Tiroid, boynun ön kısmında yer alan, 6 santimetre yüksekliğinde ve 6 santimetre genişliğinde ve ağırlığı 30 gramı geçmeyen bir bezdir. Tüm bezler gibi tiroid de hormon üretir.

Tiroid bezi etkisi vücudun tüm hücreleri için gerekli olan T3 (triiyodotironin) ve T4 (tetraiyodotironin veya tiroksin) hormonlarını üretir. Tiroid hormonlarının vücudun ihtiyacına göre salgılanması için beyindeki küçük bir bez olan hipofiz bezi, doğrudan tiroide etki eden düzenleyici bir hormon üretir. Bu hormon TSH (tiroid uyarıcı hormon) hormonudur. TSH'nin rolü, kandaki tiroid hormonlarının seviyesi düştüğünde tiroidi uyarmaktır.

T3 ve T4 seviyesi çok yüksek olduğunda, yani tiroid çok fazla hormon ürettiğinde hipertiroidizmden ortaya çıkar. tam tersi durum ise yetersiz hormonal üretimin olduğu hipotiroidizmdir.

Tiroid bozukluklarının nedenleri

Tiroid bozuklukları bazı durumlarda yetersiz TSH düzeylerinden, bazı durumlarda ise bezin kendi içindeki sorunlardan kaynaklanır.

Hipotiroidizmin en yaygın şekli, vücudun tiroid dokusunu yok eden antikorlar ürettiği otoimmün bir durum olan Hashimoto tiroiditidir. Tiroidin ameliyatla alınması ve bazı ilaçların kullanılması da hipotiroidizme neden olabilir.

Hipotiroidizmin diğer olası nedenleri arasında bazı hipofiz ve hipotalamus sorunları ve iyot eksikliği yer alır. Bazı bebekler doğumdan itibaren hipotiroidizm belirtileri gösterir, buna konjenital hipotiroidizm denir.

Hipertiroidizmin de farklı nedenleri vardır. En yaygını Graves hastalığıdır (zehirli guatr). Bu durum, bağışıklık sistemi tiroid bezini uyaran ve aşırı aktiviteye ve tiroid hormon düzeylerinin artmasına neden olan bir antikor ürettiğinde ortaya çıkar.

Toksik multinodüler guatr da hipertiroidizmin başka bir şeklidir. Tiroid adenomları veya tiroiddeki anormal doku nodülleri, sürekli olarak aşırı tiroid hormonları üretir.

Hipertiroidizm, hipofiz çok fazla TSH ürettiğinde de ortaya çıkar ve tiroid bezinin sürekli olarak uyarılmasına neden olur. Hipofiz tümörü, yüksek TSH seviyelerine neden olabilir.

Hipertiroidizmin bir başka olası nedeni tiroidit, yani tiroid iltihabıdır. Bu durum, tiroid iltihaplandığında ortaya çıkar. Tiroidit, hipertiroidizme veya tam tersine hipotiroidizme ilerleyebilir.

4 tip tiroid kanseri vardır, bunlar papiller, foliküler, anaplastik ve medüller kanserlerdir. Nadiren diğer kanserler tiroide sıçrarlar.

Tiroid bozukluklarının 10 sessiz işareti

Tiroid bozuklukları metabolizmada birçok farklı sağlık sorununu tetikleyebilir ve çeşitli belirtileri ortaya çıkarabilir. Her zaman net olmayan tiroid bozuklukları belirtilerine mutlaka dikkat etmek gerekir, çünkü tedavi edilmezse belirtiler kötüleşir.

İşte dikkat edilmesi gereken 10 sessiz belirti.

Ani anksiyete

Genel olarak anksiyete yaşamamanıza rağmen sürekli gergin hissetmeye veya önemsememekten rahatsız olmaya başlarsanız, bu aşırı aktif tiroidin bir işareti olabilir. Tiroid hormonlarının aşırı üretimi, hastaların belirli bir sebep olmadan gergin veya endişeli hissetmelerine neden olur. Beyin o kadar uyarılır ki, kişiyi rahatsız edecek bir noktaya kadar heyecanlandırır.

Saç dökülmesi

Saç ve kaş dökülmesi tiroid problemlerinin yaygın bir belirtisidir. Düşük veya aşırı aktif bir tiroid bezi saç büyümesini bozar. Genel olarak saçların çoğu büyürken, küçük bir kısmı dinlenmede kalır. Tiroid hormonları dengesiz olduğunda, dinlenmede kalan kısım artar ve saçlar seyrek görünür.

Sebepsiz yere terleme

Hareket etmeyle ilgisi olmayan aşırı perterleme, aşırı aktif tiroidin bir işaretidir. Tiroid vücuttaki enerji üretimini dengeler. Anormal derecede yüksek hormon seviyeleri, metabolizmanın tam kapasitede çalışmasına neden olabilir ve bu da büyük bir ısı hissine yol açar.

Beyin sisi

Tiroidde herhangi bir bozukluk meydana gelirse bundan ilk olarak beyin etkilenir. Az aktif tiroidi olan insanlar genellikle beyin sisi yaşarlar. Genel zihinsel yorgunluk gibi hafıza sorunları da buna eşlik eder. Aşırı aktif tiroid ayrıca konsantrasyon sorunlarına neden olabilir.

Aşırı enerji

Tiroid hormonlarının fazlalığı metabolizmayı hızlandırır. Dinlenirken bile çarpıntı hissetmek yaygındır.

Gün içinde uyku ihityacı

Büyük yorgunluk veya günün ortasında uyku ihtiyacı hipotiroidizmin bir işareti olabilir. Vücudun enerji üretmek için tiroid hormonlarına ihtiyacı vardır. Hormonlar az salgılandığı için vücut halsiz düşer ve gün içinde uykuya ihtiyaç duyar.

Huzursuz adet dönemleri

Adet dönemleriniz ağırlaşırsa, daha uzun sürerse veya daha kısa aralıklarla tekrarlanırsa, tiroidinizin yeterince hormon üretmediğinin bir işareti olabilir. Öte yandan, adet döneminiz daha hafifse veya daha uzun aralıklarla ortaya çıkıyorsa, aşırı tiroid hormonu üretiminin bir göstergesi olabilir.

Kısırlık veya düşük

Kalıtsal bir kısırlık nedeni olmadan gebe kalma sorunları olan veya hamileliğinin erken dönemlerinde düşük yapan kadınlar tiroid bozukluğu yaşıyor olabilirler. Çok düşük hormon seviyeleri yumurtlamaya zarar verir ve düşüklerin yanı sıra kısırlığa da yatkınlığı artırır.

Çocuklarda bodurluk

Tiroid problemlerinin çocuklarda tespit edilmesi daha da zordur, çünkü belirtileri her zaman gösteremezler. Yaşıtlarına kıyasla önemli büyüme gecikmeleri ortaya çıkarsa, kas ağrısı mevcutsa veya öğretmenleri gergin olduklarını ve konsantrasyon eksikliği yaşadıklarını bildiriyorsa tüm bunlar büyümelerini etkileyebilecek çok düşük bir hormonal seviyenin işareti olabilir.

Kilo alamama

Diyetinizi veya fiziksel aktivite düzeyinizi değiştirmeden daha fazla yemenize rağmen kilo alamıyorsanız, metabolik aktiviteyi artıran aşırı aktif bir tiroidiniz olabilir. Genellikle her zaman aç hissedilir ve daha fazla yeme isteği olur, ancak kilo almak yerine kilo verilir.

Tiroid bozukluklarında tedavi

Hipotiroidizm için tedavi, tiroid hormon replasman tedavisidir. Bu tedavi, tiroid hormonu eksikliğini gidermek için sentetik bir tiroid hormonunun alınmasından oluşur. Tedavi ömür boyu sürer.

Hormon replasman tedavisinin çoğu durumda hiçbir yan etkisi yoktur. Ancak, hormonun çok fazla alınması titreme, çarpıntı ve uyku bozuklukları gibi durumlara neden olabilir. Hamile kadınların daha fazla alması gerekebilir. İlk dozun veya doz değişikliğinin etkilerinin laboratuvar testlerine yansıması genellikle yaklaşık 4 ila 6 hafta sürer.

Hipertiroidizm tedavileri arasında radyoaktif iyot tedavisi, tiroid bozuklukları için ilaçlar ve ameliyat yer alır. Radyoaktif iyot tedavisi, bazı durumlarda hipertiroidizmi düzeltmek için yeterlidir. Vakaların çoğunda, durumu iyileştirmek için tek doz radyoaktif iyot yeterlidir. Ancak, bezin çok fazla tahrip olması durumunda hipotiroidizm meydana gelebilir. Radyoaktif iyot, vücudun geri kalanına zarar vermeyecek kadar düşük bir dozda verilir. Ffetüsün tiroidini tahrip edebileceğinden hamile kadınlara asla verilmez.

Antitiroid ilaçlar hipertiroidizmi 6 hafta ila 3 ay arasında düzeltebilir. Bu ilaçlar tiroid bezinin yeni tiroid hormonlarının üretiminde azalmaya neden olur. Daha yüksek dozlar daha hızlı çalışır, ancak deri döküntüleri, mide bulantısı, tat alma duyusu kaybı, karaciğer hasarı ve nadiren kemik iliği tarafından hücre üretiminin azalması gibi yan etkilere neden olabilir.

Tiroidin cerrahi olarak çıkarılması olan tiroidektomi ameliyatı, özellikle kanserli nodüllerin varlığı, kanserli olmayan bir nodülün neden olduğu solunum veya yutma bozuklukları, iyot intoleransı radyasyon veya antitiroid ilaçların etkinliğinin olmaması veya sıvı içeren bir nodülün kalıcı sorunlara neden olması gibi durumlarda gereklidir. Tiroidin çıkarılması hipotiroidizme yol açar, bu da tiroid hormon replasman tedavisinin ömür boyu alınması gerektiği anlamına gelir.

Doktorunuz titreme, hızlı kalp atışı, kaygı ve sinirlilik gibi hipertiroidizm semptomlarını kontrol altına almak için başka ilaçlar da önerebilir. Tiroid kanserlerinin tedavisi genellikle tiroidin çıkarılması, radyoaktif iyot, radyasyon tedavisi, kanser önleyici ilaçlar ve hormon salgısının baskılanması dahil olmak üzere çeşitli yöntemlerin karışımıyla yapılır.

Tiroide iyi gelen 10 besin

Sağlıklı bir tiroid için, sağlıklı beslenmeyle başlayarak bazı basit yaşam tarzı alışkanlıkları yardımcı olabilir. Her gün protein almak gerekir. Tiroid hormonlarının doğrudan öncüsünü sağlarlar, proteinleri oluşturan 22 amino asitten biri olan tirozin, tiroid için gereklidir.

Her gün D vitamini açısından zengin besinler tüketin. D vitamini tiroid hormonlarının hücrelere girmesine izin verir. Haftada iki kez yağlı balık, süt ürünleri ve mantar gibi D vitamini kaynaklarını tüketin.

Tüm öğünlerde meyve ve sebze tüketin. Aktif tiroid hormonlarının optimal üretimi için gerekli mineraller ve vitaminleri meyve ve sebzelerden alabilirsiniz. Uygun tiroid fonksiyonu için üç temel unsur olan iyot, selenyum ve D vitamini açısından zengin yiyecekleri tercih edin.

Bunlar haricinde tiroid sağlığına iyi geldiği bilinen besinleri de tüketebilirsiniz.

Yumurta

Yumurtalar ve özellikle yumurta akı tirozin içerir. Bu amino asit tiroid hormonlarının üretimi ve dolayısıyla tiroid bezinin düzgün çalışması için gereklidir. Vücutta tirozin doğal olarak, yumurtalarda da bulunan başka bir amino asit olan fenilalaninden üretilir. 100 gr yumurta 685 mg fenilalanin ve 502 mg tirozin içerir.

Mercimek

Mercimek, bakla, nohut, fasulye... Baklagiller 100 gramda ortalama 2,8 mg demir ile demir açısından zengindir. Demir, enzimatik aktiviteye katılarak tiroid hormonlarının üretimine katkıda bulunur. Eerkekler için günde 10 mg, kadınlar için 16 ila 20 mg demir tüketimi önerilmektedir.

Süt ürünleri

Doğal yoğurtlar iyi bir iyot kaynağıdır ve tiroidin düzgün çalışması için ihtiyaç duyduğu D vitamini de içerirler.

Yağlı balıklar

Ton balığı, sardalye, uskumru ve somon gibi yağlı balıklar iyot açısından özellikle zengindir. Haftada en az iki kez tüketilmeleri önerilir.

Karaciğer

100 gr dana karaciğeri 12 mg çinko sağlar, yetişkinler için günlük önerilen alımın tamamını karşılar. Ayrıca önerilen günlük A ve B2 vitamini alımını da büyük ölçüde karşılar. tüm bunlar tiroid sağlığı için çok önemlidir.

Bitter çikolata

İçerdiği magnezyum, tiroid bezinin çalışmasını sağlayan sayısız enzimatik reaksiyonlarda rol oynar. İdeal olarak kakaoda çok miktarda bulunur. 100 gr bitter çikolata, 150 mg ila 400 mg arasında magnezyum içerir.

Badem

Badem, eksikliğinde tiroid bezi bozukluğuna neden olabilecek iyi miktarda kalsiyum içerir.

Kabak çekirdeği

Bu süper besin çinko bakımından zengindir. Bu antioksidan element tiroidin düzgün çalışması için gereklidir ve vücutta depolanmaz. 100 gram kabak çekirdeği 7,6 mg çinko sağlar. Yetişkinler için önerilen günlük alım miktarı 15 mg'dır. Aynı faydaları olan susam tohumlarını da tercih edebilirsiniz.

Mango

Mango, A vitamini içeriği sayesinde tiroidi güçlendirmeye yardımcı olur.

Buğday tohumu yağı

Buğday tohumu yağı, iyi miktarda E vitamini içerir. 1 yemek kaşığı buğday tohumu yağı 22 mg E vitamini sağlar ve yetişkinler için önerilen günlük alım miktarının tamamını karşılar. Ayrıca çinko açısından zengin olduğu için tiroid için önemlidir.