İbrahim Diran
Kıbrıs sorununa çözüm bulmak için Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde İsviçre'nin Mont Pelerin kasabasında devam eden ve takvimi belirlenen müzakerelerin üçüncü gününde toprak konusu ilk defa masaya yatırılacak.
İsviçre'de devam eden zirvenin ilk iki gününde, ekonomi, Avrupa Birliği, mülkiyet ve yönetim-güç paylaşımı gibi daha önce ilerleme sağlanan başlıkların tamamlanması için müzakere yapıldı. Mülkiyet başlığında ilerleme sağlanmasına rağmen ikinci günün sonunda bu başlık tamamen kapanmadı.
Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, zirvenin üçüncü ve dördüncü gününde, Federal Birleşik Kıbrıs’ın kurulması durumunda Kurucu Kıbrıs Türk ve Kurucu Kıbrıs Rum Devletlerinin idari sınır düzenlemelerinin temelini oluşturacak toprak kriterinin müzakere edileceği bildirildi.
Kriterlerde mutabakat sağlanması durumunda üçüncü safhaya geçileceği ifade edilerek zirvenin son günü olan 11 Kasım'da uzlaşılan kriterlerin harita üzerinde özlü bir şekilde konuşulması için "güvenlik ve garantiler" başlığının ele alınacağı Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin de katılacağı 5’li uluslararası konferansın tarihi kesinleştirilerek ilan edilecek.
5’li konferans tarihinin kesinleştirilmemesi durumunda, masaya harita konusunun gelmeyeceği ve Kıbrıs'ta varılan ve BM tarafından liderlere yazılı olarak iletilen mutabakatın bozulacağı ve sürecin ilerleyemeyeceği kaydedildi.
5'Lİ KONFERANS TARİHİ
BM ve diplomatik çevreler, bunca çaba başarısız olursa ve İsviçre'den 5'li konferans tarihiyle dönülmezse Rum tarafının bu konudaki sorumluluğunun büyük olacağını değerlendiriyor.
Kıbrıs sorunu 6 temel başlıktan oluşuyor: 1. Ekonomi , 2. Avrupa Birliği , 3. Mülkiyet , 4. Yönetim-Güç Paylaşımı , 5. Toprak, 6. Güvenlik ve Garantiler.
Yarım asırdır devam eden müzakere sürecinin son 18 ayında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Rum lideri Nikos Anastasiadis, yaklaşık 200 saat süren 57 toplantıda bir araya geldi.
Aynı sürede iki tarafın müzakerecileri ve heyetleri ise 600 saati aşkın süren 129 toplantı yaptı. 18 ayda kaydedilen ilerlemeleri BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, “Şimdiye dek görülmemiş eşsiz ilerleme” olarak nitelendirmişti.
Mont Pelerin Zirvesi, nihai çözüme ulaşmak için sondan bir önceki son aşama olarak açıklandı.
Liderler 25 Ekim'deki toplantıda, ilk 2 gün ilk 4 başlıkta uzlaşıların ilerletilmesi, ikinci iki günde ise kriterlerde uzlaşı arayışıyla müzakere edilmesini karar bağlamıştı.
Liderlerin BM yetkilileri huzurundaki mutabakatı, kriterlerde uzlaşı sağlanması durumunda ise, 5'li konferans tarihinin belirlenmesi ile eş zamanlı olarak, zirvenin son günü olan 11 Kasım'da, toprak başlığının harita üzerinde konuşulabileceğini de içeriyor.
İsviçre mutabakatı, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide tarafından yazılı olarak da liderlere iletilmişti.
Müzakerelerin yapıldığı otel etrafında geniş güvenlik önlemleri alınırken, basın mensuplarının otele girmesine izin verilmiyor.
Taraflarca alınan karar doğrultusunda, müzakereler gizlilik içinde yürütülürken, 5 gün boyunca taraflarca resmi açıklama yapılmaması planlanıyor ve röportaj verilmiyor.
İsviçre'deki Kıbrıs müzakereleri 11 Kasım Cuma günü sona erecek.
“TOPRAK” BAŞLIĞINDA KRİTERLER BU SABAH GÖRÜŞÜLMEYE BAŞLANDI
Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Kıbrıs Rum Yönetimi Lideri Nikos Anastasiadis, İsviçre’nin Mont Pelerin kasabasında, “Toprak” başlığında esas alınacak kriterleri görüşmeye başladı.
Akıncı ve Anastasiadis’in heyetleriyle birlikte bu sabah toprakla ilgili kriterleri görüşmek üzere İsviçre saatiyle saat 10.00’da (KKTC saatiyle 12.00’de) bir araya geldiği öğrenildi.
Tarafların Kıbrıs’ta yaptığı anlaşmaya göre, kriterler yarın da görüşülecek. Bugün ve yarınki görüşmelerde toprak başlığının esasını oluşturacak kriterler üzerine uzlaşı aranacak.
Toprak başlığının esasını oluşturacak bu kriterlerde yarına kadar anlaşma sağlandığı takdirde, 11 Kasım Cuma günü, “Garantiler ve Güvenlik” başlığının ele alınacağı toplantının tarihinin belirlenmesi yanında, toprak başlığında üzerinde anlaşılan kriterler harita üzerinde eş zamanlı masaya yatırılacak.
“Güvenlik ve Garanti” başlığı, Garanti Anlaşması’nda taraf olan İngiltere, Türkiye ve Yunanistan’ın katılımıyla beşli bir zirvede görüşülecek.
İsviçre’deki müzakerelerde dün “Mülkiyet” başlığında da ek ilerlemeler elde edildiği kaydedilmişti.
