Kalpte üfürüm, kan akışının kalp kapakçıklarından geçişinin bozulması nedeniyle ortaya çıkar ve bir tür hışırtı sesine neden olur. Üfürümler iyi huylu (fizyolojik) veya kötü huylu (patolojik) olabilir.

İyi huylu olanlar tedaviye ihtiyaç duymaz. Kalp üfürümleri çocuklarda sıklıkla görülür, ancak kalbin büyük damarlarında ve odacıklarında çalkantılı kan dolaşımı nedeniyle çoğu zaman patolojik bir zemini olmayan masum bir üfürümdür.

Tanı, 50 yaş üstü herkesin yılda en az bir kez yaptırması gereken ultrasonlu  kardiyolojik muayene sayesinde konur.

Kalpte üfürüm nedir?

Kalp dört odadan oluşur, iki kulakçık ve iki karıncık. Kan, kulakçıklar seviyesinde açılan toplardamar adı verilen damar sistemi aracılığıyla kalbe taşınır ve atardamar adı verilen başka bir damar sistemi aracılığıyla kalpten dokulara ve akciğerlere taşınır.

Kalbi dinlerken normalde iki ses duyulur. Birinci ve ikinci ses arasında kısa bir duraklama (sistol) ve uzun bir duraklama (diyastol) vardır.

"Kalpte üfürüm" terimi, normal kalp atışlarına eşlik eden karakteristik hışırtıyı ifade eder. Kanın kalp kapakçıklarından geçişinin bozulması ile ortaya çıkar.

Üfürümler doğuştan mevcut olabilir veya yaşamın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilir. Bunlar mutlaka bir bozukluk değildir, ancak altta yatan bir sağlık sorununu da gösterebilirler.

İyi huylu üfürüm ciddi bir sorun değildir, kalp sağlıklı kabul edilir. Bu tür üfürüm bebeklerde ve küçük çocuklarda yaygındır ve genellikle yaşın ilerlemesiyle birlikte kaybolur.

İyi huylu üfürüm yetişkinlerde de bulunabilir ve yoğun fiziksel aktivite, hamilelik, ateş, anemi, hipertiroidizm veya ergenlikte tetiklenebilir. Örnekler Still üfürümü, periferik pulmoner stenoz ve pulmoner ejeksiyondur.

Çocuklarda kalpte üfürüm

Kalpte üfürüm çocuklarda sıklıkla görülür, ancak kalbin büyük damarlarında ve odalarındaki çalkantılı kan dolaşımı nedeniyle  genellikle patolojik bir zemini olmayan iyi huylu bir üfürümdür.

Ancak bazı durumlarda özel izleme ve özel tedavi gerektiren önemli bir kalp hastalığının tek klinik belirtisidir. Bir çocukta kalp üfürümleri, ayrıntılı bir tıbbi öykü ve patolojik kalp üfürümünün teşhisine olanak tanıyan eksiksiz bir klinik muayene ile değerlendirilmelidir.

İyi huylu bir üfürüm ile patolojik bir üfürüm arasındaki ayırıcı tanıyı yapmak bazen zordur. Bu nedenle mutlaka bir çocuk doktoruna başvurulmalıdır.

Kalpte üfürüm belirtileri

Çoğu zaman, rutin bir klinik muayene sırasında doktor tarafından bir kalp üfürüm keşfedilebilir.

Hasta aşağıdakiler gibi belirli belirtiler yaşayabilir:

- Siyanoz (ekstremitelerin ve dudakların renginin maviye dönmesi),

- Dispne (nefes almada zorluk),

- Kalp ritmi bozuklukları (çarpıntı),

- Kısa süreli bilinç kaybı,

- Kalp ağrısı,

- Kalp yetmezliği.

Kalpte üfürümün patolojik mi yoksa iyi huylu mu olduğu baştan tespit edilmelidir.

İyi huylu üfürümler aşağıdaki özelliklere sahiptir:

- Sıklıkla çocuklarda görülürler (görülme oranu yüzde 50-75'tir),

- Düşük bir yoğunluğa sahiptirler,

- Kararsız olurlar,

- Kalbin farklı bölgelerinde, özellikle sırtüstü pozisyonda duyulabilirler,

- Genellikle efor veya endişe durumlarından sonra ve ateşli durumlarda ortaya çıkarlar.

Patolojik kalp üfürümleri ise aşağıdaki özelliklere sahiptir:

- Yüksek yoğunlukları vardır,

- Hasta semptomatik olabilir,

- Kalbin fizyolojik sesleri değişir,

- Bazı kalp hastalıklarında ortaya çıkarlar.

Kalpte üfürüm patolojik ise EKG, akciğer radyografisi, kardiyolojik konsültasyon ve kardiyak ultrason gibi daha ileri testler gereklidir.

Kalpte üfürümün riskleri

İyi huylu bir üfürüm tedavi gerektirmez. Öte yandan, kötü huylu bir üfürümün tanınması ve zamanında tedavi edilmesi önemlidir.

Nefes darlığı, çarpıntı veya göğüs ağrısı gibi belirtiler geliştiğinde mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.

Bununla birlikte, genellikle patolojik üfürümler tamamen asemptomatik kalır, bu nedenle yılda en az bir kez kalp muayenesi yaptırılmalıdır.

Kalp üfürümünün tedavisi

İyi huylu kalp üfürümleri tedavi gerektirmez. Patolojik üfürümler, periyodik tıbbi muayenelerle izlenerek, üfürümleri oluşturan nedene bağlı olarak ilaç veya ameliyatla tedavi edilir.

Genellikle mitral kapak bozuklukları yaygındır. Hasta asemptomatik olabilir, kalp ağrısı veya çarpıntı yaşayabilir. Tedavi, gözetim ve beta blokerlerin uygulanmasından oluşur.

Tüm hastalar, kapakların enfeksiyonunu ve endokardit gelişimini önlemek için kısa antibiyotik tedavisi alır.

Doğuştan gelen kalp üfürümünün başlamasını önlemek mümkün değildir. Yaşla birlikte ortaya çıkanlarda ise hipertansiyonun kontrolü önemli bir risk faktörüdür. 35 yaşından itibaren genel olarak önleyici amaçlar için her 3 ayda bir tansiyon ölçümü yapılmalıdır.

Tanı konulduktan sonra, EKG ve kardiyak ultrason ile yıllık kardiyolojik kontrol yapılması gerekir. Sağlıklı bir yaşam tarzı, kilo kontrolü, glisemik değerler ve orta derecede fiziksel aktivite, patolojik kalp üfürümlerinin başlangıcının önlenmesi için yapılmalıdır.