Çiğdem Aydın
Başkent Lefkoşa’nın tarihi Surlariçi, Arasta Çarşısı ve Belediye Pazarı’nda işyeri bulunan esnaf, bayram arifesinde umdukları satışı yapamadıklarını söyledi. Vatandaşların alışveriş için daha çok süpermarketleri, Dereboyu ve Metropol yolundaki mağazaları tercih ettiğini savunan Surlariçi esnafı, “Böyle giderse buralarda zamanla dükkan kalmayacak” dedi. Hükümetin verdiği 9 günlük bayram tatili nedeniyle birçok vatandaşın yurtdışına gittiğini belirten esnaf, “Hükümetin verdiği bayram tatili yıllık izine döndü, bavulu kapan yurtdışına gitti. Çarşı da bundan büyük zarar gördü” dedi.
Yavuz Umar: Bayram tatili yıllık izne dönüştü, hükümetin verdiği 9 günlük tatil bizi etkiledi. Birçok kişi yurt dışına çıkış yaptı. Kalanlar da zaten süper marketleri tercih eder durumda. Bayram bayram olmaktan çıktı ne yazık ki. İnsanlar şeker alacağına et alır oldu. Eski bayramlar eski arifeler yoktur artık. Aileler evlerinde buluşmalı sokaklarda değil, komşu komşunun külüne muhtaçtır bu sözü unuttuk yozlaştık ve bununla birlikte tüm kültürümüz de değişti. Bayramda alışveriş yapan insanlar sofralarını kuran insanlar geride kaldı. Eski bayramları özler olduk. Arastanın da tadı tuzu kalmadı. Yayalaştırma projesi de buralara insanların gelmesine engel oldu. Bizim insanımız yürümez çünkü gider marketin önüne koyar arabasını yapar alışverişini çıkar. Buralar yayalaşınca üç beş araba gelirse artık onlar da gelmez oldu. Bizim için ister bayram olsun ister olmasın bir şey değişmez.
Baki Dilekçi: Çok şükür iyi diyelim iyi olsun işler noktasındayız artık. En ucuz ve en kaliteli ürünler Arastadadır ama yine de gelen giden eskiye oranla az. Satışımız var mı var elbet, ama eskiden bir 10 yıl önce çok daha verimliydi. Bayramlar bayram, hafta sonları hafta sonu idi. Şimdi eskiyi özler olduk.
Mehmet Bulduk: İyi gidiyor işler ilgi var ama eskisi gibi değil onu itiraf etmeliyim. Bana göre Arasta, Bandabulya tercih edilmelidir. Otantik havası, insanı eski Kıbrıs kültürü burada ölmedi artık yerli halkın da buna ihtiyacı vardır. Turistler geliyor ama alışveriş yapan yoktur, gördüğünüz turist kafilelerine bakın başlarında rehberleri vardır geçerler buradan ve örneğin golagazı gösterirler ve derler ki “bu Kıbrıs’a özgü bir yiyecektir” ama alın demezler. Bu da onların politikalarıdır herhalde. İşler eskisi gibi değil bundan sonra da olacak mı bilmiyorum bu bayram da eski kalabalık günlerimizi özledik gelenlere de şükür ettik.
Osman Uygar: Ben tam 60 yıldır buradayım. Hayat hikaye inanının burada ne günler gördük biz en ihtişamlı zamanlarını da yaşadım en kötü zamanlarını da bilirim. Marketlerin açılmasıyla çöküşe geçtik, eskiden terminal buradaydı otobüslerle köylüler buraya gelirdi buradan dağılırdı akşam da buradan giderlerken alışverişlerini yapar giderlerdi en güzel günler o günlerdi. Şahsen benim özel müşterilerim olmasa burada hayatta kalmak bir esnaf olarak mümkün değil. Eskiden böyle günlerde insan akınına uğrardı buraları iğne atsan yere düşmezdi. Eski bayram yerleri de yok artık, eskiden bayram yerlerindeki atlı karıncaları insanlar elleriyle döndürürdü, cinciraklar vardı. Eskiden insana saygı vardı ataya saygı vardı şimdi her şey eskide kaldı Arasta ve Bandabulya da eskide eski günlerinde kaldı.
Ali Dağdelen: Satışlar hiç yok diyebilirim. Bu memlekette ayakta kalmak kolay değil. Bu çarşıda 20-25 yıllık esnafım her geçen yıl daha da kötüye gidiyoruz. 2005 yılından itibaren çöküşe geçtik. 2005 yılında burayı restore edeceklermiş taşıdılar bizi çadırlara zaten insanlar gelmiyordu o dönem iyice ayakları kesildi şimdi hiç gelmez oldular. Tek tük arada gelenler var o kadar. Ne bayram ne yılbaşı özel günlerin bizim için normal günlerden farkı yoktur. Biz galiba arastanın son esnafıyız.”
Sadet Dursun: Bayrammış? Bayram bizim neyimize? Çarşı bomboş. İnsanlarda para var ama harcamaya korkarlar, çünkü hükümetler ne zaman maaş ödeyecek ne zaman ödemeyecek o iş beli değil. Biri gelir öder öbür gelir ansızın para yok der ödemez. İnsanlar da bu istikrarsızlıktan korkuyor ve parasını harcamıyor. Bir de tabi millet tutturdu bir müzakereler çarşıya yatırım yok umutları yok insanların. Turistler geçiyor biz onlara bakıyoruz onlar bize bakıyor alışveriş yapan yok. Çünkü Rum gümrüğü bu konuda istikrarlı bir şekilde ne alırsa alsınlar ellerinden alıyorlar. Bizimkiler ne yapıyor nerdeyse teşvik verecekler gidin o taraftan alın diye. Maydonuzu bile gidip o taraftan alan insanımız varken. Biz hangi bayramı neden bekleyelim? Özellikle son 4-5 yıldır iyice çöktük. Sınır kapıları açıldığı ilk dönem her şey iyi gibiydi ama sonra bu bizlerin lehine değil aleyhine oldu.
Mehmet Deveci: Ne bayram ne arife günleri bize bir şey fark etmedi. Biz eski bayramları arar olduk. Kuzeydeki ekonominin Güneye akmasıyla ilgili devletimiz hükümetimiz hiç bir şey yapmamaya devam ettiği sürece biz daha da fazla gerileyeceğiz. Özellikli Lokmacı Sınır Kapısının açılmasıyla her şey tersine döndü. Tedbir yok bayram falan bizim için kalmadı anlayacağınız. Bayram bizim Müslümanların bayramı ekonomisi Güneye kayıyor biz de bakıyoruz.
