Çikolata kisti olarak da tanımlanan ve bir rahim hastalığı olan endometriozis bir üreme çağı hastalığıdır ve en sık 30'lu yaşlarda görülmektedir. Peki, endometriozis nedir? Endometriozis nedenleri, belirtileri ve tedavisi hakkında bilinmesi gerekenleri haberimizde sizler için derledik… ENDOMETRİOZİS NEDİR? Endometriozis uterus (rahim) boşluğu dışında, rahim içini döşeyen ve adetle dökülen endometrial dokuların varlığı olarak tanımlanır. Sıklıkla rahim arkası boşluk, rektovaginal aralıkta (vagina ile barsağın son kısmı arası boşluk), barsağın son kısmının üzerinde, tüpler, yumurtalıklar, rahimi tutan arka bağlar, mesane ve karın içi yan duvarlarda bulunur. ENDOMETRİOZİS BELİRTİLERİ Endometriozisin primer belirtisi genellikle adet dönemi ile ilişkili olan pelvik ağrıdır. Çoğu kadın her ne kadar adet döneminde kramp geçiriyor olsa da, endometriozisli kadınlar tipik olarak normalden çok daha kötü olan adet ağrısını tanımlarlar. Ayrıca, zamanla ağrının daha da arttığını bildirmektedir. Endometriozisin ortak belirti ve semptomları şunları içerebilir: – Ağrılı dönemler (dismenore) Pelvik ağrı ve kramp sürenizden önce başlayabilir ve sürenizi birkaç gün uzatabilir. Ayrıca bel ve karın ağrısı da olabilir. – İlişki ile ağrı Endometriozisde cinsiyet sırasında veya sonrasında ağrı görülür. – Bağırsak hareketleri veya idrara çıkma ile ağrı Bu semptomları adet döneminiz boyunca yaşamanız çok muhtemeldir. – Aşırı kanama Zaman zaman yoğun dönemler (menoraji) veya dönemler arasında kanama yaşayabilirsiniz. – Kısırlık Endometriozis ilk kez infertilite tedavisi almak isteyen bazı kadınlarda teşhis edilir. Diğer belirtiler Özellikle adet dönemlerinde, yorgunluk, ishal, kabızlık, şişkinlik veya bulantı yaşayabilirsiniz. ENDOMETRİOZİS NEDENLERİ Endometriozisin kesin nedeni halen bilinmemektedir. Bu konuda en yaygın kabul gören teori, adet kanamaları sırasında rahim içindeki dokuların kadının tüplerinden geçerek karın boşluğuna yerleşmesi ve burada gelişimini sürdürmesidir. Bağışıklık sisteminin de buna izin verecek şekilde normalden farklılık gösterdiği düşünülmektedir. Endometriozisin kesin nedeni bilinmemekle birlikte olası nedenleri şunlardır: Retrograd adet kanaması: Adet dönemi esnasında rahim içimdeki endomerium tabakasının kanla birlikte fallop tüplerinden geçerek karın ve pelvik boşluğuna dökülmesi durumudur. Boşluğa dökülen dokular en son konumlandıkları yere yapışır ve kalınlaşırlar. Bu durum endometriozisin çoğunlukla ilk akla gelen nedenidir. Karın zarı hücrelerinin dönüşümü: Uzmanlar hormonlar ve benzeri etkenlerin, karın zarı hücrelerinin endomerium hücrelerine dönüşebilmesi olasılığı üzerinde dururlar. Embriyonik hücre dönüşümü: Östrojen hormonunu ergenlik döneminde fazla salgılandığında gelişiminin ilk evresinde olan hücreleri endometrium hücrelerine dönüştürebilir. Ameliyat kesisine yerleşme: Endometrial hücreler sezaryen ve karından yapılan diğer ameliyatların yapılması için kesilen bölgeye bağlanabilir. Bağışıklık sistemi bozuklukları: Bağışıklık sistemindeki bir takım sorunlar kadınlarda endometriozis nedeni olabilir. Kan ve lenf ile yayılma: Rahim içi dokusu kan ya da lenf yoluyla yayılabilir. Genetik: Aileden gelen genetiksel yatkınlık ile bir takım çevresel nedenler endometriozise neden olabilir. Henüz net bir nedeni olmasa da yukarıdaki nedenler endometriozisin nedenleri arasındadır. ENDOMETRİOZİS TEDAVİSİ Endometriozis tedavisi iki şekilde gerçekleşir. Bunlar; ilaç tedavisi ve ameliyattır. Tedavinin nasıl yapılacağı ise hastalığın sizdeki belirtileri ve hamilelik durumunuza göre değişir. Ancak ameliyat özellikle 35 yaş üzerindeki hastalara uygulanırken her zaman en son seçenek ve son çare olarak görülür. – İlaç ve Hormon Tedavisi İlaç tedavisinde ağrı kesiciler ve hormon ilaçları kullanılır. Östrojen seviyesi düşürülerek hastalık baskılanır. Ancak hastalığın iki yıl içinde %50 oranında tekrarlama ihtimali söz konusudur. Hormon tedavisinde kullanılan hormon ilaçları, hastalığın neden olduğu ağrıları hafifletir, endometrium doku büyümesini yavaşlatırken, bir yere yerleşmesini önleyebilir. Hormon tedavisi endometriozis için kalıcı bir yöntem değildir, tedavi bırakıldığında hastalık tekrarlayabilir. – Endometriozis Ameliyatı Bu ameliyat özellikle genç yaştaki kadınlara önerilmez. Ameliyatın amacı rahim içindeki yapışıklıkları açmak, yumurtalıklardaki kistleri çıkarmak, endometriozise neden olan dokuların odaklarını ortadan kaldırmaktır. Ameliyat için iki yöntem kullanılır: 1- Karından açık ameliyat 2- Laparoskopi – Rahim Ameliyatı Şiddetli endomertiozis yaşandığında rahmin, rahim ağzının ve her iki yumurtalığında da ameliyatla alınması en iyi çözüm yoludur. Rahim ameliyatı sonrasında hamile kalmak ne yazık ki mümkün değildir. Özellikle 35 yaşından sonra yapılan rahim ameliyatları uzun vadede kalp ve damar hastalıkları ile metabolik hastalıklara neden olabilir. Son olarak endometriozis tedavisi sürecinde ağrılarınızı hafifletmek amacıyla sıcak su ile banyo yapabilirsiniz. Aynı zamanda düzenli egzersiz yapmak da ağrılarınızı hafifletmeye yarayabilir.