80’li yılların başıydı. O dönemlerde şimdiki gibi enformasyon bombardımanı yoktu. Mâlum tek kanallı siyah-beyazlı yıllardı. 68 kuşağı güzel bir kadın vücudu görmek için yılda bir kez olsun artistik buz pateni şampiyonasını izlerlerdi, sabaha kadar ekran başında ‘hem uyuz, hem de guduz’ bir şekilde. İşte, o yıllarda bir sabah kalktık ve TRT ekranlarında ‘Beyaz Gölge’ adlı dizinin fragmanını izledik. Ülkemizdeki basketbolun miladı işte o diziydi.
Dizide başrolde Ken Howard, ‘Ken Reeves’ isminde beyaz bir profesyonel basketbol oyuncusunu canlandırıyordu. Amerika Ulusal Basketbol Birleşimi (NBA) Ligi’nde oynayan Reeves dizindeki sakatlıktan dolayı basketbolu bırakmak zorunda kalır. Üniversitedeki sınıf arkadaşı ve aynı zamanda Los Angeles şehrindeki Carver Lisesi Müdürü Jim Willis tarafından çoğunlukla Siyah ve İspanyol gençlerin okuduğu liseye, basketbol koçu olarak davet edilince, bu daveti kabul eder. Senaryoya göre Reeves ile Willis Boston Üniversitesindeki öğrencilik yıllarında oda arkadaşlarıdır. Reeves basketbol oynamış ve daha sonra seçilerek NBA takımlarından Chicago Bulls’da oynamıştır. Dizinin adı ise ilk bölümün sonunda Reeves’in oyuncularının her zaman ve her yerde arkalarında olacağını söylemesinin ardından Thorpe’un verdiği cevaptan gelir; “Beyaz bir gölge gibi”. İşte, bu dizi ile birçok ülkede basketbol sevildi ve halen çok seviliyor.
NBA, ABD'de kurulmuş profesyonel basketbol ligi organizasyonudur. Tüm dünyada en çok izlenen spor organizasyonlarından biridir. Resmi logosunda eski Los Angeles Lakers'li oyuncu Jerry West'in silüeti bulunmaktadır.
NBA, 6 Haziran 1946 tarihinde "Basketball Association of America" (BAA) adıyla kuruldu. Bugünkü adı olan NBA ismi ise 1949 yılında ABD'de kurulmuş bir diğer profesyonel lig olan ‘National Basketball League’ (NBL) ile birleşmesinden sonra alındı.
1949 yılında iki ligin birleşmesinden dolayı 17 takımlı bir lig oluştu. Bu birleşme sonucu büyük şehirlerdeki büyük takımlar ile küçük kasaba takımlarının karışımı dengesiz bir lig oluştu. Bunun üzerine 1950'de lig 11 takıma düştü. 1954'de lig tarihinin en az takım olan 8 takım kaldı. Bu sekiz takım hala ligde mücadele eden Knicks, Celtics, Warriors, Lakers, Kings , Pistons, Hawks ve 76ers oldu. Bu arada takımlar küçük şehirlerden daha büyük şehirlere taşınmaya başladı. Örneğin Atlanta Hawks; Tri-Cities'den Milwaukee'ye ve oradan St. Louis'e, Sacremento Kings; Rochester'den Cincinnati'ye ve Detroit Pistons; Fort Wayne'den Detroit'e taşındı. NBA'de adını ve ikametini hiç değiştirmeyen iki takım vardır. Bunlar Boston Celtics ve New York Knicks'dir.
İlk Afroamerikan oyuncuların kontrat imzalamaya başladığı 1950'li yıllarda 5 kez şampiyonluk kazanan Minneapolis ve Lakers'ın bariz bir üstünlüğü ile geçti. 1954 yılında lig maçlarındaki mücadeleyi hızlandırmak için hücum süresi 24 saniyeye ilk kez NBA'de indirildi. 1956 yılında çaylak pivot Bill Russell'ın Boston Celtics'e transfer olmasıyla ligin görünümü birden değişti. Zaten elinde Bob Cousy gibi yıldız bir guard bulunan Celtics, ligi domine etmeye başladı ve 13 sezonda 11 şampiyonluk kazandı. 1959 yılında başka bir efsane Wilt Chamberlain NBA'de oynamaya başladı ve tüm rekorları alt üst etti. Russell ile Chamberlain'in çekişmesi halen takım sporlarında gelmiş geçmiş en ünlü çekişmelerden bir olarak kabul edilir.
1967 yılında ABA adıyla "American Basketball Association" isimli başka bir lig kurulması ile ligin kalitesi bir kez daha tehlikeye girdi. New York Knicks, Denver Nuggets, Indiana Pacers ve San Antonio Spurs gibi bugün NBA'de mücadele eden takımları da içeren lig, 1976'da NBA'le birleşti. Bu dönemde NBA'in Kareem Abduljabbar, Oscar Robertson gibi oyuncuları kendi bünyesine katabilmesi belki de NBA'in bu rekabetten üstün çıkmasını sağladı. ABA ile birleşme sonucu takım sayısı 22'ye çıktı ve birleşmeden üç yıl sonra 1979 yılında ABA'da olan ama NBA'de olmayan üç sayı kuralı NBA tarafından kabul edildi.
1980'ler bu şekilde geçtikten sonra 1985 yılında Michael Jordan'ın lige girmesi ile NBA yepyeni bir görünüm kazandı ve 1990'lar Chicago Bulls'un etkinliğinde geçti. Bulls Jordan'ın önderliğinde 6 şampiyonluk kazandı.
1990'larda ayrıca NBA dünya çapında büyük tanınma ve artık dünya çapında takip edilen bir lig konuma ulaştı. 1995 yılında ABD dışında Kanada'da Toronto Raptors ve Vancouver Grizzlies takımları kuruldu ve takım sayısı 29 oldu. 1992 yılında Rüya Takım (Dream Team) adıyla ilk defa NBA'in profesyonel oyuncuları olimpiyatlara katıldı. Michael Jordan, Larry Bird ve Magic Johnson'lı ABD milli takımı her maçını farklı kazanarak Olimpiyat altın madalyası kazandı.
1996 yılında bayanlar ligi "Women's National Basketball Association" (WNBA), 2002 yılında ise genç oyuncuların gelişmesi için rezerv lig konumunda "NBA Development League" kuruldu. 2004 senesinde daha önce Hornets takımına ev sahipliği yapan Charlotte'da Bobcats takımı kuruldu ve günümüz takım sayısı 30'a yükseldi. 2007 de ise NBA'in globalleşmesi sonucunda da 50'den fazla uluslararası oyuncu, NBA takımların da oynuyor. Özellikle son 30 yıldır Beyaz Gölge Dizisi ile başlayan basketbol keyfimiz NBA’yle devam ediyor, edecek de.
