Aytuğ Türkkan

Kıbrıs Türk Seyahat Acenteleri Birliği (KITSAB) Başkanı Orhan Tolun, turizmde Türkiye kaynaklı yaşanan ve KKTC’de de hissedilen krizin hafif atlatılmasını beş yıldızlı casinolu otellere bağladı, “can simidi oldular” dedi. 

Orhan Tolun devletin tanıtım ayağında yetersiz kalması nedeniyle özellikle beş yıldızlı otellerin dışında kalan küçük işletmelerin beklenildiği kadar turist çekemediğini söyledi. 

“Beş yıldızlı kumarhaneli oteller için de bu geçerli ama onlar büyük yatırımlar yaptığı için, kendi müşterilerini kendi pazarlamaları çerçevesinde kendileri bulmak zorunda kalıyorlar” diyen Tolun,dört yıldız ve altındaki küçük işletmelerin de devlet tarafından teşvik edilmesi gerektiğinin altını çizdi.

KITSAB Başkanı Orhan Tolun, Diyalog Tv’de Detay programına katıldı, turizm politikalarına yönelik önemli tespitlerde bulundu. 

“NET Holding devletin 20 yılda yapmadığını yaptı” 

Tolun, şöyle konuştu, “Örneğin NET Holding 5 tane 5 yıldızlı otel sahibi. Yatırımlarının büyük bir bölümünü Kıbrıs’a yaptı. Ne yapıyor; devleti bekleyemeyeceği için kendi yağıyla kendi ciğerini kavurdu. NET Holding bizim devlet olarak 20 yılda yapmadığı tanıtımı bir yılda yaptı. NET Holding tanıtım için bir yılda 5 milyon Euro harcadı. 5 Milyon Euro’yu biz devlet olarak 20 yılda harcamadık. Kumarhaneli oteller kendilerine yönelik bu reklamı yaptıkları zaman sadece kendileri faydalanmıyor bu işten, Kıbrıs’ın da reklamı yapılmış oluyor. Bu reklamlar özellikle Türkiye’den gelen  turist sayısını artırıyor. Avrupa müşterilerimizde yüzde 20 oranında bir düşüş yaşanırken, Türkiye’den gelen müşteri sayısında yüzde 10 artış yaşıyoruz. Bunun yanı sıra Irak, İran ve İsrailli müşterilerimizde de artış var.”

“Küçük işletmeler için Devlet devreye girmeli”

Kumarhaneli otellerin dışında kalan 4,3,2,1 yıldızlı otellerin de müşteri sayısını artırabilmesi için devletin devreye girmesi gerektiğine vurgu yapan Tolun, sözlerine şöyle devam etti: 

“Özellikle İngiltere’de tanıtım yapmalıyız. Bunun yanısıra Almanya’dır, Kuzey Avrupa ülkeleridir. Teşvikler var ve bunların faydalarını gördük ama istediğimiz noktaya gelemedik. Çünkü bu seferler charter uçuşlarla yapıldı. Charterleri kesince turistlerin gelmediğini gördük. Demek ki devlet politikası olarak burada bizim bu ülkelerde tanıtım da yapmamız gerekiyor. Ayrıca charterler dışında bu ülkelerden THY, Pegasus, Atlat Onur Havayolları ile buralardan düzenli turist taşımamız lazımdır ama bunu yapamadık.”

Kriz, casinolar sayesinde hissedilmedi

Başkan Orhan Tolun konuşmasında kumarhaneler için de ayrı bir parantez açtı. Bugün Türkiye ile Rusya’nın ilişkilerinin bozuk olması nedeniyle turizmde yaşanan sıkıntılar olduğunu anlatan Tolun, kumarhaneler sayesinde bu krizin çok hissedilmediğini anlattı: 
“Kumarhaneli otellere karşı bazı kesimlerde ön yargı vardır. Bunlar yanlıştır. Ekonomiye katkısı yok demek yanlıştır. Evet buralarda çalışan insanlar yerli değil ama bizim insanımız buralarda çalışmak istemiyor. Buralarda çalışanlar yerli değil belki ama bu sektörde 30 kumarhane var. En az 6 bin kişi çalışıyor buralarda. Bunlar ev kiralıyor, araç satın alıyor, alış veriş yapıyor. Ciddi bir rakamdır bunlar.”

Kumarhanelerde devletin vergi aldığını anlatan Orhan Tolun, turizm için bu kaynakların kullanıldığına dikkat çekerek, “Bugün turizm için kullanılan rakamlar bizim turizm fonunda biriken paralardır. Bu fonun en büyük geliri casino imtiyaz haklarıdır. Fona gelen paranın en önemli bölümü buradandır“ dedi. 

Küçük işletmelerdeki çıkmazın sorumlusu devlet…

Seyahat Acenteleri Başkanı Tolun, küçük işletmelerin bugün yaşadığı çıkmazın sorumlusunun devlet olduğunu belirterek şunları aktardı, “Devlet bugüne kadar vazifesini yapmamışsa,  4 yıldız ve altındaki işletmelerimizi koruyamamışsa, eğer küçük oteller ve acenteler bugün kapanma aşamasına gelmişse bunun müsebbibi casinolu oteller değil, bunu koruyamayan yetkililerdir. Sadece bugünkü hükümet için söylemiyorum, bugüne kadar tüm hükümetler kabahatlidir.”

“Türkiye’den gelen müşteriler bizi kurtardı”

Tolun, “Avrupalı   müşterilerin çöktüğü, Türkiye ve Rusya arasındaki kötü durum nedeniyle yaşanan sıkıntılarda bizim can simidimiz bu beş yıldızlı oteller ve Türkiye’den gelen müşteri oldu. Türkiye’den gelen müşteri bizi kurtaran oldu” dedi. 
Yeni otellerin açılmasının öneminden de bahseden Tolun, “büyük kuruluşlarının buraya gelmesini istiyoruz” diye konuşarak sözlerini şöyle sürdürdü: “Bugün Bafra bölgesinde 2 otelimiz var. Ama 13 olması gerekiyordu sayısı. Eğer 13 otel olmuş olsaydı orada bugün Bafra köyü 10 bin kişilik bir belde olacaktı. Bu otellere ihtiyaç var.  Bu büyük yatırımlar Türkiye’de yapılsa 6-7 yılda kendisini finanse eder ama Kıbrıs’ta bu süre en az 15 yıldır. O nedenle yapılan yatırımları kötü görmemek lazımdır.” 

Başkan Tolun büyük otellerden beklentilerine de değindi. Tolun, Büyük Otellerimizin yerli istihdam yapması, yerli müşterilere yönelik indirim kampanyaları yapmaları gerekiyor, bunu onlardan bekliyoruz” diye konuştu.

“Tüm oteller aynı kefeye konmamalı”

“Oteller lağım suyunu denize boşaltıyor” şeklindeki haberlere de değinen Orhan Tolun, “Sinek küçüktür ama mide bulandırır” diyerek şunları söyledi, “KKTC’de 28 casinolu otelimiz var, 15 tane büyük otelimiz var. Hiç biri lağım suyunu denize akıtmayı istemez. Zaman zaman kapasite aşımı nedeniyle denize akım olabilir. Ama bir otelde akmış olması tüm otellerimizin bunu yaptığı anlamına gelmez. Burada genelleme yapmamak lazım.”