Duygu Alan

Sosyal Sigortalar Dairesi’nin Aralık 2015 verilerine göre, Sosyal Sigortalar Yasası ve Sosyal Güvenlik Yasası’na ait aktif sigortalı çalışanların sayısı Mart 2014’te 79 bin 771 iken Aralık 2015’te 84 bin 793’e yükseldi. Sosyal Sigortalar Dairesi yetkililerinden alınan bilgiye göre, taksitlendirilmiş pirimler de bu rakama dahil edildiğinde aktif sigortalı sayısı bugün itibari ile yaklaşık 90 bin.

Sosyal Sigortalar Dairesi’nin bütçesi 1 milyar TL civarında. Daireden maaş alan kişi sayısı 33 bin 363, ödenen toplam maaş tutarı ise aylık 62 milyon TL.

Açık 13. Maaşlardan

Sosyal Sigortalar Dairesi, yılın 12 ayı prim yatırımları alırken 1 yılda 13 kez maaş ödemesi yapıyor. Maaş ödemeleri için Ocak-Kasım ayları arasında her ay 62 milyon TL ödeme yapan daire, her yıl Aralık ayında çift maaş ödüyor.

Sosyal Sigortalar Dairesi’nde açığın büyük kısmı 13. Maaş ödemeleri nedeni ile oluşuyor.

 Bankalara borç 133 milyon TL

Sosyal Sigortalar Dairesi’nin bankalara olan güncel toplam borcu 133 milyon TL. Dairenin İhtiyat Sandığı’ndan aldığı 100 milyon TL borç ise Maliye Bakanlığı tarafından 2012 yılında üstlenildi. Sosyal Sigortalar Dairesi yetkililerinden edilen bilgiye göre, bu borç zaten Maliye Bakanlığı’nın 2007-2008 döneminde Sosyal Sigortalar Dairesi’ne vermesi gereken mükellefiyetini vermemesinden doğdu.

Belediyelerden alacak 86 milyon TL

KKTC’deki 28 belediyeden 17’si, Sosyal Sigorta ve İhtiyat Sandığı Dairelerine borçlu. 17 belediyenin Şubat 2016 tarihi itibariyle İhtiyat Sandığı’na olan toplam borç miktarı 93 milyon 612 bin 352 TL iken Sosyal Sigortalar Dairesi’nin 17 belediyeden 20 Ocak 2016 tarihi itibariyle toplam 86 milyon 373 bin 669 TL alacağı var.

En fazla borç LTB’de

Belediyelerin Sosyal Sigorta Dairesi’ne olan borçlarını gösteren belgede kuruma en çok borcu olan 17 belediye arasında Lefkoşa Türk Belediyesi (LTB) yine listede başı çekiyor.

İstatistiklere göre, Lefkoşa Türk Belediyesi’nin (LTB) 20 Ocak 2016 tarihi itibariyle Sosyal Sigortalar Dairesi’ne 46 milyon 821 bin 757 TL borcu bulunuyor.

Devlete borçlu 17 belediye arasında Sosyal Sigortalar Dairesi’ne en çok borcu olan ilk beş belediye sıralamasında LTB’yi, sırasıyla 6 milyon 489 bin 889 TL borç ile Yenierenköy Belediyesi, 6 milyon 58 bin 12 TL borç ile Çatalköy Belediyesi, 4 milyon 584 bin 877 TL borç ile Y. Boğaziçi Belediyesi, 4 milyon 314 bin 937 TL borç ile Lapta Belediyesi takip ediyor.

İyi ki yasa var

1 Ocak’ta yürürlüğe giren Belediyeler (Değişiklik) Yasası’na göre, belediyeler İhtiyat Sandığı, Sosyal Sigorta ve vergi primlerini 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren güncel yatıyor.

Yasa, günceli yatırmayan belediyelerin o ayki borcunun bir sonraki ayda devlet katkısından kesilmesini, eski borçların ise 31 Aralık 2018 tarihine kadar 20 yıla kadar taksitlendirilmesini öngörüyor.

* * *

“Sadece maaş öder durumdan çıkarılmalı”

Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürü Erçin Tekakpınar, Sosyal Sigortalar Dairesi’nde 2016 yılı itibari ile mali göstergelerin iyi olduğunu bu gidişatın 2012 yılında yapılan yasal düzenlemelerin bir sonucu olduğunu belirtti.

Yıl itibari ile aktif sigortalı sayısının 84 bin 793’e yükseldiğini kaydeden Tekakpınar, “Bu sisteme prim yatıranlardır. Bir de yasal çerçevede taksitlendirilmiş borçlar, primler vardır. Bunları da dikkate aldığımızda aslında aktif sigortalı sayısı bugün 90 bine yakındır” dedi.

2012 yılında yapılan yasal düzenlemelerle artık bağlanan emekli maaşların süre ile ilişkilendirildiğini söyleyen Tekakpınar, “Bağlanan emekli maaşını süre ile ilişkilendirdik. Buda bütüne yansıdı. Bütün içerisinde ciddi fark ortaya çıkıyor ve her yıl bu da mali tablolara yansıyacak” dedi.

Erçin Tekakpınar, dairenin mali durumundaki yükselişine; 1 Ocak’ta yürürlüğe giren Belediyeler (Değişiklik) Yasası’nca belediyelerin primlerinin güncel yatırılmaya başlanmasının da etkisi olduğunu ifade etti.

“Ödemelerde sıkıntı öngörülmüyor”

Erçin Tekakpınar, Mayıs ayı maaş ödemelerinin borçlanmadan, toplanan primler ve Maliye Bakanlığı’nın mükellefiyetleri ile yapıldığını, yıl içerisinde de maaş ödemelerinde bir sıkıntı olacağını düşünmediğini kaydetti.

Tekakpınar, “Mayıs ayında maaşları borçlanmadan ödedik bu da bizim gibi borçlu bir sistemde bir başarı olarak görülebilir. Bu yıl için maaş ödemelerinde bir sıkıntı olacağını düşünmüyorum. Borçlansak bile bu miktar altından kalkınmayacak miktarda olmayacaktır” dedi.

“İhtiyat Sandığı’na borcumuz yok”

Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürü Erçin Akpınar, dairenin bankalara olan toplam borcunun 133 milyon TL olduğunu kaydetti.

İhtiyat Sandığı Dairesi’ne olan 100 milyon TL’lik borcun ise Maliye Bakanlığı tarafından üstlenildiğini açıklayan Tekakpınar, “Sosyal Sigortalar Dairesi’nin İhtiyat Sandığı Dairesi’ne 100 milyon TL bir borcu var ancak bu borç, Maliye Bakanlığı’nın 2007-2008 döneminde Sosyal Sigortalar Dairesi’ne vermesi gereken mükellefiyetini vermemesinden doğdu. O dönem İhtiyat Sandığı Dairesi’nin birikimlerinin belli bir kısmı kullanıldı. 2012 yılında ise bu borç Maliye Bakanlığı tarafından üstlenildi. Şuanda bana İhtiyat Sandığı Dairesi’nin Sosyal Sigortalar Dairesi’nden alacağı var mı? diye bir soru sorulsa benim cevabım ‘hayır’ olur” diye konuştu.

“Dairenin sadece maaş ödeyen yapıdan çıkarılması gerek”

Erçin Tekakpınar, 2015 yılı itibari ile Sosyal Sigortalar Dairesi’nin bin 248 kişiye malullük maaşı, 6 bin 915 kişiye ölüm sigortası maaşı, 24 bin 810 kişiye emeklilik maaşı ödediğini, 390 kişiye de iş kazasından ötürü maaş verildiğini söyledi.

Ancak Sosyal Sigortalar Dairesi’nin artık sadece “maaş ödeyen” bir yapıdan çıkarılması gerektiğini söyleyen Tekakpınar, “Sadece maaşların ödenebiliyor olması ile başarı düzeyi belirlenemez” dedi.

Erçin Tekakpınar, şunları söyledi: “Artık iş gücü piyasasında olan kişilerin Sosyal Sigortalar Dairesi’nden daha fazla beklentisi vardır. Bu sebeple daire, sadece maaşları ödeyen bir yapıdan çıkarılmalıdır. Diğer menfaatleri de çeşitlendirmeliyiz. Örneğin, hem aktif sigortalılara hem de emeklilere verdiğimiz sağlık hizmetleri çeşitlenmeli, belki artık sigortalılar, özel hastanelerden de hizmet alabilmelidir. Yine hastanelerde verilen dahiliye dışında diğer sağlık hizmetlerini de bünyemize alabiliriz. Ancak pek tabi ki bunların tümü mali bakımdan güçlü olmayı gerektirir.”

“Bilgi işlem altyapısı geliştiriliyor”

Erçin Tekakpınar, Sosyal Sigortalar Dairesi’nin ülke çapında örgütlü sosyal bir daire olduğunu, gerekli teftiş ve denetimlerin yapıldığını kaydetti.

Sigortalıların da geçmişe oranla artık daha bilinçli olduklarını söyleyen Tekakpınar, 2012 yılı sonu itibari ile kullanıma açılan Sosyal Sigortalar Dairesi’nin WEB sitesinde kişilerin prim yatırımlarını takip etme imkanı bulduğunu, gerektiğinde buradan edindikleri bilgi ışığında daireyi uyarabildiklerini ifade etti.

WEB sisteminin bir milat olduğunu savunan Tekakpınar, bilgi işlem altyapısını geliştirme hedefinde olduklarını, bu anlamda şuanda önce muhasiplere ardından da kişilere açılmak üzere internetten prim yatırma sistemi üzerinde çalışıldığını kaydetti.

Tekakpınar, “Bu sistem ile hem dairede yığılma önlenecek hem de kişilerin vakitten kazanmasını sağlanacak” dedi.

“En büyük açık 13. Maaş ödemesinden kaynaklanıyor”

Erçin Tekakpınar, Sosyal Sigortalar Dairesi’nde açığın büyük bir kısmının 13. Maaş ödemeleri nedeni ile oluştuğunu söyledi.

Tekakpınar, “Daire, 12 ay prim alıp 13 ay maaş ödemesi yapıyor, en büyük açık da bundan oluşuyor. Fakat şu da bir hakikat ki, 13. Maaş devletin yasal mükellefiyetidir” dedi.

“Yatırımlar gerçek kazanç üzerinden yapılmalı”

Tekakpınar, Sosyal Sigortalar Dairesi’nin mali yapısının daha da iyileştirilmesinin mümkün olduğunu, kaydetti.

Maaş ve yatırılan prim ilişkisine değinen Tekakpınar, “Bir kere önce toplumda gerçek kazançlar üzerinden prim yatırımı yaygınlaştırılmalıdır. Biz de daire olarak bunları gerçek anlamda denetleyen, kontrol eden durumda olmalıyız. Kaldı ki, gerçek kazancın gösterilmemesi yasal bir durum değildir” diye konuştu.