“Aaahh” demenin size çok şey öğretebileceğini tahmin edebilir miydiniz? Dilinizdeki alışılmadık renk ya da doku gibi bir belirtinin çok önemli olmadığını düşünebilirsiniz. Ancak ağzınızın içinde olanlar, tüm sağlığınızı kısaca gözden geçirmenize yardımcı olabilir. Dilinizde oluşan belirtiler kimi zaman diyabet, vitamin eksiklikleri, hatta kızıl hastalığı gibi diğer sağlık problemlerine işaret edebilir...
Atlanta Kulak Burun Boğaz Boğaz Enstitüsü medikal koordinatörü Dr. Jeffrey Gallups ve Minesota Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Jamie Flohr, dilimizin bize vermek istediği sinyalleri ve o belirtilerin hangi hastalıklara işaret edebileceğiyle ilgili bilgiler verdi. Eğer dilinizde en az 2 haftadır bu belirtiler ya da ağrı varsa bir doktora görünün:
Beyaz lekeler: Dilinizde bu tür bir renk değişikliğinin görülmesi, oral hijyen probleminden kaynaklanıyor olabilir. Dr. Flohr, öncelikle bunu anlamak için 1-2 hafta boyunca her sabah ve akşam dilinizi fırçalamanızı öneriyor. Eğer geçmiyorsa, Kandida (maya ya da pamukçuk türü) büyümesi olabilir.
Antibiyotik kullanıyorsanız, diyabetliyseniz, kemoterapi tedavisi görüyorsanız, astım veya KOAH tedavisi için steroid soluyorsanız ya da zayıf bir bağışıklık sistemine sahipseniz bu durumun oluşması açısından yüksek risk taşıyorsunuz demektir. Beyaz lekeler ayrıca, sigara ya da alkol kullanımının neden olduğu lökoplazi işareti de olabilir. Ağız kanseri de kimi zaman bu lekelerin yakınında ya da üzerinde gelişebilir. Eğer doktorunuz endişelenirse, biyopsi isteyecektir.
Perdeli ya da şeritli görünüm: Bu görünüm, bağışıklık sistemi ağızdaki hücrelere hücum ettiğinde meydana gelen ve "oral liken planus" adı verilen kronik bir hastalığa işaret edebilir. En çok orta yaşlı kadınlarda görülür. Ağrınız yoksa, doktorunuz muhtemelen müdahale etmez ancak belirtileri izleyecektir, çünkü o alanlar ağız kanseri gelişimi açısından riskli olabilir. Eğer ağrınız olursa bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç verilir.
Kabartılar ya da çukurlar: Dilinizin kenarlarındaki ani kabartılar, genellikle dişlerin dile baskı yapmasından kaynaklanıyor olabilir ve bu daha çok geceleri olur. Dr. Gallups, bu tür kabartıların önemli olmadığını ve kendiliğinden geçeceğini söylüyor. Eğer yarık bir dile sahipseniz, yine kabartılar görülebilir. Bu, dilin ortasında uzun bir çatlaktır ve doğuştan gelen bir durumdur.
Dr. Flohr, dil eksenine dik olarak yayılan çatlakların da görülebileceğini ve çok derin ise bazı besinlerin bu çatlaklarda sıkışabileceğini söylüyor. Bu nedenle, dişlerinizi fırçalarken dilinizi de fırçalamayı unutmamanızı ve yapışkan gıdalardan mümkün olduğu kadar kaçınmanızı öneriyor.
Kırmızılık: Dilin kırmızı görünmesi, kimi zaman boğaz ağrısıyla birlikte devam eder. Dr. Gallapus bu durumda bakteriyel bir hastalık olan kızıl hastalığının da görülebileceğini söylüyor ve çok yüksek ateşle ilişkili olduğundan antibiyotikle tedavi edilmesi gerektiğini belirtiyor.
Kırmızı bir dilin nedeni; bir vitamin, folik asit, B12 veya demir eksikliği nedeniyle oluşan "atrofik glosit" (tat tomurcuklarının kaybedilmesi olarak da bilinir) de olabiliyor. Doktorunuz bunu problem olarak görürse, belirli besinleri içeren takviyeleri almak iyileşme sağlayabiliyor.
Dr. Flohr, ağız kuruluğunun da başka bir olası tetikleyici olduğunu ve ağız kuruluğu olan kişilerde kırmızı dile rastladıklarını belirtiyor.
Tümsekler: Dilin arkasına doğru, ön taraftakilerden daha tümsekli ve geniş tat alma cisimsikleri olduğunu söyleyen Dr. Flohr, bunun endişe edilecek bir durum olmadığını belirtiyor. Ayrıca, tat alma cisimciklerinin geçici olarak iltihaplanıp sıcak bir şeyler yediğinizde büyüyebileceğini de ekliyor. Dildeki tümseklerin diğer yaygın görülen sebeplerinden biri de, pamukçuk ve herpestir (uçuk). Her ikisi de kendi kendine geçebilir ancak daha hızlı iyileşmesi ve rahatsızlığın hafifletilmesi için tedavi edilebilir.
Pamukçuklar için asitli ve baharatlı gıdalardan kaçınıp karbonat ve suyla gargara yapabilirsiniz. Herpes için reçeteli bir antiviral hap gerekmektedir, bunu kullanıp kullanmayacağınıza da hekiminz karar verecektir.
Eğer dilinizi tekrar tekrar ısırırsanız, fibrom denilen yumrular gelişebilir ve bu yumruların doktor tarafından temizlenmesi gerekir. Sert ve yapışkan bir ülser de kanserli bir lejyon olabilir ve biyopsi yapılması gerekir. Çoğu diş hekimi, muayene sırasında bu lejyonların varlığını da kontrol eder.
Siyah ve tüylü görünüm: Derin bir nefes alın. Bu endişe veren görünüm aslında iyi huyludur. Kimi zaman antibiyotik kullanımıyla, mantar enfeksiyonuyla, diyabetle, kanser terapileriyle ya da ağız hijyeninin yetersiz olmasıyla ilgilidir. Bu durum genellikle kendi kendine geçer.
Benekler: Bazı insanlar, kırmızı ve beyaz lekelerin karışımından oluşan "coğrafik dil"e sahiptirler. Bu benekler, bazen dünya haritasındaki kıtalarla benzedikleri için bu şekilde tasvir ediliyor. Çok yaygın olan bu problemin tedavisi yok. Bazı tıbbi araştırmalarsa çölyak hastalığı arasında ilişki olabileceğine işaret ediyor.
