin katılımını belirleyecek parasal limitlerdir.

3(2) usulü olarak bilinen Bakanlar Kurulu Kararı ile ihalelere son verilecektir. Bu sayede işlemlerde hesap verilebilirlik, şeffaflık, plan ve programlara bağlı ihale süreçleri gündeme gelecektir.

Her ihalenin raporu düzenlenecek ve bunlar Merkezi İhale Komisyonu’nda toplanıp kamu kurumlarının her yıl hangi tip iş için ne kadar harcamaya yaptığı ve bu ihaleleri kimlerin kazandıkları kamuoyunun bilgisine getirilecektir. Bu sayede ihalelerde hesap verilebilirlik ve şeffaflık ön plana çıkacaktır.

“İHALELERE İTİRAZ MERKEZİ İHALE KOMİSYONU YERİNE REKABET KURULU OLACAK”

İhalelere itiraz merkezi İhale Komisyonu yerine Rekabet Kurulu olacaktır. Rekabet Kurulu ihalelerde İtiraz Makamı olarak hizmet yürütecektir.

Tüm işlemler yasada belirlenen sürelere göre yapılacaktır. İhalelerin her süreci (katılımcılara kararın tebliği, itiraz süreci, nihai kararın ihale makamına tebliği, sözleşmenin yapılması) yasada belirlenmiş süreler dikkate alınarak yürütülecektir.

Bugüne kadar hep şikâyet konusu olan ihale tahmini değeri, ihale ilanlarında ve şartnamelerde açıkça belirtilecek ve şeffaflık ilkesine göre işlem yapılacaktır. İhale bedelini öğrenme marifeti sona erdirilecek, bedeller katılımcı herkesin bilgisinde olacaktır.”

“YASANIN TEMEL VE EN ÖNEMLİ İLKELERİNDEN BİRİ…”

Kamu İhale Yasası’nın AB uygulamalarında ön plana çıkan ilkelere göre hazırlandığını ifade eden Özgür, “Bu yasanın temel ilkelerinin birinci ve en önemlisi, ihale makamları ve ihale komisyonlarının,  bu yasaya göre yapılacak ihalelerde şeffaflığı, rekabeti, eşit muameleyi, hesap verilebilirliği, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olacak olmasıdır” dedi.

“İHALE USULLERİ AÇIK VE KISITLI USULLER OLACAKTIR”

Maliye Bakanı Birikim Özgür, diğer temel ilkeleri şöyle sıraladı:

“Katılımcı kişilerin ticari sır olarak belirtecekleri hususlar ihale komisyonu veya ihale makamları tarafından açıklanamayacaktır. Aralarında doğal ilişki olmadıkça mal, hizmet ve yapım işleri birlikte ihaleye çıkılmayacaktır. Eşik değerin altında ihaleye çıkabilmek için ihaleler mal, hizmet ve yapım işi olarak ayrılamayacaktır.

İhale usulleri açık ve kısıtlı usuller olacaktır. Diğer usuller ancak belirli durumlarda kullanılabilecektir.

ÇED raporu isteyen işlemlerde ÇED olumlu raporu olmaksızın ihaleye çıkılamayacaktır.

Ödeneği olmayan işler için ihale yapılmayacaktır.”

EŞİK DEĞER KAVRAMI

Eşik değer kavramının anlamını netleştirmek üzere bir açıklamada bulunan Özgür, şöyle devam etti:

“Eşik değer, mal ve hizmet alımlarında, genel bütçeye dahil ve katma bütçeli kurumlar için 4 milyon TL’dir. Diğer kamu kurumları (belediyeler, üniversiteler gibi) için 6 milyon TL’dir.

Bu yasa altında ihale yapacak tüm kurumların yapım işlerinde ise eşik değer 100 milyon TL olarak belirlenmiştir.

Bu değerler altında yapılacak ihalelere sadece yerli firmalar katılabilecektir. Bu miktarlar üzerindeki ihalelerde ise yurtdışından tüzel kişiler de ihalelere katılabilecektir. Ancak bunun için Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.

Mal, hizmet ve yapım işlerinde yerel işletmelerin % 20 fiyat avantajı olacaktır.

Ortak girişimlerin yerli katılımcı sayılabilmesi için bütün ortakların Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kurulmuş iktisadi işletmeler olması gerekir.

Aksi belirtilmedikçe ihaleler son iki yıldır olduğu gibi TL para birimi ile yapılacaktır.”

“İHALELERDEN YASAKLAMA GEREKTİREN DURUMLARDA BU BİLGİ MERKEZİ İHALE KOMİSYONU’NA BİLDİRİLECEK”

“Bu yasaya bağlı olan tüm kurumlar ihalelerden yasaklama gerektiren durumlarda bu bilgiyi Merkezi İhale Komisyonu’na bildirecektir ve MİK yasaklama işlemini başlatıp sonuçlandıracaktır” diyen Özgür, “Mevcut uygulamada MİK sadece kendi ihalelerine katılanları yasaklamakta ve diğer kurumlardan herhangi bir bilgi akışı olmamaktadır” şeklinde konuştu.

Özgür, Kamu İhale Yasası uyarınca istisnaları şu şekilde sıraladı:

“Tahkim ve uzlaştırma hizmetleri, yayın kuruluşlarının yayın amaçlı program materyallerinin edinilmesi, geliştirilmesi, prodüksiyonu veya müşterek prodüksiyonu ve yayın süresiyle ilişkili alımlar, araştırma ve geliştirme hizmetleri, menkul kıymet ve diğer finansal araçların ihraç edilmesi, satılması, alınması veya devredilmesiyle bağlantılı mali hizmetler, özellikle para veya sermaye artırımı için idareler tarafından yapılan işlemler ve Merkez Bankasının sağladığı hizmetler ve  İstihdam sözleşmeleri.Özelleştirme Yasası altında yapılacak işlemler ise yine Özelleştirme Yasası’nın öngördüğü şekilde yürütülecektir.”

4 FARKLI İHALE USULÜ

Kamu İhale Yasası uyarınca dört farklı ihale usulü kullanılabileceğini ifade eden Özgür, şunu söyledi:

Açık usul – Dileyen katılımcının teklif atabileceği usuldür. Kısıtlı Usul – Dileyen katılımcılar arasından şartnamelerde belirtilecek kriterleri karşılayan katılımcıların ihale sürecinde kalabilecekleri usuldür.

Pazarlık Usulü – Açık veya kısıtlı usulde gerekmesi halinde uygulanabilecek usuldür.Rekabetçi Diyalog Usulü – Mal, hizmet ve yapım işinin birlikte yapıldığı bir ihalede konunun karmaşık hale dönüşmesi halinde uygulanabilecek usuldür.

TEKLİF ALMA VE ELDEN TEKLİF VERME

Bu usullere ilaveten kurumların doğrudan alım yapabileceğini söyleyen Özgür, “Diğer bir ifade ile bu elden teklif alma usulüdür” dedi.

Elden teklif verme usulü konusunda bilgi veren Özgür şunları kaydetti:
“Mal ve hizmet alımlarında asgari ücretin 10 katı ve yapım işlerinde 20 katına kadar sınırlı olmak koşuluyla ve bu miktarların altındaki alım veya işler ilgili ita amirlikleri tarafından yapılacaktır.

Sağlık hizmetleri için stoklamanın mümkün olmadığı veya ekonomik olmadığı durumlarda örneğin protez, aşı, sarf malzemesi gibi alımlarda asgari ücretin 50 katına kadar alım yapılabilecektir;

Bunlara ilaveten alımın tek bir firma tarafından yapılabileceği, uluslararası davalarda avukatlık hizmetleri, ilk alımın yapıldığı mal veya hizmette yine ayni kişilerden alım yapılmasının şart olduğu durumlarda, Yüksek Seçim Kurulu’nun seçim süreçleri ihtiyaçları, yapım ve hizmet alımlarında ilk ihale bedelinin % 20’sine kadar ek iş yaptırma, elden teklif alarak yapılabilecektir.

Bir yıl boyunca her ihale makamının yapacağı doğrudan alımlar web sitelerinde yayınlanacak ve bir sonraki yıl 31 Ocak tarihine kadar yıllık doğrudan alımların tümü MİK’e rapor edilecektir.

Bu usul ve yöntemlere ilaveten çerçeve anlaşmaları da yapılabilecektir. Çerçeve anlaşması ile 4 yıla kadar bir süre için anlaşma yapılabilecektir. Ancak, bu uygulamalarda rekabet iklimini bozacak işlem gerçekleştirilmeyecektir.”

SEÇME KRİTERLERİ

Kamu İhale Yasası’nın bir diğer önemli bacağının ise seçme kriterleri olduğunu vurgulayan Özgür, “Vergi, Sosyal Sigorta, İhtiyat Sandığı borcu olmadığı veya borcun yapılandırıldığı ile ilgili kriterler, Çalışma Dairesi’nde yasaklı olmadığına dair beyan, uluslararası kalite standart belgeleri, kalite standart belgeleri ve çevre yönetim standartlarını kanıtlayıcı belgeler seçme kriterleri arasında önemli yer tutacaktır” dedi.

“Eşitlik ve hesap verilebilirlik ilkelerinin gereği olarak bunları karşılamayan teklifler ve katılımcılar değerlendirme dışı kalacaktır” şeklinde konuşan Özgür, tekliflerin değerlendirme kriterlerini ise şöyle sıraladı:

“Ekonomik açıdan en avantajlı teklif – fiyat ile birlikte diğer kriterlerin birlikte değerlendirilmesi yöntemidir.

Mal ve hizmet alımlarında en düşük teklif – herhangi bir kriter belirlenmemişse şartnamelere uygun en düşük teklif bağlanır.

Satım ve kiraya verme işlemlerinde en yüksek fiyat değerlendirilir.”

“HER İHALE İLE İLGİLİ RAPOR HAZIRLAMA ZORUNLULUĞU….”

“Bu yasaya bağlı her kurum bağladığı her ihaleyi en geç 30 günde MİK’e bildirecektir” diyen Özgür,“Doğrudan alımlar yılsonunda bir ay içerisinde MİK’e bildirilecektir.  İhale Komisyonlarının her ihale ile ilgili rapor hazırlama zorunluluğu vardır. Bu koşullarla kamu kesiminin yaptığı tüm mal, hizmet alımları ve yapım işleri istatistiki olarak MİK’te toplanmış olacaktır” şeklinde konuştu.

“NE İÇİN, KİME VE NE KADAR...”

Halkın, kamu kurumlarına aktarılan kaynaklar karşılığında bu kaynakların ne için, kime ve ne kadar miktar olarak kullandırıldığına ilişkin kurum, iş ve malzeme olarak bilgilere ulaşabileceği, gerekmesi halinde sorgulama hakkına sahip olacağını da aktaran Özgür,“Kamu kurumları tarafından hesap verilebilirlik ilkesine tam uyumlu bir hizmet yerine getirilecektir” dedi.

Şu anda mevzuat gereği itirazların, MİK’e ve ihaleyi düzenleyen diğer kurumlara yapılmakta olduğunu anımsatan Özgür,“Bu Yasa itiraz makamının Rekabet Kurulu olacağını belirlemiştir. Objektiflik ilkesi bu çerçevede sağlanacaktır ve ihaleyi bağlamayan bir merci itirazları değerlendirerek neticeyi süreye bağlı açıklayacaktır” şeklinde konuştu.

“YASA 15 KASIM İTİBAREN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK”

Özgür, şunları da kaydetti:

“Yapım işleri ve hizmet alımlarında mimari ve mühendislik projeler ile bu kapsamda yapılacak yarışmalar, çerçeve anlaşması, Ortak İhale Terminolojisi, Sözleşme ortak metinleri düzenlenmesi ve uygulanması, itiraz makamı çalışma esas ve usullerini düzenleyen tüzükler en geç 6 ayda çıkartılacaktır. Yasa, 15 Kasım’dan itibaren yürürlüğe girecektir.

Bu süreçte tüzükler ve genelgeler hazırlanacak, Merkezi İhale Komisyonu ve Dairesi Kuruluş ve Teşkilat Yasası çıkarılacak ve Merkezi İhale Komisyonu tüm kesimlere yönelik yasa ve uygulamalarına ilişkin eğitim programları düzenleyecektir.”

DİNÇYÜREK

Bağımsız Milletvekili Hakan Dinçyürek, tasarı üzerinde yeniden söz alarak, “Kıb-Tek ile ilgili tartışma olmaması adına”, Komite Başkanı Soyer’in yapacağını söylediği değişiklik önerilerini  olumlu karşıladığını belirtti.

Çözüm önerilerinin pratik ve uygulanabilir olmasının önemli olduğunu söyleyen Hakan Dinçyürek, yasanın iyi niyet ve temennilerle hayata geçilmesinin yeterli olmayacağını vurguladı.

Rapor ve tasarı üzerindeki genel görüşmesinin ardından tasarı madde madde görüşüldü ve onaylandı.

SOYER’DEN 9 DEĞİŞİKLİK ÖNERİSİ

Ferdi Sabit Soyer, tasarı madde madde görüşülürken söz alarak, tasarıyla ilgili 9 değişiklik önerisi sundu. Öneriler oy birliğiyle kabul edildi.

Öte yandan CTP Genel Sekreteri Tufan Erhürman, 10’uncu maddenin 3’üncü fıkrasına “bir disiplin suçu işlemesi nedeniyle kamu görevinden alınması” ifadesinin eklenmesini önerdi. Öneri oy birliği ile kabul edildi.

DİNÇYÜREK’TEN HAZİRAN ÖNERİSİ…

Bağımsız milletvekili Dinçyürek de, yasanın 1 Haziran 2016’da yürürlüğe girmesini, böyle olması halinde su konusundaki ihalenin de Kamu İhale Yasası kapsamında yapılabileceğini söyledi. Dinçyürek’in önerisi oy çokluğuyla reddedildi.

Bu arada Komite Başkanı Soyer, yeniden söz alarak, yasanın 15 Kasım’da yürürlüğe girmesi önerisi olduğunu söyledi. Öneri, oy çokluğuyla kabul edildi.

BEROVA: “SAYIN DİNÇYÜREK’İN ÖNERİSİNİN DİKKATE ALINMAMASI BENİ ÜZDÜ”

DP UG milletvekili Özdemir Berova, bunun üzerine söz aldı. Berova, bu yasayla ilgili olan tüzüklerin 3 ay içinde tamamlanabileceğini söyleyerek, “Sayın Dinçyürek’in önerisinin dikkate alınmaması beni üzdü. Keşke bu önemli yasa tüzükleriyle birlikte 1 Haziran’dan itibaren yürürlüğe girebilseydi” dedi.

DP UG milletvekili Menteş Gündüz de söz alarak, “Tüzük yapma konusunda engelliyiz herhalde. Eleştirel yönde bir sitemde bulunuyorum.

Komiteler oluşturulursa tüzükler 3 ay içinde yapılabilirdi” şeklinde konuştu.

Kamu İhale Yasa Tasarısı’nın madde madde görüşülmesinin ardından bütünü onaylandı. Tasarı, 30 kabul oyu aldı. Hiçbir vekil, tasarı için “çekimser” ya da “ret” oyu vermedi.