Venedik döneminden beri Kıbrıs’ta üretilen zivania/zivaniya KKTC makamları tarafından Coğrafi İşaret ve Geleneksel Özellikli Ürün olarak tescil edildi.
Zivaniya’ya ilişkin Coğrafi İşaret ve Geleneksel Özellikli Ürün Adları Tescil Belgesi, Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitliği Dairesi Müdürü Ahmet Nergiz tarafından Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO) Başkanı Ali Çıralı’ya, KTSO’da düzenlenen tanıtım etkinliğinde takdim edildi.
Belgenin, Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği’nde geçerliliği yok ancak, TC Türk Patent Enistitüsü’ne başvuru ve AB’de girişim başlatılması için bir adım sayılıyor.
Coğrafi İşaret Belgesi ile birlikte zivaniya içkisine standart getirilecek bunun yanında Güney Kıbrıs’tan ithalat için ise Sanayi Odası bünyesinde oluşturulacak Zivaniya Denetleme Kurulu’ndan izin alınması gerekecek.
KTSO’da düzenlenen törende yaptığı konuşmada Ali Çıralı, zivaniyanın, hellim ve viskiden sonra KKTC makamları tarafından coğrafi tescil verilen üçüncü ürün olduğunu belirtti.
Coğrafi işaret tescilin “yöresel kalınmanın anahtarı” konumuna geldiğini ifade eden Çıralı, “Zivaniya belki de çok kısa bir süreçte, dünya piyasalarında aranan ve ekonomik değeri yüksek olan bir ürün haline gelecektir” dedi.
Coğrafi tescil çalışmalarının Türkiye tarafından sağlanan hibe programlarından da alınan destekle sürdürülmekte olduğunu belirten Çıralı, çakıstez, şeftali kebabı, harup pekmezi üzerinde coğrafi tescil çalışmalarının sürdürüldünü döyledi.
Ali Çıralı, herhangi bir yöreye ait ürünlere tescil süreçlerinin başlatılması için KTSO’ya başvuru yapabileceğini de belirtti.
TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ’NE TAŞIMA
KKTC makamları tarafından verilen coğrafi tescillerin sadece KKTC’de geçerli olduğunu ifade eden Çıralı, KKTC’de verilen coğrafi tescillerin Türk Patent Enstitüsü’ne taşınarak ürünün Türkiye’de de koruma altına alınabileceğini belirtti. Çıralı, Kıbrıs Rum Yönetimi’nin AB’ye zivaniyanın coğrafi tescili için henüz bir başvuru yapılmadığını söyledi.
Avrupa Komisyonu tarafından alınacak bir coğrafi tescil ile Kıbrıs’a özgü bir ürünün isminin başka ülkelerde üretilen ürünler için kullanılmasının engelleneceğini ifade eden Çıralı, coğrafi tescillerin, ürünlerin değerinin dünya piyasalarında artmasına yardımcı olduğunu, İtalya’da üretilen parmesan peynirinin kilosunun, coğrafi tescil sayesinde bugün 50 Euro civarında olduğuna işaret etti.
Ali Çıralı, coğrafi tescil sürecinde yardımcı olan kuruluşların temsilcileri ve sürece sponsor olan Mey İçki Sanayi Ltd.’e teşekkür etti.
“Coğrafi tesciller, bir coğrafyaya ait ürünlerin isimlerinin başka ülkelerin ve toplumların kullanması ve ekonomik avantaj sağlamasını önlemek için yapılır” diyen Çıralı, piyasaya sürülecek olan zivaniyaya KTSO bünyesinde kurulacak olan Zivaniya Denetleme Kurulu’ndan onay alınması gerekeceğini, Güney Kıbrıs’tan zivaniya ithali yapılabilmesi için de söz konusu kuruldan onay alınmasının zorunlu olacağını ifade etti.
Kıbrıs’a özgü ürünlerin Türkiye’de üretiminin engellenmesine yönelik çalışmalara da değinen Çıralı, Türk Patent Enistütüsü’ne 2009’da başvuru yapılmadan önce Türkiye’de hellim üreten şirketlerin sayısının 70-80 olduğunu, bugün ise Türkiye’de hellim üreten 5-6 şirket bulunduğunu ifade etti.
NERGİZ
Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitliği Dairesi Müdürü Ahmet Nergiz ise Coğrafi İşaret ve Geleneksel Özellikli Ürün Adlarının Korunması Yasası hakkında bilgi verdi ve yasanın Avrupa Birliği yasalarıyla uyum içerisinde olduğunu belirtti.
Türkiye’de 180 ürünün coğrafi tescile sahip olduğuna işaret eden Nergiz, ürünlerin piyasa değerlerinin arttırılması, tüketiciye yüksek kalitede ürün sunulması, bölgesel kırsal ekonomilerin güçlendirilmesi açısından öneminin büyük olduğunu ifade etti.
Belgenin sadece KKTC’de tanındığını belirten Nergiz, “Önce Türkiye sonra Avrupa Birliği’nde tescil ettirme yoluna gidilebilir” dedi.
İMRE
Mey İçki Ltd. Direktörü Anıl İmre ise zivanıya’ya tescil belgesi verilmesinin, Güney Kıbrıs’tan zivaniya ithalatına karşı yerili üreticinin korunması açısından çok önemli olduğunu belirtti.
“Güneyden ithal edilen zivaniyaya karşı yerli üreticiyi koruma açısından tescil şarttı” diyen İmre, ürün tescilleme çalışmalarının TC ve Avrupa Birliği’nde de sürdürülmesini temenni ettiğini ifade etti.
TANITIM
Tescil sürecinde hizmet alınan Lipa Danışmanlık şirketi uzmanı Memduh Erişmen tarafından yapılan sunumda da, zivaniyanın Venedik döneminde de üretiminin yapıldığınında dair kayıtlar bulduklarını ancak en çok İngiliz dönemine ait kayıtların bulunduğunu ifade etti.
KKTC’de 17 zivaniya üreticisinin bulunduğunu, üreticilerin tümüyle görüşüldüğünü kaydeden Erişmen, zivaniyanın tescil alabilmesi için beyaz ve siyah Kıbrıs üzümünden üretilmesi gerektiğini ifade etti.
ŞEKER İÇERMİYOR
Erişmen, zivaniya’nın üretim sürecine bağlı olarak hiç şeker içermeyen alkollü içki olduğunu söyledi.
