Özge Kizir

Geçmişe oranla hellim satışlarında bir düşüş yaşandığını ifade eden hellim üreticileri, çiğ süte yapılan zammın maliyetler üzerine bindiğini, tüketicilerin alım gücünün düştüğünü ve önceleri 2 kilo hellim alan tüketicinin, artık 1 kilo tüketmeye başladığını ifade ettiler.

Süt Ürünleri İmalatçıları Birliği Başkanı Candan Avunduk, geçmişe oranla hellim satışlarında bir düşüş yaşandığını ifade ederek “çiğ süte yapılan zam, maliyetlerin üzerine bindirildi” dedi. Bundan ötürü tüketicilerin alım gücünün düştüğünü ve daha önce 2 kilo hellim alan tüketicinin artık 1 kilo tükettiğini kaydeden Avunduk, “Direkt satışlarımızı birebir etkiledi. İç piyasadaki satışlar düşerse şayet, elde kalan hellimin satılabilmesi için ihracat kapıları zorlanıyor. İmalatçının elinde fazla mal olduğu için onların kârlarını azaltmakta, hatta zararlara götürmektedir. Çiğ süte yapılan zamların aslında kendi bindiğimiz dalı kesmek olduğunu da söyleyebiliriz” şeklinde konuştu.

Hellim markaları arasındaki fiyat farklarına da değinen Avunduk, hellimdeki fiyat farkının tek bir nedene dayanmadığını vurguladı. Avunduk, “Ağırlıklı olarak piyasadaki hellim fiyatlarına baktığımız zaman birçok firmanın aynı bantta fiyatlandırdığını görüyoruz. Bazı firmaların ise bu bandın çok üstünde, bazılarının da çok altında olduğunu görüyoruz.  Çok altında olmasının sebebi işletmelerin kendilerine göre paralarını nakde çevirmek isteyebilirler, daha erken ödeme almak isteyebilirler vb. gibi ticari kaygılarla ortaya çıkan sonuçlardır” şeklinde konuştu.

“Ya maliyetleri çok yüksektir ya da özellikli bir ürün çıkarmıştır”

Bant fiyatlandırmasının üstünde olanlar konusunda değerlendirmede bulunan Avunduk, “Üstünde olanların da ya maliyetleri çok yüksektir, ya da özellikli bir ürün çıkarmıştır. Örneğin koyun veya keçi sütünden yapılmış hellim gibi özellikli hellim yapmış olabilirler. Bu aslında önemlidir. Koyun veya keçi sütü fiyatları yüksek olduğu için, bu sütten yapılan hellim fiyatları da yüksek olacaktır” ifadesini kullandı. 

Naimoğulları: “Hem marketten, hem de aracılardan oluşan bir fiyat farkı var”

Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mustafa Naimoğulları, marketlerde hellim fiyatlarının farklı olduğunu ifade etti. Naimoğulları, “Marketlerde hellimi farklı farklı firmalar, farklı farklı fiyatlara koyuyorlar. Şu anda buradaki ürünlerin pahalı olmasındaki en büyük sebep, bazı marketlerin yüzde 6 kâr marjı koyması, bazılarının da yüzde 20 kâr marjıyla çalışmasındandır. Bazı imalatçılar, araya kendi kâr marjlarını ortak ederek pazarlama yapmaktadır. Bazıları da kendileri direkt olarak ürünü marketlere vermektedir. Hem marketten yansıyan bir pahalılık vardır, hem de aracıların yapmış olduğu bir fiyat farkı vardır” dedi.

Kâr marjları ve aracılar

Üretimde imalathanelerin büyüklüğünün fiyat farkını etkilediğini belirten Naimoğulları, “Ürün maliyetini tespit ederken, çeşitli unsurlar baz alınır. Örneğin, kimi firmanın çalışanı çoktur, ya da almış olduğu süt miktarından dolayı bu durum fiyatta fark yaratabilir. Esas maliyeti etkileyen unsur, marketlerin kâr marjları ve kullandıkları aracılardır. Kimisi bayi, kimisi aracı, kimisi de direkt kendisi götürür. Bu durum da fiyat farkına yansımaktadır” şeklinde konuştu.

“Süt, tuz ve su miktarları kontrol edilerek firmalar uyarılmaktadır”

Hellimde kalite farkını tüketicinin anlayacağını ifade eden Naimoğulları şunları söyledi: 

“Bugün birçok ürünün kalitesi, şu an benim içinde olduğum Sanayi Odası altında oluşturulan Hellim Denetleme Kurulu tarafından, marketlerden alınarak kontrol edilmektedir. İçindeki süt, tuz ve su miktarları; her şey kontrol edilerek firmalar uyarılmaktadırlar. Bu firmalarda sağlığa aykırı bir durum olduğunda elbette ceza almaktadır. Bugün büyük bir hellim üreticisi ile küçük bir hellim üreticisini sorgulamak kolay değildir. Kalitede tabi ki ufak tefek sorgulamalar yapılabilir. O farkı da halkımız belirleyecek ve sorgulayacaktır. Kurul, denetimlerini daha fazla sıklaştırması ve sağlığa aykırı bir durumda cezalandırması gerekir.” 

“Bu mevsimde hellim talebi düşer, çiğ süt talebi artar”

Geçmiş yıllara göre hellim satışlarının iyi bir oranda olduğunu vurgulayan Naimoğulları, “Eskiye göre hellim satışları çok daha iyi bir noktaya gelmiştir. Fakat bunun yanında firmalarımızda bir düşüş yaşanmıştır. Çünkü çiğ süte olan talep artmıştır. Biraz da bu konu talep ağırlıklı bir konudur. Örneğin yaz aylarında karpuzdan dolayı hellime çok talep olur, kış aylarında ise pastörize süte çok talep olur. Her dönemin süt ürünlerindeki talebi aynı olmaz. Bu geçiş döneminde 1-2 ay satışlarda düşüş yaşanabilir” dedi.

Altoprak: “Süt zammından dolayı ürünlerde fiyat farkı oluştu”

Buluç Süt Ürünleri Personeli Mehmet Altoprak, satışlarda azalma olduğunu ifade etti. Altoprak, “Süt zammından dolayı ürünlerde fiyat farkı oluştu. Zammın uygulanmaya başladığı andan itibaren satışlarımızda azalma yaşandı. İnsanlarımızın alım gücü düştüğünden dolayı satışlarımızda azalma yaşandı” şeklinde konuştu.

Betmezoğlu: “Süte yapılan zam satışlarımızı etkiliyor”

Gülgün Süt Mamulleri Direktörü Yunus Betmezoğlu, hellimler arasında oluşan fiyat farkının işletme giderlerine dayandığını belirtti. Betmezoğlu, “Oluşan fiyat farkı işletme giderlerine dayanıyor. Süte yapılan zammın etkisi de satışlarımızı ve fiyat farkını etkiliyor. Fakat işletme maliyetlerine göre değişmesi de bu durumu olumsuz etkileyen özellikler arasında yer alıyor. Satışlarımızda şu an bir azalma yaşanmadı. Aynı oranda ürün satmaya devam ediyoruz” ifadesini kullandı.

Gürün: “Süte yüzde 15 zam geldi, döviz yükseldi. Hellim şu anda ucuz bile kaldı”

Akgöl Süt Ürünleri Direktörü ve Sahibi Sadık Gürün, “Süte yüzde 15 zam geldi, döviz yükseldi ve bütün ambalaj bandına zam gelince dolayısıyla hellim şu anda ucuz bile kaldı. Geçmiş yıllara göre satışlarımız aynı şekilde devam etmektedir. Bununla beraber süte gelen zammın ardından satışlarımız azalmadan normal hızında devam ediyor. Burada ilk olarak birinci sebep süte yüzde 15 zam gelmesi, ardından da dövizin yükselmesi, bütün girdileri olumsuz etkiledi” şeklinde konuştu.

Toycan: “Fiyatlar değişmedi…”

Özlem Akay Süt Mamulleri Genel Müdür Özlem Toycan da şunları söyledi: “Şu anda 1 Ekim’den itibaren yüzde 15’lik zam gelmesiyle çoğu market hellimde yeni fiyatlarla ilgili yadırgama yaptı ve ellerindekilerinin fiyatlarını değiştirmedi.  Kıbrıs’la alakalı olarak ihracatta dörtte birini KKTC satışları içerir. Her zaman bu durumla ilgili müşteri oranımız aynıdır. Ben üretirim, distribütörüme veririm, o ve ardından marketçi kârını koyar ve ürün rafa gelir.” 

“Daha küçük kârlarla çalışma amacındayız, çünkü herkesin alım gücü düştü”

Toycan, sözlerine şöyle devam etti: 

“Şu anda biz zamdan etkilenmedik. Çünkü belli oranlarda standartlar vardır. Örneğin 100 ton üretim yapıyorsan 20’si iç piyasadadır. Bunu Tarım Bakanı’yla defalarca görüşmeye gittik. ‘Bu kadar ekonomik gücün zorlandığı bir yerde yüzde 15 değil de yüzde 8’lik bir zam yapın’ dedik. Bu konuda kendisini bir türlü ikna edemedik. Böyle olunca büyük ve küçük firmaları maliyet olarak etkiliyor. Biz fiyatları elimizden geldiği kadar uygun tutmaya çalışıyoruz. Daha küçük kârlarla çalışma amacındayız. Çünkü herkesin alım gücü düştü. Elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz.”