Merhaba değerli okur severler bugünkü yazımda size işitme sağlığımız için bir risk faktörü olan gürültü hakkında bilgi vereceğim.
Öncelikle size temel olarak ses ve gürültü arasındaki farktan kısaca bahsetmek isterim.
Bir kaynaktan titreşimler halinde yayılan dalgalara ses denilmektedir. Titreşimler kulaklarımıza ulaşır ve akustik-mekanik ve elektrik enerjisine dönüşerek sinirler aracılığı ile beynimize ulaşır ve algılanır. Gürültü kişiden kişiye göre değişen istenmeyen sestir. Gürültü yüksek şiddet seviyesi olan ve rahatsız eden sesler olarak tanımlanır.
Ses birim desibeldir (dB). Desibel seviyesi artıkça işitme sağlığımız tehlikeye girer ve buda bizim için potansiyel bir risk oluşturmaktadır. Yüksek şiddetli çalışma ortamları, yüksek şiddette müzik dinlemek veya yüksek şiddet seviyesinde ses üreten hobiler kısa veya uzun vadede işitme sağlığınızı etkileyip işitme kaybı oluşumuna neden olur ve buna gürültüye bağlı işitme kaybı denir.
Gürültüye bağlı işitme kaybı, koklea (iç kulak) da dış tüylü hücreler olarak bilinen yapıların yüksek şiddetli seslere maruz kalmalarından dolayı deformasyon oluşur. Dış saçlı hücrelere müdahale edilmez ve kendini yenileyemediğinden kalıcı bir işitme kaybı gözlenir.
Hasarlı saç hücreleri beyne giden elektrik sinyallerini kodlayamaz, bu da konuşulanları anlamayı engeller. Yanınızda bir silah patlaması gibi şiddetli ama kısa sesler hem de endüstriyel ekipmanlarının çalıştırılması gibi yüksek şiddetli seslere sürekli maruz kalma tüy hücrelerine zarar verebilir.
İşte bazı tanıdık seslerin ortalama desibel(dB) dereceleri:
Konuşma sesi
60 dBA
Restoran sesi
70 dBA
Elektrikli süpürge sesi
80 dBA
Motosiklet sesi
94-110 dBA
Canlı müzik sesi
110-130 dBA
Havai fişek patlaması
140-160 dBA
Genel olarak, insanlara yaklaşık 85dB üzerindeki herhangi bir sese maruz kalmamaları tavsiye edilir. Ancak kişinin bu ses şiddetine ne kadar süreyle ve ne sıklıkla maruz kaldığına ve sese ne kadar yakın olduğuna da bağlıdır.
Dünya sağlık örgütüne göre 85dBlik ses şiddetine 8 saatten uzun maruz kalmak uzun vadede işitme kaybı oluşacağını öne sürüyor. Her 5dBlik artış için bu süre yarı zamana düşerek devam etmektedir. Yani 90dB için 4 saat maruz kalınması gerektiğini öneriyor.
Tüm gün 85dB'de işleyen bir endüstiriyel işçisinde gürültüden kaynaklı işitme kaybı gelişebilir. Ancak, genellikle 80dB civarında olan bir elektrikli süpürgeyi yalnızca periyodik olarak kullanan bir kişi, gürültüye maruz kalma süresinin kısa ve seyrek olması nedeniyle daha düşük işitme kaybı riski bulunmaktadır.
Gürültüye bağlı işitme kaybı, tipik olarak yüksek frekanslı sesleri(ince sesleri) duymayı zorlaştırır. Bir işitme testi olan odyometri testi ile gürültüye bağlı işitme kaybı kolaylıkla tespit edilir.
İşitme sağlığınızı bir işitme uzmanına test ettirmeniz gereken diğer belirtiler şunlardır:
Yüksek sese maruz kaldıktan sonra kulaklarınızda ağrı oluşur.
Diğer insanlar yüksek sesle veya bağırarak konuştuğunuzu yorumlar.
Kulaklarınızda çınlama, veya uğultu sesleri olur.
Nadir olarak dengesizlik hissi oluşabilir.
Bu gibi belirtilerde mutlaka önce bir kulak burun boğaz doktoruna muayene olun ve ardından işitme testlerinizi ve vestibüler testlerinizi yapacak odyolog ile iletişime geçmeniz gereklidir.
