Rum Hidrokarbon Şirketi (KRETİK) eski Başkanı Charles Ellinas Rum Yönetimi ile Mısır arasında Pazartesi günü imzalanan ve Afrodit yatağından doğalgazın denizaltı boru hattı ile Mısır’a ulaştırılmasını öngören Karşılıklı Anlayış Memorandumu’nu “iyi hareket” diye niteledikten sonra bir dizi zorluğa işaret ederek uyarılarda bulundu.

Simerini “İyi Hareket Ama... Charles Ellinas: Mısır’la Argüman O Kadar Kolay Değil” başlıklı haberinde Ellinas’ın Mısır’la Karşılıklı Anlayış Memorandumu “çok önemli karar” diye niteleyerek başarılı olursa Güney Kıbrıs’a belki 2019’da ihracat yapma olanağı tanıyacağını söylediğini yazdı.

MISIR’DAKİ TERMİNALLERDE İSRAİL’İN ÖNCELİĞİ VAR

Habere göre “Ancak dikkatli olmalıyız. Anlaşma olması projenin de gerçekleşeceği anlamına gelmez” diyen Ellinas şu an şartların ideal olmadığını, şu anda Güney Kıbrıs’ın,  hidrokarbonların değerlendirilmesi konusunda bugüne oranla çok daha elverişli şartlar varken geçmişte yaptığı hataların, özellikle de gecikme ve kararsızlığının bedelini ödemekte olduğunu söyledi.

Ellinas sözde “Rum” yataklarından çok daha geniş hacme sahip Tamar ve Leviathan yataklarıyla İsrail’in Mısır’daki terminallerde önceliğe sahip olduğunu, İsrail’de ortaya çıkan sorunların çözüme doğru gittiğini ve İsrail’in Rum tarafından çok daha ileride olduğunu, bunun da durumu zorlaştırdığını belirterek “Bu, Kıbrıs-Mısır işbirliğini dışlamaz ama çok zorlaştırır” dedi.

 

AFRODİT’TEN BU ŞEKİLDE DOĞALGAZ İHRACI ŞİRKETLER AÇISINDAN EKONOMİK DEĞİL

Ortaya çıkan diğer bir büyük meselenin de fiyat olduğuna işaret eden Ellinas özetle şunları söyledi:

“Doğalgaz fiyatı petrol fiyatlarıyla bağlantılıdır. Petrol fiyatları düşüştedir ve 2-3 yıldan önce tekrar önemli ölçüde yükselmesi beklenmiyor. Şu anda dünyada çok fazla kullanılabilir doğalgaz vardır ve Avrupa’daki sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) fiyatı 7-8 dolar civarındadır. Afrodit için sadece maliyet yaklaşık 6 dolardır. Bu fiyata Mısır’a döşenecek boru hattının maliyeti, sıvılaştırma maliyeti, LNG’nin  gemilerle taşınması, yeniden gaz haline getirilme maliyeti  ve elbette müdahil şirketlerin karı da eklenmelidir. Dolayısıyla bugünkü fiyatlarla Afrodit’ten bu şekilde doğalgaz ihracı şirketler açısından ekonomik değildir. Bu uzun vadeli sözleşmeler imzalanmasına, özellikle de fiyatların ne zaman istikrara kavuşacağını bilmediğimiz bu anda ciddi engeldir.

MISIR İÇ PİYASASI UZUN VADELİ PROJE OLAMAZ

Kıbrıs yataklarının Mısır’ın iç piyasasına aktarılması ihtimali incelenebilir bir senaryodur. Ancak Mısır, 5 yılda kendine yeterli hale geleceğini hesaplıyor, Afrodit’e de ihtiyacı kalmayacak.  Aynı zamanda, iç piyasa ihtiyacını İsrail’den de karşılayabilir. Dolayısıyla Mısır iç piyasası bizim için uzun vadeli proje olamaz. Bizim için Ürdün bir seçenek olabilir, tabii Kıbrıs gazının Mısır’da sıvılaştırılması ve gerekli altyapıların olması kaydıyla.  Ancak Ürdün, Avrupa gibi büyük bir Pazar değildir.

“ŞANSLIYSAK, YÜZER SIVILAŞTIRMA BİRİMLERİ BİR SEÇENEK OLABİLİR”

Bu şartlar altında Kıbrıs, yataklarını değerlendirmek için özellikle Güneydoğu Avrupa istikametinde başka alternatifler aramaya devam etmelidir. ENI parselinde değerlendirilebilir yatak bulursa yüzer sıvılaştırma birimleri (floating LNG) bir seçenek olabilir. Bu noktada Kıbrıs şanslıdır çünkü İtalyan şirketi halen bu tür teknolojiye sahiptir ve Mozambik’te kullanıyor. Dolayısıyla halen MEB’imizde faaliyet gösteren şirketin böyle bir teknik bilgi ve deneyimi vardır. Şanslıysak ve ENI Kıbrıs’ta büyük miktarda doğalgaz bulursa bu iyi bir ihraç yöntemi olur.”