Güneş yanığı, güneşten gelen ultraviyole ışınlarına aşırı maruz kalmanın ardından cildin iltihabi bir tepkisidir. Çok yaygın olan bu yanık genellikle kısa vadede iyi huyludur, birkaç gün boyunca cilt ağrısı ve ciltte soyulma ile birlikte görülür, ancak uzun vadede cilt kanseri gelişimini tetikleyebilir.
Güneş yanığı iltihaplı bir reaksiyondur. Yanık sonrası yakındaki hücreler, hasar görmüş olan hücreleri ortadan kaldırmak için iltihaplı molekülleri tetikler. Bu esasında vücudun kısa vadeli bir koruma mekanizmasıdır.
Güneş yanığı, güneşlendikten kaldıktan birkaç saat sonra ortaya çıkan hasarlı alanlarda kızarıklık ile kendisini gösterir. Bazı durumlarda, bunlara soyulmalar eşlik eder. Bazı durumlarda ise kabarcık oluşumuna kadar gidebilen yanıklara neden olur.
Güneş yanığı türleri
Güneş yanığı sürecinin en hafif aşaması bronzlaşmadır. Cilt güneşe karşı bir savunma tepkisi oluşturur. Cildin renklenmesi, melanosit adı verilen özel hücreler tarafından melaninin salınmasından kaynaklanır. Bu renklenme bu nedenle bir tür alarm sinyalidir.
Güzel görünüm vermesi nedeniyle sıklıkla aranan bu aşama, binlerce epidermal hücreyi yok eden güneş yanığı, dolayısıyla yanıktır. Az ya da çok ciddi olabilir.
Birinci derece yanık
Bu güneş yanığı ciltte kabarcıklar olmadan kızarıklığa neden olur. Genellikle güneşlenmeden sonraki 6. ve 24. saatler arasında ortaya çıkar ve yüzeyel damarların genişlediği görülür. Ayrıca bölgeye parmakla bastırılırsa kızarıklık kaybolur. Kabarcıksız bu tür güneş yanığı bir hafta içinde iyileşir, pigmentasyon olmaz ve iz bırakmaz. İyileşme sürecinde ciltte pullanma yani soyulma olabilir.
Yüzeysel ikinci derece yanık
Kabarcıkların ortaya çıkması, kişinin ikinci derece yüzeysel yanığa ulaştığının işaretidir. Güneşlendikten hemen sonra veya birkaç saat sonra ortaya çıkabilirler. Kabarcıklar berrak bir sıvı ile doldurulur ve kırmızı, ağrılı bir cilt alanı ile çevrilidir. Bu tür yanık yaklaşık iki hafta içinde iz bırakmadan iyileşir, ancak kaybolması zaman alan koyu noktalar bırakabilir.
Derin ikinci derece yanık
Ciddi bir yanıktır. Bu durumda, damarlar hasar gördüğü için kabarcığın tabanı soluktur ve kırmızı değildir. İyileşmesi yaklaşık bir ay sürer ve yara izleri kalabilir.
Güneş yanığını önlemek için ipuçları
Güneş yanığına karşı en iyi silah önlemlerdir. Plaja gidiyorsanız veya aktiviteniz ne olursa olsun güneşe çıkmayı planlıyorsanız, cildinizi UVA ve UVB'ye karşı koruyan minimum 30 koruma faktörlü (çocuklar ve açık tenliler veya hassas ciltler için 50) bir güneş kremi seçerek cildinizi koruduğunuzdan emin olun.
En sıcak saatlerde, yani güneşin en tepede olduğu ve güneş ışınlarının en agresif olduğu saatlerde güneşe çıkmayın. Sabah 10.00 ile 16.00 arasında güneşe çıkıyorsanız tişört, şapka, gözlük takın. Ancak en iyisi güneşe sabah 10'dan önce veya akşam 4'ten sonra çıkmaktır.
Genel olarak, açık ten güneşe ve dolayısıyla güneş yanığına daha hassastır. Cildiniz doğal olarak bronzlaşmış olsa bile çok fazla güneşlenmenin cildin erken yaşlanmasına, kırışıklıklara, kahverengi lekelere ve uzun vadede cilt kanseri riskinin artmasına neden olabileceğini unutmayın.
Güneş yanığından sonra asla yapılmaması gerekenler
Güneş yanıklarına karşı yapılması gerekenleri birçok kez duymuşsunuzdur. Peki ya yapılmaması gerekenler? İşte güneş yanığından sonra asla yapılmaması gereken 10 şey.
Sıkı kıyafetler giymeyin
Güneş yanığından sonra cildinizin nefes almasına izin verin. Bu durumda sıkı giysiler giymek kesinlikle tavsiye edilmez. Vücudunuz, iyileşmeyi hızlandırmak için kan akışını uyararak travmaya cevap verecektir. Bölgede kızarıklık, ısı ve iltihap oluşur. Sıkı giysiler şişliği ve kabarcıkları artırabilir. Cilt tipiniz için belirtilen güneş kremini kullanarak sıkı olmayan giysiler giyin.
Vazelini ile farklı ürünleri aynı anda uygulamayın
Aloe vera iltihap önleyici özelliklere sahiptir ve güneş yanığından sonra cilde uygulamak iyidir. Ek olarak, aloe veranın birçok yararı vardır. Bununla birlikte, ısıyı koruyan vazelin ile kullanılmamalıdır. Ayrıca, cilt tahrişini artırabilecek benzokain veya lidokain içeren ürünlerden kaçının. Farklı ürünleri aynı anda uygulamayın.
Daha fazla su içmeyi unutmayın
Yanıklar vücudun geri kalanından cilde daha fazla sıvı çekerler. Bu nedenle birkaç gün boyunca daha fazla su, meyve suyu ve bitki çayı içmeye çalışın, herhangi bir dehidrasyon belirtisine dikkat edin.
Yanığın üstüne makyaj yapmayın
Güneş yanığından sonra yapılmaması gereken şeylerden biri de makyajla kamufle etmektir. Yanık, nefes alan ciltte daha hızlı iyileşir. Makyaj ürünlerini kirli süngerler veya fırçalarla uygulamak, yalnızca enfeksiyon veya alerjik reaksiyon riskinizi artıracak ve bu da sorunu artıracaktır.
Cildinizi soymayın
Güneşe maruz kalmadan soyulan cilt, daha ciddi bir sorun anlamına gelebilir. Ancak aşırı güneş ışınlarından sonra soyulan cilt durumunda korkacak bir şey yoktur. Bu bir iyileşme işaretidir ve kesintiye uğramaması gereken bir süreçtir. Ancak cildinizi siz soymayın, bırakın kendi kendine ayrılsın. Cildinizi her gün düzenli olarak nemlendirin. Bu, yanma görünümünü azaltacak ve cildinizin doğal ve eşit bir şekilde soyulmasına yardımcı olacaktır.
Kabarcıkları patlatmayın
Kabarcıklar asla patlatılmamalıdır. Güneş yanığından sonra bunu asla yapmayın. Cildin şişmesi yarayı korur. Kabarcıklar ağrılıysa, kimyasal içermeyen bir aloe vera kremi veya doğal nemlendiriciler uygulayın. Ama her şeyden önce, onu asla patlatmayın.
Peeling yapmayın
Peeling yapmak veya glikolik asit, retinoidler veya salisilik asit bazlı ürünler, özellikle güneş yanığından sonra cildinize son derece zararlıdır. Bu tür ürünleri kullanmak için cildiniz soyulmayı bıraktıktan sonra yaklaşık üç gün bekleyin.
Alkol bazlı kremler uygulamayın
Güneş yanığına uygulanan krem veya jeller alkol içermemelidir. Alkolün doğal yağları ciltten çıkardığı bilinmektedir. Bu tür kremler yanığa uygulandığında, cildin iyileşme yeteneğini azaltır.
İlaç almak için geç kalmayın
Vücudunuz güneş yanığına iltihapla yanıt verir. İbuprofen veya aspirin gibi reçetesiz satılan iltihap önleyicilerden uzak durmanız gerekmez. İltihabı ve ağrıyı yatıştırmaya yardımcı olabilirler. Güneş yanığının ortaya çıkması ortalama 4 ila 6 saat sürer. Ancak tüm bu süre boyunca beklerseniz, ilaçlar daha az etkili olacaktır. İbuprofen veya aspirin iyileşmeyi hızlandırabilir.
Kimyasal içeren güneş kremi kullanmayın
Güneş yanığından sonra kendinizi güneş kremi ile daha fazla korumanız gerekecektir. Birçok güneş kremi tahriş edici kimyasallar içerir. Uzmanlar, çinko oksit, oksibenzon ve aminobenzoik asit de dahil olmak üzere cilt için güvenli koruyucu aktif bileşenler içeren ürünlerin kullanılmasını önermektedir.
