Özge Kizir

Döviz kurlarındaki yükselmeler, en çok otomobil satışı ile uğraşan galerileri vurdu. Kurların artmasından sonra neredeyse satışlarının tamamen durduğunu söyleyen otomotiv sektörü çalışanları, yasadışı araç satımına da yasal bir çözüm bulunulmasını istedi. Denetimsiz arabaların kilometrelerinin ayarlarının ve Rum kesiminden KKTC’ye gelen çalıntı arabaların şasilerin değiştirilmesinin sektöre ciddi darbe vurduğunu kaydeden sektör çalışanları, sıkıntılarını anlatacak muhatap bulmamaktan yakındılar.

Akın: “Devletinde elini taşın altına koyması gerekiyor”

Otomotiv sektörü için hükümetten beklentileri olduğunu ifade eden Akın Motors Satış Müdürü ve Motorlu Araç Satıcılar ve İthalatçılar Birliği (MASİB) Başkanı İbrahim Akın, devletin bu konuda çok geç kaldığını, buna rağmen hükümetin belirli fonlarda veya KDV’de indirime girmesi gibi beklentilerinin bulunduğunu söyledi.

“En azından üç aylık bir indirime girmesi gerekir. Çünkü satışları tetiklemek için, fiyatları elimizden geldiğince düşürüyoruz. Maliyetini aşağıya çekiyoruz ama yine de piyasada o aktiviteyi sağlayamıyoruz” diyen Akın,  devletin de elini taşın altına koyması gerektiğini belirterek şunları söyledi: “Devletin fonları ve KDV’leri indirmesi gerekiyor. Dolasıyla bu durumları artık belli bir seviyeye indirmesi lazım. En azından üç aylık bir dönem için inceleme yapılmalıdır. İncelemenin ardından başarılı olur ise devam etsin, fakat başarısız olur ise durdursun.” 

“Satışlarımızda büyük bir oranda azalma oldu”

Dövizin yükselmesinin ardından otomotiv sektörünün olumsuz etkilendiğini belirten Akın, “Dövizin yükselmesiyle beraber satışlarımızda büyük bir oranda azalma oldu. Bunu bilmek için araç kayıttaki yeni araçların satış oranlarına bakmak yeterlidir. Ama şuan kiralık araba dönemi olduğu için liste belki rakamsal olarak farklılık gösterebilir. Onun dışında satışlarımız çok sınırlıdır” dedi.

“En önemli sorunlardan biri de Güney’den gelen çalıntı arabalar”

Akın, sorunun sadece dövizden kaynaklanmadığını belirterek şöyle konuştu:“Sadece sorunumuz bu değildir. O kadar çok sorunumuz var ki, onları çözseler ‘hadi bu sorun da dursun’ diyeceğiz. O kadar yanlışlıklar var ki hangi birinden bahsedelim. En önemli sorunlardan biri de sokakta satılan arabalardır. Bununla beraber kayıt dışı satılan arabalar, denetimsiz arabaların kilometreleri ve yıllarıyla ile ilgili yaşanan sıkıntılar ve Güney Rum kesiminden buraya hırsızlıkla gelen araba şasilerin değişmesidir. Onların çok basit önlemleri vardır. Kullanılan şasiler, hurdaya çıkan araçların şasileridir. Bize ‘çıkan aracı kayıttan düşürün bir kere daha piyasa girmesin’ diyorlar, çünkü adı üstünde hurdadır. İngiltere’de bugün hurdaya düşmüş bir aracın bile koçanı farklıdır ve onu kesinlikle trafiğe çıkaramazsınız. Fakat bizde yedek parça yapıyorsunuz, bu sefer sigorta bunu alıyor ve tekrar satıyor. Böyle olunca tekrar para kazanıyor. Karşı tarafta alır o şasiyi, bir başka arabanın üzerinde kullanır ve suça sebebiyet verir.” 

“Ulaştırma Bakanlığı ile muhatap bile olamadık”

Döviz zaten bütün piyasanın yaşadığı bir sıkıntıdır ama biz bireysel olarak müthiş sorunlar yaşıyoruz. Çözümü de çok basit olsa da, bir türlü harekete geçiremiyoruz. Bu sorunları daha önce hükümetle de tartışmıştık. Maliye Bakanlığı ile ilgili kısmında sorunları çözmek adına biraz ilerleme kaydetmiştik fakat ne yazık ki Ulaştırma Bakanlığı ile bir arpa boyu bile ilerleyemedik. Hatta kendileriyle muhatap bile olamadık.”

Seren: “Dövizin yükselmesi her yerde olduğu gibi bizi de etkiliyor”

Dövizin yükselmesinden en çok memur kesimin olumsuz olarak etkilendiğini ifade eden Çangar Motors Direktörü Güneş Seren, bundan dolaylı olarak kendilerinin de etkilendiğini söyledi. “Dövizin yükselmesi her yerde olduğu gibi bizi de etkiliyor. Özellikle döviz olarak satın aldıkları araba veya herhangi bir şey olsun, ne yazık ki etkiliyor. Vatandaşlarımızın çoğu memur olduğu için gelirleri Türk Lirası ağırlıklıdır. Döviz, memur kısmını büyük ölçüde etkilerken, üst kısmı ise pek etkilemiyor. Üst kısımdaki alıcılar gelir seviyeleri daha yüksek olduğu için alacaklarını alıyorlar” diyen Seren sözlerini şöyle sürdürdü:

“Kıbrıs şartlarında bir anda bir bakıyorsunuz satış adedi yüzde 40-50’lere çıkıyor, bir bakıyorsunuz satış adedi yüzde 5-10’lara kadar düşebiliyor. Yani duruma göre değişebiliyor. Adetler çok büyük olmadığı için oransal olarak fazla bir şey söylemek doğru değildir. 

“Neredeyse kârımız kalmadı”

Bu konuda vatandaşlara kampanyalar uyguluyoruz. Fiyatları tabana çektik neredeyse karımız kalmadı desek yeridir. Bekliyoruz umarız düzelir. Önemli olan zaten ekonomide istikrardır. Dövizin yükselmesi ve düşmesi insanlarda belirsizlik oluşturuyor. Vatandaşın ihtiyacı ve parası varsa, belirsizlik sürecine girdiğinde bekliyorlar. Şuan için seçimlerin yaşanmasıyla beraber daha hiçbir şey belli değildir. İnsanlarımız bunları bekliyor” şeklinde konuştu.

Özçelik: “Piyasanın oturmasını beklemek dışında yaptığımız bir şey yok” Oto Terminal Satış Müdürü Sertaç Özçelik de, döviz kurlarındaki dalgalanmalar nedeniyle yaklaşık yüzde 80 düşüş yaşadıklarını belirterek şunları söyledi:

“Hükümet fonlarda düşüş yaparsa satışlarda artma olacağına inanıyorum.  Vatandaşlar fiyatların yükselmesiyle beraber artık bize gelmemeye başladı. Döviz yükselmeden önce satışlar devam ediyordu fakat Sterlinin 4,20’ye çıktığı andan itibaren yüzde 80 oranında düşüş yaşadık. Vatandaşlar da, biz de bekleme aşamasındayız. Türkiye hükümetinin kurulmasını bekliyoruz. Piyasanın oturmasını beklemek dışında yaptığımız bir şey yok.” 

Üstüner: “İnsanlar ekmek kapılarını kapama aşamasına geldi”

Dövizin yükselmesinin ardından piyasadan kaynaklanan bir azalma yaşadıklarını ifade eden Nazım Üstüner Oto Galeri Direktörü İnsel Üstüner, “Maalesef ülkede yasal olmayan satışlar çok fazla yapılıyor. Bunun üzerine bir de dövizin yükselmesi gelince doğal olarak tamamen durmuş durumdayız. İnsanlar ekmek kapısı olarak gördükleri yeri şimdi kapama aşamasına geldi. Hükümetin yasal bir düzenleme yapmasını istiyoruz. Belki dövize bir endeks yapılamaz ama kayıtsız satıcılar engellenebilirse daha rahat bir nefes alacağız. Yasal olmadan, vergi vermeden ve hiçbir şekilde bir yükümlülük sahibi olmadan bu işi yapan kişilere bir engel konması halinde sektör için güzel bir adım atılmış olacaktır.

“Dövizle aldığımız için kampanya yapamıyoruz”

 Şuanda vatandaşlara döviz için bir kampanya yapamıyoruz çünkü araçlarımızı yurt dışından dövizle alıyoruz. Alım gücü dövize endeksli olduğu için biz de döviz bazında satmak zorunda kalıyoruz” şeklinde konuştu.