Bipolar bozukluk nadir görülen bir beyin hastalığı değildir. Bozukluğu olan insanlar ortalama 25 yaşlarında belirti göstermeye başlarlar ve günlük yaşamlarını ve ilişkilerini sürdürmekte zorluk çekerler. Peki, bipolar bozukluk nedir? Belirtileri ve tedavisi ile ilgili merak edilen tüm detaylar haberimizde…
Nedeni kesin olarak bilinmeyen ancak biyolojik farklılıklar ve genetik gibi faktörlerin etken olduğu bipolar bozukluk (manik-depresif hastalık) hakkında bilinmesi gerekenleri haberimizde sizler için derledik… Ruh halindeki aşırı değişimlerle kendini gösteren zihinsel bir hastalık olan bipolar bipolar bozukluk nedir? Belirtileri ve tedavisi…
BİPOLAR BOZUKLUK NEDİR?
Manik-depresif hastalık olarak da bilinen bipolar bozukluk, ruh hali, enerji, aktivite düzeyleri ve günlük görevleri yerine getirme yeteneğinde olağandışı kaymalara neden olan bir beyin hastalığıdır.
Dört temel bipolar bozukluk tipi vardır; hepsinde ruh hali, enerji ve aktivite seviyelerinde belirgin değişiklikler bulunur. Bu ruh halleri, aşırı sevinçli, ve enerji dolu davranış dönemlerinden (manik bölümler olarak bilinir), çok üzgün veya umutsuz dönemlere (depresif dönemler olarak bilinir) kadar değişir. Daha az şiddetli manik dönemler hipomanik dönem olarak bilinir.
Bipolar I Bozukluğu: En az 7 gün süren manik ataklarla veya kişinin acil hastane bakımına ihtiyacı olacak kadar şiddetli manik semptomlarla tanımlanması. Genellikle, depresif dönemler de görülür, tipik olarak en az 2 hafta sürer. Karışık özelliklere sahip (aynı zamanda depresyon ve manik semptomlar gösteren) depresyon bölümleri de mümkündür.
Bipolar II Bozukluğu: Depresif dönem ve hipomanik dönem örüntüsü ile tanımlanır, ancak yukarıda tarif edilen tam gelişmiş manik dönem değildir.
Siklotimik Bozukluk (ayrıca siklotimi olarak da bilinir): Sayısız hipomanik belirtinin periyodunun yanı sıra en az 2 yıl süren (çocuklarda ve ergenlerde 1 yıl) çok sayıda depresif belirtinin periyodu ile tanımlanır. Bununla birlikte, semptomlar hipomanik bir bölüm ve depresif bir bölüm için tanısal gereklilikleri karşılamamaktadır.
Diğer Belirtilmiş ve Belirtilmemiş Bipolar ve İlişkili Bozukluklar: Yukarıda listelenen üç kategoriyle eşleşmeyen bipolar bozukluk belirtileri ile tanımlanır.
Hastalık dönemleri dışında hasta hemen tamamen normale döner. Bazı hastalarda ise günlük yaşamı kısmen etkileyen kalıntı belirtiler görülmekle birlikte, hastalar düzelir.
BİPOLAR BOZUKLUK BELİRTİLERİ
Bipolar bozukluğu olan kişiler, alışılmadık derecede yoğun duygu dönemleri, uyku düzenlerinde ve aktivite seviyelerinde değişiklikler ve alışılmadık davranışlarda bulunurlar. Bu farklı dönemlere “ruh hali bölümleri” denir. Ruh hali bölümleri, kişi için tipik olan ruh halleri ve davranışlarından büyük ölçüde farklıdır. Enerji, aktivite ve uykudaki aşırı değişiklikler ruh hali bölümleriyle birlikte gider.
Belirgin belirti ve semptomlar şunlardır:
– Uyku problemleri (uyku ihtiyacında azalma)
– Oldukça yükselmiş (öforik) duygudurum
– Artmış enerji, etkinlikler ve yerinde duramama hali
– Konsantrasyonda azalma
– Cinsel istek artışı
– Çok para harcama
– Kişinin kendi kabiliyeti konusunda gerçek olmayan inanışlara sahip olması
– Yargılama kapasitesinde azalma
– Düşünme ve konuşma içeriğinde artış
– Tahrik edici, uygun olmayan davranışlarda artış
– Alkol ve madde kullanımında artış
BİPOLAR BOZUKLUK TEDAVİSİ
Tedavi, çoğu insanda en şiddetli bipolar bozukluk formlarına sahip olanlar dahil – bile, ruh hali değişimleri ve diğer bipolar semptomlar üzerinde daha iyi kontrol sahibi olmalarına yardımcı olur. Etkili bir tedavi planı genellikle ilaç tedavisi ve psikoterapi kombinasyonunu (“konuşma terapisi” olarak da bilinir) içerir. Bipolar bozukluk yaşam boyu süren bir hastalıktır. Mani ve depresyon dönemleri tipik olarak zamanla geri gelir. Bölümler arasında, bipolar bozukluğu olan pek çok insanda ruh hali değişikliği yoktur, ancak bazı kişilerin kalıcı semptomları olabilir. Uzun süreli, sürekli tedavi bu semptomların kontrolüne yardımcı olur.
İlaçlar
Farklı ilaçlar, bipolar bozukluk semptomlarının kontrolüne yardımcı olabilir. Bir birey en iyi işe yarayanları bulmadan önce birkaç farklı ilacı denemesi gerekebilir.
Genellikle bipolar bozukluğu tedavi etmek için kullanılan ilaçlar şunlardır:
– Ruh stabilizatörleri
– Atipik antipsikotikler
– Antidepresanlar
Psikoterapi
İlaç tedavisi ile birlikte yapıldığında, psikoterapi (“konuşma terapisi” olarak da bilinir) bipolar bozukluk için etkili bir tedavi olabilir. Bipolar bozukluğu olan insanlara ve ailelerine destek, eğitim ve rehberlik sağlayabilir. Bipolar bozukluğu tedavi etmek için kullanılan bazı psikoterapi tedavileri şunlardır:
– Bilişsel davranışçı terapi (CBT)
– Aile odaklı terapi
– Kişilerarası ve sosyal ritim terapisi
– Psikoeğitim
Diğer Tedavi Seçenekleri
Elektrokonvülsif Terapi (ECT): ECT, diğer tedavilerle iyileşemeyen ciddi bipolar bozukluğu olan kişilere rahatlama sağlayabilir. Bazen ECT, hamilelik de dahil olmak üzere diğer tıbbi koşullar ilaçları çok riskli hale getirdiğinde bipolar semptomlar için kullanılır. ECT, karışıklık, oryantasyon bozukluğu ve hafıza kaybı gibi bazı kısa süreli yan etkilere neden olabilir. Bipolar bozukluğu olan kişiler, ECT’nin olası yararlarını ve risklerini sağlık uzmanıyla konuşarak değerlendirmelidir.
Uyku ilaçları: Bipolar bozukluğu olan ve uyumakta güçlük çeken insanlar genellikle tedavinin yardımcı olduğunu söyler. Bununla birlikte, eğer uykusuzluk sorunu düzelmezse, doktor ilaçlarında değişikliğe gidebilir, sakinleştirici ilaçlar veya diğer uyku ilaçları verebilir.
