Merhaba bahçe dostları, sizler için hazırladığımız bu yazı dizisinde; yeni bahçe sahibi olanlara bahçelerinin tasarımında, tasarımın uygulanmasında ve bahçe bakımında izlemeleri gereken yolları gösterip, uzun zamandır bahçe sahibi olmasına rağmen bahçeleriyle yeni ilgilenmeye başlayanlara, ufak değişikliklerle hem estetik hem de teknik açıdan çevrelerini farklılaştıracak bilgiler vereceğiz. Aktaracağımız bilgiler ve hayal gücünüz eşliğinde tasarımınızı yaparken bahçenizde yürüyormuş hissine kapılıp, tasarımınızın uygulaması için temin etmeniz gereken tüm bitki, makine-ekipman ve yapısallara dair merak ettiğiniz soruların yanıtlarını bulacağınız bu site sizlere rehberlik yapacak. Çevrenizin her geçen gün verdiğiniz emekle daha da güzelleşmesi, ellerinizin toprak gibi bereketli bir hazineyi keşfetmesi dileğiyle..
Bahçemizi Tanıyalım Ve Düzenleyelim
Bahçemizle ilgili düzenleme çalışmalarına başlamadan önce bahçenin tam olarak ne olduğunu bilmemiz gerekir. Bu bölümde bahçenin ne olduğunu ve hangi unsurlardan oluştuğunu, bahçelerin üretim ya da tasarımına göre çeşitlerini aktarıp, bunlarla ilgili genel anlamda aydınlatıcı bilgiler bulacaksınız. Böylece ileriki adımlara alt yapı oluşturmuş olacağız.
Bahçe nedir? Bahçe çeşitleri nelerdir?
Çiçek, meyve, sebze, ağaç, fidan, ağaççık ve fide yetiştirilen, etrafı bitki, çit, örgü tel ya da duvarlarla çevrili toprak parçasına bahçe diyoruz. Bahçeler, evlerin çevrelerinde olabildiği gibi, yetiştirilecek bitkilerin yetiştirilme amacına göre geniş alanlara yayılmış arazilerin üstünde de olabilir. Evlerin çevresinde bulunan bahçelerde çoğu zaman çiçekler, meyveler, sebzeler, ayrı ayrı bölümlerde ve hep bir arada muntazam bir şekilde yetiştirilir.
Buna karşılık, geniş alanlara yayılan ve bitkilerin ticaret amacı ile yetiştirildiği bahçeler de vardır. Bunlar, meyve bahçesi, sebze bahçesi, sera ve fidanlık gibi amaçlarına göre çeşitli isimler alabilirler. Tasarımsal açıdan bahçe çeşitlerini ele alırsak bunların başlıcaları: Zen bahçesi, Japon bahçesi, gizli bahçeler, kaya bahçeleri, su bahçeleri, klasik bahçeler, kış bahçeleri, minimalist bahçeler, balkon-çatı bahçeleri ve sanat bahçeleridir. Bahçemizi tasarlayalım bölümünde bu bahçe çeşitlerini nasıl yapabileceğinize dair detaylı bilgiler bulabilirsiniz.
Bahçe düzenlemesi nedir?
Binaların dışında bahçeler, yollar, duvarlar, havuzlar ve setler gibi yapılar vardır. Bunlar dış mekanlardır. Tasarımı için yapı bilgisi, estetik, statik, hidroloji (su bilimi), çizim tekniği, toprak, dendroloji (ağaçları inceleyen bilim dalı), botanik gibi bir takım bilgilerin tasarımcıda toplanmış olması gerekir. İşte bu ve benzeri bilgilerle donatılmış kişilerin yaptığı dış mekan projelerine peyzaj diyoruz.
Aslında peyzaj sözcüğü, manzara ya da daha doğrusu kır manzarası anlamında Fransızca’dan alınan resim sanatında kullanılan bir söylemdir. Uygulama sahaları zamanla büyüyerek bir bahçeden çok, yerleşim alanlarını, korulukları, kırsal alanları içine alacak kadar büyük doğa parçalarının düzenlenmesinden, kent planlama branşına kadar dayanabilmektedir.
Bahçemizi nasıl düzenleyebiliriz?
1. Önce bahçenizin bir krokisini yapmalısınız.
2. Kroki üzerine bahçenizin ölçülerini yazmalısınız. Bahçenizin enini, boyunu, sınırlarını, binaya olan mesafesini, varsa diğer yapı ve ağaçları krokide belirtmelisiniz.
3. Bu aşamada metrajı alınırken çim, beton vs. yapılacak alanların metrekarelerinin hesaplanması da oldukça önemlidir.
4. Kroki üzerinde rüzgar koridorlarını, güneşlik ve gölgelik alanları, bina girişini, varsa yol, gizlenmesini istediğiniz kötü görüntüler, gürültü merkezleri, görmek istediğiniz manzaralı yön gibi detayları göstermelisiniz.
5. Kroki üzerinde karalamalar yaparak aklınızdaki düzenlemeyi önce kağıt üzerinde gerçekleştirebilirsiniz. İlk düşünmeniz gereken istemediğiniz görüntü ya da gürültü gelen bölümleri perdelemenizdir. Örneğin karşınızda bir gecekondu var, görmek istemiyorsunuz ya da gürültülü bir yola yakınsınız gürültüyü kesmek istiyorsunuz, bahçenin o yöndeki sınırına ağaçlardan bir perdeleme yapabilirsiniz. Bunun için yüksek ve yoğun tekstürlü, her zaman yeşil türler seçmelisiniz.
6. Bahçenizin en boş kalan peyzaj için en avantajlı yerine çınar gibi formlu büyük gölge ağaçları düşünülebilir.
7. Bitki seçerken ana prensip bahçe sınırına doğru büyük bitkileri oturum alanınıza yaklaştıkça da daha küçük boyutlu bitkileri seçmenizdir. Uzaktaki bitkiler yakına tercih ettiğiniz dikkat çekici süs bitkileri için bir alt fon oluşturacağından bakış açınıza uygun renk uyumunu ve vurguyu yakalamak önemlidir.
8. Yürüme yolları, süs havuzu ve yer varsa çocuklara salıncak ve kaydırak gibi parçalardan oluşan bir oyun alanı için de yer belirleyebilirsiniz. Bunları binadan görüş alanı içinde tutmanız evinize gelenleri görebilmenizi, çocuklarınızı oynarken rahat kontrol edebilmenizi, süs havuzunuzun estetik görüntüsüne balkonunuzdan, terasınızdan ve ev içinde pencerenizden hakim olmanızı sağlayabilir.
9. Sebze yetiştirmek için bahçenizden bir köşe ayırabilirsiniz; burası eve uzak, su kuyunuza yakın ve çalılar ya da ağaçlarla perdeleyeceğiniz bir yerde olmalıdır. Bahçenizde tavuk gibi kümes hayvanları besleyecekseniz bu bölümü onların giremeyeceği ahşap bir çitle çevirmenizde fayda vardır.
10. Sebze bahçenizin güneş gören, az rüzgar alan bir bölümde olması daha kaliteli bir sebze üretmenizi sağlayacaktır.
11. Bahçenizin ana çerçevesini çizip bu alanlan belirledikten sonra bahçeniz için bitki seçimine başlayabilirsiniz.
Bahçe düzenlemede hangi canlı materyaller kullanılabilir?
Malzemeleri seçmeden önce kuş bakışı çizilmiş krokinizdeki ölçülere bağlı olarak adeı ve metrajları hesaplamanız gerekiyor. Bu hesaplara uygun seçeceğiniz canlı materyalleri belirlerken, bahçenizin yaşama koşullarına yani minimum ve maksimum sıcaklıklara, nem, ışık ve su isteklerine uygun canlı materyal yani ağaç, ağaççık, çalı, mevsimlik çiçek ve sebze fidesi seçmeniz şarttır.
Bahçenin güneş almayan bölümleri için ne seçilmeli?
Bahçenizin terası güneş almıyor ve çiçeklendirmek istiyorsunuz; bu noktada sardunya, vinka gibi çiçekli türler seçmek yerine, camgüzeli diye bilinen gölge çiçeğini tercih etmeniz doğru olacaktır. Bununla beraber bahçenizin etrafını çevirmek için bir tel çit ya da duvarınızla birlikte çeşitli sarmaşıklar (Hedera Helix, Amerikan sarmaşığı vs.) kullanarak yeşil servi gibi ağaçları çit bitkisi olarak kullanabilirsiniz.
İnşaat işleri ne zaman yapılmalı?
Düzenleme çalışmalarına başlamadan önce inşaat işleri tamamlanmalı daha sonra bitkilendirme işlemine geçmelisiniz, inşaattan dolayı toprak kötü ise üst toprak değiştirilebilir. İyi drenaj yapılırsa sonuçlar özellikle çim alan için daha iyi olacaktır. İnşaat eğer peyzaj işlerinden sonra yapılırsa gerek inşaattan gelen molozlar, gerek toz yığını bitkilerin gelişimini olumsuz etkilediği için bitkilerinizin ölümlerine dahi neden olabilirler.
Aklınızda bulunsun!
Tasarım uygulamasından önce önemli olan detaylar içinde, evin giriş yolunun iki yanına abartısız bir düzenleme yapılarak ferah bir giriş sağlanması gelir. Eve uzak bölümlere büyük bitkileri, yakınlara da küçük bitkileri seçmeyi unutmayın.
Sulama işi nasıl çözülmeli?
İlerleyen süreçte hortumla salma sulama sizin için zor olacaksa, su ve zaman tasarrufu yapmanız için otomatik sulama sistemini bahçenize kurabilirsiniz. Otomatik sulama sistemi için bahçenin bitkisel tasarımının yapılması ve buna uygun bir sulama sistemi projesi hazırlanması daha doğru olur. Bitkilerin ve alanların su ihtiyaçlarındaki farklılık, bitki projesinin önceden hazırlanmasının en büyük sebebidir.