Astım erkek çocuklarını kızlardan daha fazla etkiler. Yetişkinlerde astım, kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. Astım bazen ‘mesleki’ gibi bir tür olarak tanımlanabilir. Astımlı kişilerin yaklaşık %5’inde ciddi astım sorunu vardır. Peki, astım nedir? Astım başlangıcı nasıl anlaşılır? Astım belirtileri ve tedavisi ile ilgili bilinmesi gerekenlere bir göz atalım…

ASTIM NEDİR?

Astım, solunum yollarının tedavi edilemez bir hastalığıdır. Hastalık hava beslemesini kısıtlayarak akciğerde iltihaplanma ve daralmaya neden olur.

Astım belirtileri sıklıkla göğüste periyodik ataklar veya gerginlik, hırıltılı nefes darlığı ve öksürük dönemlerinde ortaya çıkar.

Astım gelişimi sırasında hava yolları şişer ve bir kişinin soluyabileceği bazı maddelere karşı son derece hassas hale gelir.

Bu artan hassasiyet bir reaksiyona neden olduğunda, hava yollarını kontrol eden kaslar gerilir. Bunu yaparken, havayollarını daha da kısıtlayabilir ve aşırı sümük üretimini tetikleyebilir.

Astımlı bir kişide, bronşiyal tüpler olarak bilinen hava yollarının iç duvarları şişer veya iltihaplanır. Bu şişme veya iltihaplanma solunum yollarını tahrişe karşı aşırı duyarlı hale getirir ve alerjik reaksiyonlara karşı duyarlılıklarını arttırır.

Alerjik bir reaksiyonda, hava yolları şişer ve hava yolu etrafındaki kaslar sıkılır ve havanın akciğerlere girip çıkmasını zorlaştırır.

ASTIM BAŞLANGICI NASIL ANLAŞILIR?

Astım başlangıcında insanların birçoğunda öksürük dışında belirti vermeyebilir. Bu belirtiler zaman içinde hastalığın ilerlemesi ile kendini hissettirir. Çoğu zaman insanlar bu belirtileri saman nezlesi ya da gribe yorabilir.

Astımın en basit ve anlaşılması en kolay olan belirtisi belli aralıklar ile belirti vermesidir. Belli aralıklarla ortaya çıkan belirtilere astım krizi adı verilir. Astım krizleri uzun bir zaman dilimine yayılarak ortaya çıkabileceği gibi ani şekilde de başlayabilir. Özellikle hava sıcaklıklarında meydana gelen değişimler sonucunda sık şekilde oluşur. Hatta astım tanısı konulan bazı kişiler bu krizlerin başlayabileceğini önceden öngörebilir.

Astım krizi kendini hapşırma, öksürük, boğaz bölgesinde yanma, burun tıkanıklığı gibi belirtiler ile belli eder. Astım krizleri düzenli şekilde tedavi olamayan insanlarda hayati tehlike arz edinceye kadar ilerleyebilir. İlerlemiş bir astım ile yaşamak oldukça zordur. Erken dönemde tanı ve tedavisinin yapılması büyük önem taşır.

ASTIM BELİRTİLERİ

Astım belirtileri herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir. Hafif bölümler sadece birkaç dakika sürebilir ve kendiliğinden veya ilaçla geçebilir; daha ciddi bölümde ise saatlerden günlere kadar yayılan bir süreç yaşanabilir.

En sık görülen astım belirtileri:

– Öksürme, özellikle gece, egzersiz sırasında veya gülme sırasında
– Nefes almada zorluk
– Göğüste sıkışma
– Nefes darlığı
– Hışıltı (nefes alırken, özellikle nefes verirken göğsünüzde ıslık sesi veya gıcırtılı bir ses)

ASTIM TEDAVİSİ

Önleme ve uzun süreli kontrol, astım ataklarının başlamadan önce durdurulmasında anahtar rol oynar. Tedavi genellikle tetikleyicilerinizi tanımayı öğrenmek, onlardan kaçınmak için adımlar atmayı ve günlük astım ilaçlarınızın semptomları kontrol altında tutmasını sağlamak için nefesinizi kontrol etmeyi içerir. Astım krizi durumunda, hızlı bir inhalasyon cihazı kullanmanız gerekebilir.

Astım tedavisinde etkileri farklı iki farklı tür ilaç kullanılmaktadır. Bunlar:

– Kontrol edici ilaçlar
– Rahatlatıcı ilaçlar

Astım tedavisinde kullanılan ilaçların çoğu inhalasyon (solunum yolu) ile verilmektedir; ilaçlar böylece doğrudan hava yollarına ulaşmaktadır.

Kontrol edici ilaçlar

– Bu gruptaki ilaçlar hava yollarındaki iltihabı tedavi ederek astımın kontrol altında tutulmasını sağlar.

– Solunum yoluyla alınan steroidler bu grupta yer alır.
Bu ilaçların her gün ve uzun süreli olarak kullanılması gerekir.

– Eğer hasta artık iyileştiğini düşünerek doktoruna danışmadan tedavisini keserse, hastalık yeniden ortaya çıkar.

Rahatlatıcı ilaçlar

– Etkileri kısa sürede hissedilir.

– Bu grup ilaç sadece çok ihtiyaç duyulduğunda nefes daralması olduğunda hava yollarını açmak için kullanılmalıdır.

– Eğer bu ilaçlara fazla ihtiyaç duyuluyorsa astım iyileşmiyor anlamına gelir.