Tarım, Doğal Kaynaklar ve Gıda Bakanı Erkut Şahali, narenciye sektörü ile ilgili tüm kurum, kuruluş, üretici örgütleri ve ticaret kesiminin katılımıyla geniş kapsamlı bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantıya Tarım, Doğal Kaynaklar ve Gıda Bakanlığı, Tarım Dairesi, Ticaret Dairesi, Cypfruvex yetkilileri ile Kıbrıs Türk Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Ali Alioğlu, Eski başkanı Abdullah Cangil, Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Turgut Akçın, Güzelyurt Lefke Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Sami Dayıoğlu, Kıbrıs Türk Narenciye İhracatçılar Birliği Başkanı Gökhan Saraç katıldı.
ŞAHALİ: TARIMDA İLERİYE YÖNELİK PLANLAR YAPMALIYIZ
Tarım, Doğal Kaynaklar ve Gıda Bakanı Erkut Şahali, tarım sektörünün tüm alanlarında olduğu gibi narenciye alanında da bugüne kadar anlık sorunlara anlık çözümler üretildiğini bundan sonraki çalışmaların ise ileriye yönelik ve sürdürülebilir olması gerektiğinin altını çizdi. Bunun için tarım master planı ve ülkesel fiziki planın gerekliliğine dikkat çeken Şahali, bu yönde çalışmalar olduğunu da anlattı.
ÜRÜN ÇEŞİTLİLİĞİ KONUSUNDA ÇALIŞMA
Narenciyede tür çeşitliliğinin artırılması konusunda Tarım Dairesi, Tarımsal Araştırma Enstitüsü ve Devlet Üretme Çiftliği’nin birlikte yürüteceği mevcut bir çalışmanın söz konusu olduğunu belirttiği konuşmasında bu yönde Tarımsal Araştırma Enstitüsü ve Devlet Üretme Çiftliği’nin kapasitelerinin artırılarak hızlı sonuç alınacak bir yapıya geçişi planladıklarını ifade etti.
ŞAHALİ: SUYUN TÜRKİYE TARAFINDAN VANASI YOK
Üretici birliklerinin, Türkiye’den adaya gelen su ile ilgili sorularını da yanıtlayan Şahali, su ile ilgili nihai karara henüz ulaşılmadığını suyun önce yönetiminin sonra ise bölüşümün planlanacağını söyledi. Şahali, konu ile ilgili spekülasyonlara rağbet edilmemesini de istediği konuşmasında, “Suyun Türkiye tarafından vanası yoktur” dedi. Şu sıralarda sistemin denenmesi aşamasında olunduğunu belirten Şahali, her halükarda suyun bir bedeli olacağını, ve kullanım alanlarının da suyun fiyatının belirlenmesi sonrasında planlanabileceğini ifade etti.
RUSYA KRİZİNİN OLASI ETKİLERİ
Rusya’da yaşanan siyasi durumun tüm Doğu Akdeniz gibi Kuzey Kıbrıs’ı da etkilediğini belirten Şahali, narenciye ürününün mevcut ve muhtemel pazarlarının bu durumdan etkileneceğini ve buna hazırlıklı olunması gerektiğini kaydetti. Bu noktada alternatif pazarları zorlamak gerekliliğine vurgu yapan Şahali, Avrupa pazarının bir alternatif olabileceğini bunun içinse ürün kalitesi ve standartlarının yakalanmasının elzem olduğunu ifade etti.
AKÇIN: SARARTMA YÖNTEMİNE GERİ DÖNÜLMELİ
Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Turgut Akçın, toplantıda yaptığı konuşmada narenciye üreticilerinin, ürettiği ürünün karşılığını hakkını alamadığını belirtti. Akçın, geçmiş yıllarda sarartma yöntemiyle piyasalara erken girildiğini, daha sonra kaldırılan sarartma uygulamasıyla Avrupa piyasalarının kaybedildiğini söyledi. Ağaçların gençleştirilmesi çerçevesinde ürün çeşitliliğinin azaltıldığına da dikkat çeken Akçın, king, mandora ve valenciya dışında ihraç ürün kalmadığını kaydetti.
DAYIOĞLU: NARENCİYE SEZONU YILA YAYILMALI
Güzelyurt Lefke Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Sami Dayıoğlu, narenciye sezonunun uzatılması gerekliliğine değindiği konuşmasında, mevcut ürün çeşitlerine, talebi yüksek ürünlerin eklenerek, narenciye sezonunun tüm yıla yayılması gerektiğini söyledi. Dayıoğlu, narenciye ürününün pazarlanacağı yeni pazarların bulunması gerektiğini de belirterek, iç tüketimin de artırılması için okul, üniversite ve turizm sektöründe tüketimini artırmak için bir sistem kurulmasını istedi.
ALİ ALİOĞLU: NEYİ NE KADAR ÜRETECEĞİMİZİ BİLMEMİZ LAZIM
K. T. Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Ali Alioğlu da toplantıda yaptığı konuşmada, Doğrudan Gelir Desteği ödemelerine değinerek, DGD’nin gübre olarak üreticilere verilmesinin, çiftçilerin DGD’ni tümüyle almasını sağladığını, ancak narenciye üreticileri için bunun geçerli olmadığını belirtti. Alioğlu, narenciye üreticilerinin DGD’sinin %33’ünü almış olduğunu ifade ederek bundan duydukları memnuniyetsizliği dile getirdi. Üretim sektöründe planlamanın önemine de değinen Alioğlu, öncelikle bu ülkede neyin ve ne kadar üretileceğinin bilinmesi gerektiğine vurgu yaptı.
AKTEKİN: REKABET GÜCÜMÜZ AZALDI
Cypfruvex Koordinatörü İbrahim Aktekin, ise kurum olarak yaşadıkları zorluklara dikkat çektiği konuşmasında, düşük kalitede ürünü konsantre olarak değerlendiren Cypfruvex’in satılan ürünün paraya çevrilmesinin zaman aldığını kaydetti. Piyasalarda yaşanan zorlukları da dile getiren Aktekin, narenciyede maliyetlerin yükseldiğini buna karşın kalitenin düştüğünü söyleyerek bunun piyasadaki rekabet gücünü azalttığını vurguladı.
SARAÇ: NARENCİYEDEKİ SORUN ÇÖZÜLMEDEN İHRACATTA SORUN ÇÖZÜLMEZ
Kıbrıs Türk Narenciye İhracatçılar Birliği Başkanı Gökhan Saraç, narenciyedeki sorunların çözülmeden, ihracattaki sorunların çözülemeyeceğini belirtti. İhracat Teşvik Primi’nin belirlenmesinde gecikme yaşanmasının ürün fiyatların belirlenmesi ve pazarların yaratılmasını güçleştirdiğini ifade etti.
