Başarılı çocuklar yetiştiren ailelerin ortak özellikleri
Her ebeveyn çocuğunun gelecekte başarılı ve mutlu bir yetişkin olmasını ister. Bunun için elbette sihirli bir reçete yok henüz yazılmış olan ancak araştırmalar gösteriyor ki başarılı çocukların sırrı yine ebeveynlerde saklı.
Başarılı çocuklardan çok o çocukların ailelerine odaklanan araştırmacılar, dikkat çekici bazı bulgulara ulaştı. Bunlardan öne çıkanlar şu şekilde…
1. Çocuklar ev işlerine dahil edilmeli.
“Çocuklar bulaşıkları yıkamıyorsa, birisi onlar için yıkıyor demektir.” diyen Stanford Üniversitesi eski dekanı ve “Bir Yetişkini Nasıl Yetiştirirsin” kitabının yazarı Julie Lythcott-Haims, sözlerine şöyle devam ediyor: “Çocuklarınıza çamaşır yıkamak, çöp atmak gibi ev işleri yaptırdığınızda, hayatlarını devam ettirebilmek için bazı işleri yapmak zorunda olduklarını öğreniyorlar.”
Ayrıca Lythcott-Haims, ev işi yaparak büyüyen çocukların çalışma hayatlarında iş arkadaşlarıyla daha iyi anlaştığına dikkat çekiyor.
2. Çocuklara sosyal beceriler kazandırılmalı
Pennsylvania Eyalet Üniversitesi ve Duke Üniversitesinde araştırmacılar 700 çocuğu anaokulundan 25 yaşına kadar takip etti. Yaklaşık 20 yıl süren araştırmada; anaokulunda akranları ile iyi ilişkiler kurabilen, sosyal yönü gelişmiş olan çocukların ileride yaşıtlarıyla daha rahat iletişim kurduğu, daha yardımsever olduğu, empati duygularının daha gelişmiş olduğu ve karşılaştıkları problemlerle daha iyi başa çıkabildikleri gözlemlendi.
Araştırmayı finanse eden Robert Wood Johnson Vakfı’nın program direktörü Kristin Schubert, “Bu çalışma, çocukların sosyal ve duygusal becerileri geliştirmelerine yardımcı olmanın onları sağlıklı bir gelecek için hazırlamak adına yapabileceğimiz en önemli şeylerden biridir” diye yazıyor açıklama kısmında. Araştırmanın detayları burada.
3. Beklentileri yüksek tutmalı ve bu yönde etkileşimde bulunulmalı
Los Angeles California Üniversitesi profesörü Neal Halfon’un, 2001 yılından sonra doğmuş 6,600 çocuğu inceleyerek ulaştığı sonuç şöyle: Beklentisi yüksek olan ebeveynlerin, çocuklarının başarılarına olan etkisi oldukça yüksek. Bu durum literatürde Pygmalion (Beklenti) etkisi olarak adlandırılıyor. ( Beklentileri sadece ekonomik olarak düşünmemek önemli)
4. Aile içi iletişim sağlıklı olmalı
Illinois Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre, aile içi çatışmanın fazla olduğu evlerde büyüyen çocuklar hayatta daha başarısız oluyor. Çatışmalı bir ortamda yaşayan çocuklar ile tek ebeveyn tarafından büyütülen çocuklar karşılaştırıldığında ise tek ebeveynli olanlar, boşanma öncesi tahribatı çok ağır değilse, başarılı olmaya daha meyilli.
Ayrıca başka bir araştırmaya göre de annenin çalışması çocukların hayattaki başarılarını arttırıyor. Ancak çalışan annenin işyerinde yaşanılan olumsuzluğu çocuklarına yansıtmaması önemli. Bu arada çalışan ebeveynlerin yaptığı en büyük hata helikopter anne – baba olmaya çalışmak. Helikopter Anne-Babalar; çocuğun başından ayrılmayan, etrafında pervane olan, çocuğun her şeyine yetişmeye çalışan, çocuğun hayatına ve kişiliğine müdahale eden, yorulmak bilmeyen anne babalardır. Bu anne babalar, eğitimli orta sınıf ailelerden gelir ve çocuktan akademik beklentileri çok yüksektir. Maalesef bu durum geri tepmekte.
5. Ebeveynlerin eğitim seviyesi ve sosyoekonomik düzeyleri çocuğun geleceği açısından önemli
Yapılan araştırmalar gösteriyor ki ailenin eğitim seviyesi arttıkça çocuklarımızın da bilinç düzeyi ve gelecekte başarılı olma şansları artıyor. Ayrıca biraz da üzücü bir gerçeklik var Stanford Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma gösteriyor ki, gelir seviyesi yüksek ailelerin çocuklarının başarılı olma şansı daha fazla. (Başarı tanıma elbette kişiden kişiye değişir bunu hatırlamak önemli)
6. Çocuklar erken yaşta matematik ile tanıştırılmalı.
2007 yılında okula başlamamış 35 bin çocuk üzerinde yapılan araştırma, erken yaşta matematik öğretmenin çocuğa büyük avantaj sağladığını ortaya koyuyor. Erken yaşta sayılar ile çocukları tanıştırmak sadece gelecekteki matematik başarısını değil, genel eğitim başarısını ve okumaya yatkınlığı da olumlu etkiliyor.
7. Baskıcı veya aşırı serbest değil yönlendirici olmalı
Psikolog Diana Baumride, temelde 3 çeşit çocuk yetiştirme yöntemi olduğunu söylüyor. Çocukları aşırı serbest bırakma, baskı kurma veya yönlendirme. Tahmin ettiğiniz gibi üçüncü yöntemle yetiştirilen çocuklar hayatta daha başarılı oluyorlar. İlgili çalışma burada.
8. Çocuklara cesur olmayı, başarının değil çabanın önemli olduğunu öğretmeli
Pensilvanya Üniversitesi’nde psikolog olan Angela Duckwort, cesur ve dayanıklı yetiştirilen çocukların gelecekle ilgili daha başarılı planlar yaptığını ve planları gerçekleştirmekte daha kararlı olduklarını söylüyor. Önemli olan çocuklara yaptıkları şeylerden keyif almayı öğretmek ve geleceklerine dair hayaller kurmasını sağlamak ona göre.
Ayrıca Stanford Üniversitesi psikologlarından Carol Dweck, yaptığı araştırmada başarıya ulaşmak için başarısızlığın olumsuz noktalarına odaklanmak yerine, başarısızlıktan ders çıkarmanın çocuklara daha faydalı olduğu açıklıyor.
Onlarca araştırma, vaktiniz varsa özet olarak verdiklerimizin hepsini detaylıca okuyabilirsiniz elbette, ancak başta da dediğimiz gibi sihirli bir reçete yok maalesef. Yine de ufak değişimlerle daha güzel bir gelecek elde edilebilir gibi gözüküyor. Bu arada başarı sadece okul başarısı gibi değerlendirilmemeli elbette, akademik başarısı yüksek ama insani değerlerini yitirmiş bir yetişkin hiçbir ebeveynin beklentisi değildir.