43 MİLYONUN 23’Ü KULLANILDI: Tarım sektörü için TC Yardım Heyeti’nin 2014 yılı için ayırdığı 43 milyon 450 TL’lik hibe programlarından sadece 23 milyon 352 bin TL’lik kısmı kullanıldı. Proje olmadığı gerekçesiyle kaynağı ayrılan diğer ödenekler ise kullanılamadı

BAZILARI HİÇ KULLANILMADI: 19 proje içerisinde Merkezi Bitki Sağlığı ve Karantina Laboratuvarının Kurulması Projesi, Sınır Kontrol Noktası Oluşturma Projesi gibi projelere kaynak ayrılmasına rağmen hiçbir şekilde proje sunulmadığı için ödenek çıkarılmadı.

SU İÇİN SADECE 8 BİN TL: İlginç bir diğer nokta ise TC’den Gelecek Sulama Suyunun Dağıtım Bağlantı ve Altyapı Projesi için ayrılan 1 milyon TL kaynağın sadece 8 bin 832 TL’sinin kullanılmış olması. Türkiye’den gelecek suyun altyapıları için ayrılan bütçenin neden çok cüzi bir kaynağının kullanıldığı merak konusu

Bertuğ TOPAL

Tarım sektörünün 2015 yılında yaşadığı dar boğaz nedeniyle ülke gündemini birçok kez meşgul etti. Devletten yeterli desteği alamadığını ifade eden hayvancılar günlerce Lefkoşa sokaklarında eylem yapmıştı.

Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği tarafından hazırlanan 2014 KKTC Ekonomik Durum Raporu’nda çiftçilerin hibe edilen paranın projeleri olmadığı için sadece yarısını kullandıkları ortaya çıktı.

2014 yılı içerisinde 15 proje yürütüldüğü bu amaçla ayrılan 43 milyon 450 bin TL’lik ödeneğin ise 23 milyon 352 bin TL’lik kısmı proje sunulamaması nedeniyle kullanılmadığı ifade edildi.

Oran olarak ise tarım için ayrılan 43 milyon 450 bin TL’nin sadece yarısının tarım için kullanıldığı görülüyor.

2010’a göre büyük artış

Türkiye Cumhuriyeti Yardım heyeti Finansmanı ile tarım sektöründe uygulanan projeler için harcanan para 4 yıllık zaman için büyük bir artış göstermiş durumda.

2010 yılında tarım için 6 milyon 467 bin TL harcama yapılırken 2014 yılında bu harcama tutarı 23 milyon civarlarına çıktı.

2011 yılında 14 milyon 118 bin TL, 2012 yılında 13 milyon 711 bin TL ve 2013 yılında toplam 21 milyon 470 bin TL harcama yapıldı.

19 ana proje var

2014 yılında TC Yardım Heyeti finansmanı ile maddi katkı sağlanan 19 ana proje var. Bunlar arasında bazı projelere ayrılan kaynak hiç kullanılmadı bazılarının ise yarısı kullanıldı.

Projeler şu kısımlardan oluşuyor: Proje Destekli Tarımsal Kısmi Hibe Programı, Faiz Destekli Zirai Kredi Programı Projesi, Tarımsal Hibe Programı, Bitki Koruma ve Bitkisel Üretim Geliştirme Projesi, Modern Sulama Sistemlerini Geliştirme Projesi, Hayvancılık ve Organize Hayvan Barınaklarını Geliştirime Projesi, Balıkçı Barınaklarının İyileştirilmesi ve Geliştirilmesi Projesi, Hayvan Islahı, Hayvansal Hastalık ve Zararlılarla Mücadele Projesi, Gıda Laboratuvarı Projesi, Tarımsal Araştırma ve Geliştirme Projesi, KKTC Ormancılık Sektörünü Geliştirme Projesi, Organik tarımın Geliştirilmesi Projesi, Tarımsal Destekleme Hesabına Katkı Projesi, Tarım Sektörünün Geliştirilmesi Projesi, Damızlık Sığı İşletmeciliğinin Geliştirilmesi Projesi, Merkezi Bitki Sağlığı ve Karantina Laboratuvarının Kurulması Projesi, Devlet Laboratuvarına Teçhizat Alımı ve Akreditasyon Projesi, Sınır Kontrol Noktası Oluşturma Projesi ve TC’den Gelecek Sulama Suyunun Dağıtım Bağlantı ve Altyapı Projesi.

Bazıları hiç kullanılmadı

19 proje içerisinde Merkezi Bitki Sağlığı ve Karantina Laboratuvarının Kurulması Projesi,
Sınır Kontrol Noktası Oluşturma Projesi gibi projelere kaynak ayrılmasına rağmen hiçbir şekilde proje sunulmadığı için ödenek çıkarılmadı.

İlginç bir diğer nokta ise TC’den Gelecek Sulama Suyunun Dağıtım Bağlantı ve Altyapı Projesi için ayrılan 1 milyon TL kaynağın sadece 8 bin 832 TL’sinin kullanılmış olması.

Arpa eksikliği raporda yer aldı

2014 KKTC Ekonomik Durum Raporu’nda yer alan bir başka tespit ise 2013-2014 yılları arasında KKTC’de yaşanan kuraklıktan dolayı sektöre bağlı üretim alanlarında sıkıntılar yaşanmış olması. Özellikle arpa üretiminin yetersiz olmasıyla birlikte hayvancılık sektörünün olumsuz etkilendiği de raporda yer aldı.

Fon tek başına yeterli değil

Yine rapora göre Gıda, Tarım ve Enerji Bakanlığı’nın Genel Sigorta ve Tarım Fonu’nun tek başına bu sıkıntıları karşılayacak kaynağa sahip olmadığını belirtildi. Buna gerekçe olarak ise 2012-2013 üretim sezonunda yaşanan kuraklık neticesi ile kaynakların kullanılmış olması olarak gösterildi.

TC Yardım Heyeti tarafından tarımla uğraşan kesimin mağduriyetinin giderilmesi ve üretimlerine devam edebilmeleri için kuraklık desteği adı altında 37 milyon TL’lik ek kaynak sağlandı.

64 işletmeye 9 milyon 793 bin TL hibe

Raporda, tarım piyasasının etkinliğinin artırılması ve kırsal alanlarda ekonomik faaliyetleri çeşitlendirerek sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması amacı ile 2010 yılından itibaren TC yardım Heyeti Başkanlığı’nın KKTC Gıda, Tarım ve Enerji Bakanlığına sağladığı mali destek ve Çukurova kalkınma Ajansı’nın teknik desteğiyle her yıl Proje Destekli Tarımsal Kısmi Hibe Programı Projesi yürütüldüğü ifade edildi.