Kuzey Kıbrıs’ta yayıncılık yapan özel TV’ler içten ve dıştan gelen haksız rekabet yüzünden güçlükle yayın hayatını sürdürüyor. Özel TV’lerin tek geliri kaynağı reklam gelirleri olurken, devlet kanalı olan BRTK hem devletten muazzam bir katkı payı alıyor hem de piyasanın altında reklam alarak haksız rekabete neden oluyor.
Ekonomik koşulların çok iyi olmaması, reklam pastasının küçük olması etkenlerine haksız rekabette eklenince özel yayıncılığın beli daha da bükülüyor. İçte haksız rekabete maruz kalan özel TV’ler, bu da yetmezmiş gibi dıştan gelen haksız rekabete karşı da mücadele vermek zorunda kalıyor.
DIŞA KARŞI MÜCADELE
Üretimin yok denecek kadar az olduğu KKTC’de giyimden, eşyaya, içecekten gıdaya kadar milyarlarca dolar tutarında ithalat yapılıyor. KKTC’deki mağazalarda, marketlerde, mobilya ve beyaz eşya dükkânlarında ithal ürünler satışa sunulurken, bu ürünlerin reklamlarının Türkiye televizyonlarında yayımlanması ve bu TV’lerin uydu üzerinden KKTC’de izlenilmesi, çoğunlukla ithal ürün satan iş insanlarının “Zaten Türkiye TV’lerinde sattığımız ürünlerin reklamları yayımlanıyor” mantığını gütmesine neden oluyor. Böylelikle ülkede yayın yapan özel TV’lere reklam verme gereği duymuyor, söz konusu firmalarda tek kuruş dahi reklam parası ödemeden Kuzey Kıbrıs’ta tanıtımını yapıyor.
BİRLİK OLUP KARŞI DURDULAR
İçte ve dıştan gelen haksız rekabet karşısında eriyen özel TV’ler, bir araya gelerek Özel Televizyonlar Birliği’ni kurarak mücadeleye başladı. İrsen Küçük’ ün başbakanlığı döneminde girişimde bulunan birlik, haksız rekabetin ortadan kaldırılmasını talep etti. Birlik, Türkiye’de yayın yapan kanalların reklam kuşaklarının KKTC’de yayınlanmasının engellenmesi, devletten katkı payı alan BRTK’nın reklam almamasını gibi birçok önlem alınmasını talep etti.
HAKSIZLIĞA KARŞI TAZMİNAT VERİLDİ ANCAK, O DA ERİDİ
Özel Televizyonlar Birliği’nin girişimleri sonucu haksız rekabeti masaya yatıran dönemin hükümeti, haksız rekabeti önleyecek tedbirler yerine özel TV’lerin kayıplarına karşı bir tazminat niteliğinde olan uydu kiralarını ödemeyi kabul etti.
Önce uydu kirasının tamamını vermeyi kabul eden hükümet daha sonra bu meblağı yarı yarıya düşürdü. Son iki yıl içerisinde dövizdeki artışında etkisi ile devletten alınan para daha da erirken, özel TV’ler devletten aldıkları paranın üzerine kendi bütçelerinden para ekleyerek uydu kirasını güçlükle ödemeye başladı.
KIBRIS TÜRKÜ'NÜN SESİ KISILACAK
Tüm bunlar yetmezmiş gibi şimdi ise özel TV’lere, haksız rekabetten dolayı verilen tazminatın Haziran 2016 tarihinde kesilmesi gündeme geldi.
TÜRKSAT A uydusu üzerinden yayın yaparak Kıbrıs Türkü’nün sesini ülke sınırları dışına taşıyan Ada Tv, Kıbrıs Tv, Genç Tv, Diyalog Tv, As Tv, Kanal Sim, Kanal T, her ay 15 ile 16 bin dolar arasında uydu kirası öderken, devletin verdiği tazminatın kesilmesi halinde özel kanallar uydudan çıkmak zorunda kalacak. Devlet kanalı olan BRTK ise hem devletten destek aldığı hem de reklam payına sahip olduğu için uyduda kalacak tek televizyon kanalı olacak. Böylelikle çok seslilik ile Kıbrıs Türkü’nün dünyaya duyurulan sesi kısılacak.
TEK KANALA MAHKÛM EDİLECEKLER
Ayrıca dünyanın birçok yerinde; İngiltere, Avustralya, Amerika ve diğer birçok ülkede yaşayan ve uydu üzerinden Kıbrıs’taki gelişmeleri takip eden Kıbrıslı Türkler de bu haktan mahrum bırakılacak. Yurt dışında yaşayan Kıbrıslı Türkler sadece BRTK kanala mahkûm edilecek.
ÜLKE SINIRLARI İLE SINIRLI YAYINCILIK YAPILACAK
Ödeme güçlüğü nedeni ile uydudan çıkmak zorunda kalacak olan özel TV’ler ise ‘ülke sınırları ile sınırlı’ bir yayıncılığa mahkûm olacak. Televizyonlar, varlıklarını korumak için uydu yayınları yerine DVB-T denilen Sayısal/Karasal radyo ve televizyon yayıncılığına geçmek zorunda kalacak.
DVB-T sistemi için ise ülkede ayrı bir teknik alt yapı oluşturulması, televizyonların ve alıcı cihazların bu sisteme göre ayarlanması gerekecek. Tüm ülkeye bu sistemi yaymak zaman alacak ve bu da masraflı bir iş olacak. Vatandaşların, bu sistem için harcama yapması gündeme gelecek ya da özel TV’leri izlemekten vazgeçecek.
İLERİYE DEĞİL, GERİYE GİDİYORUZ
Kıbrıs Türkü’nün sesini dünyaya duyurmak amacı ile 1963-1976 yılları arasında BRTK’nın kurulmasının ardından, 1990’lı yıllardan itibaren sahneye çıkan demokratik ülkelerin vazgeçilmez öğesi olan çok sesliliği Kuzey Kıbrıs’a kazandıran özel televizyonların uydudan çıkması ile yayıncılık ileriye değil geriye doğru yol alacak.
