El ayak ağız hastalığı, tüm yaşlarda görülmesine rağmen en sık görüldüğü grup beş yaş altındakilerdir. Sıklıkla yaz ve sonbahar aylarında görülür. Virüs, enfekte çocukların burun ve boğaz sıvılarında, ciltteki kabarcıkların içindeki sıvı ve dışkılarında bolca bulunur. Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi, çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı Dr. Eda Balanlı Güngörmüş, kreş ya da anaokulu gibi genellikle yakın temas içinde olunan mekanlarda salgınların daha çok görülebildiğine dikkat çekti…

Belirtilerini iyi tanımak lazım

El ayak ağız hastalığının ilk belirtileri basit bir üst solunum yolu enfeksiyonuna benzer. Boğaz ağrısı, halsizlik, bitkinlik, iştahsızlık, burun akıntısı ve ateş ilk belirtileri olabilir. Bu semptomlara birkaç gün içinde ağız içinde ve/veya çevresinde, el ve ayaklarda kızarıklıklar ve içi su dolu kabarcıklar eklenebilir. Ciltteki döküntü bazen kalçaya, bacaklara veya bez bölgesine de yayılabilir. Zamanla kabarcıklar açılır ve kabuklanır. Ağız içindeki yaralar ülserleşebilir ve çok ağrılı olabilir, yeme içme ve yutkunmayı zorlaştırabilir. Hastalık bir hafta veya 10 gün kadar sürer. Bir-iki hafta sonra parmaklarda soyulma olabilir; bu zararsız bir durumdur.

Yeniden tekrarlayabilir

Bazı insanlar hiçbir döküntü olmadan da bu hastalığı geçirebilirler. El ayak ağız hastalığının en sık görülen yan etkisi, ağız yaraları nedeniyle oral alımın azalması sebebiyle gelişen sıvısızlıktır. Virüse bağlı menenjit, çocuk felcine benzeyen bir felç tablosu ve ensefalit denilen beyin dokusu iltihabı görülebilir. Ancak neyse ki bu durumlar çok nadirdir. Birkaç farklı virüs el ayak ağız hastalığına neden olabilir. Hastalığı geçirenlerde o virüse karşı bağışıklık gelişir. Ancak el ayak ağız hastalığına neden olan diğer virüslere bağlı enfeksiyonlarla tekrar aynı tablonun görülmesi mümkündür. Bir başka deyişle birden fazla el ayak ağız hastalığı geçirilebilir.

Yedikleriniz çok önemli!

Çocuklar ağız yaraları nedeniyle yemeğe isteksiz olabilirler. Bu durumda çorba, yoğurt, ezilmiş patates gibi püre kıvamında, yutulması kolay yiyecekler tercih edilmelidir. Ağız yaralarında yanmaya sebep olabilecek sıcak, baharatlı veya asidik yiyecek ve içeceklerden uzak durulmalıdır. Ağız yaraları nedeniyle sıvı dahi alamayacak çocukların sağlık kuruluşlarına başvurmaları ve çocuğun sıvı kaybı açısından hekim tarafından değerlendirilmesi çok önemlidir. Hastalık, belirtilerin başladığı ilk hafta çok bulaşıcıdır.

Yayılmasını önlemek için neler yapılmalı?

– Hasta çocukların okula gönderilmemeleri gerekir. Okulların bu konuda sıkı kuralları olmalı, tercihen çocuk okula gitmeden bulaştırıcı olup olmadığı konusunda uzman onayı alınmalıdır. Hasta çocuklar okul/kreş yönetimine bildirilmelidir ki diğer anne babalar da kendi çocuklarında benzer belirtilerin olup olmadığını takip edebilsinler.

– El hijyeni hastalığın bulaşmasını önlemede çok önemlidir. Özellikle alt değiştirme ya da çocukların burnunu temizleme gibi işlemler sonrası ellerin su ve sabun ile 20 saniye kadar yıkanması unutulmamalıdır. Anne babaların küçük çocuklara el yıkama alışkanlığını erken yaşlarda kazandırmaları gereklidir.

– Çocuklara öksürme-hapşırma sırasında ağızlarını mendille kapatmaları, sonrasında ellerini yıkamaları, pis ellerle göz-ağız ve burunlarına dokunmamaları öğretilmelidir.

– Hasta çocukların diğerleriyle ortak oyuncak, çatal, bıçak, bardak, diş fırçası, havlu vb. kullanmasına izin verilmemelidir. Ortak kullanılan oyuncaklar gibi sık dokunulan yüzeylerin temizlenmesi gereklidir.