Özlem Çimendal

KKTC Tüketiciler Derneği Başkanı Hasan Yılmaz Işık, KKTC’de tüketici hakları, Tüketicileri Koruma Yasası’nı, 2010 tüketiciyi mağdur eden ve derneğin girişimleri sonucu yasalaşan konuları değerlendirdi. Ayrıca Işık, son zamanlardaki şikayet yoğunluğunun mobil operatör şirketlerinin abonelere imzalattıkları haksız sözleşmeler kapsamına giren sözleşmeler ve yüzde 10’lara varan faiz oranları olduğunu da söyledi.

Ülke mobil operatörleri tarafından uygulanan % 10 gecikme zammının kabul edilebilir bir oran olmadığını söyleyen Işık, % 10 gecikme zammının haklı bir faiz oranı olmadığını savunduklarını, bugün banka kredilerinde uygulanan kredi faizlerinin bile %2’yi geçmediğini ifade etti. Mahkemelere intikal eden olaylarda faizlerin % 10’larda olduğunun görüldüğünü ifade eden Işık, faizlerin düşürülmesi konusunda iki operatörle yaptıkları görüşmeler sonucu bir operatörün bu oranı % 5’ten yüzde 3’e çektiğini, diğer operatörün ise yüzde 10 olan oranın düşürülmesi önerisine yanaşmadığını da açıkladı.

Işık, ayrıca KKTC’deki yoğun tüketici şikayetleri ile muhatap olan derneklerinin hükümetler üzerinde yoğun baskı ve girişimler ile 40/2003 sayılı Tüketicileri Koruma yasası uyarınca Tüketicilerin sorun ve şikayetlerini karara bağlamak için Ekonomi ve Enerji Bakanlığı bünyesinde Ticaret Dairesi Müdürü Başkanlığında oluşturulmuş bulunan ve aldığı kararları mahkeme hükmünde olan Mal ve Hizmetler Hakem Heyetinin ödeneklerinin verilmemesi nedeniyle “Boykot”  ettikleri çalışmalar sonucu tüketicilerin mağdur edildiği açıklamasında da bulundu.

“Tüketicileri Koruma Yasası’nın eksik aksak uygulanıyor”

Yasalar ve Tüketiciler Derneği işbirliğinde çalışmalarını yürüttüklerini ifade eden Işıklı, geçen nisan ayında yetkililerle görüşülerek, gerekli şikayetlerin ve görüşlerin de iletildiğini de söyledi.  Tüketicileri Koruma Yasası’nın eksik aksak uygulandığına da değinen Işık, “Yasa 2003 yılında yürürlüğe girdi. 2010 yılında ise tadil edilerek eksik olan kısımlar eklendi. Dernek olarak da eksik olan hususlar yasalaşıncaya kadar eksik olan hususları da hallettik” dedi.

“Yedi günlük gerekçesiz iade hakkı yasada yoktu”

Yedi günlük gerekçesiz iade hakkının önceleri yasada olmadığına işaret eden Işık, “Derneğimiz tarafından yasada yer verilmeyen bu hak savunulmaktadır. Yine yasada olmayan ama derneğimiz tarafından koruma altına alınan ya da muhatap olunan taraflarca derneğimizin imzaladığı protokollerle çözüme kavuşmuştur. Bize gelen şikayetlerde tüketici tarafından imzalanan sözleşmenin iptali ve paralarının iadesi sağlanmıştır” diyerek yasadaki 2010’daki düzenlemeyle derneğin teşvikiyle yasalaştığını ifade etti.

“Yanıltıcı, aldatıcı reklamlar cezalandırılıyor”

Kapıda satış, haksız sözleşmelerin, garantiler ve reklam kurulu gibi KKTC yasalarında önceden olmadığına dikkat çeken Işık, “Eksik ve tüketiciyi mağdur eden birçok madde 2010 yılında girişimlerimiz sonucu yasalaşmıştır. Ayrıca yanıltıcı, aldatıcı reklamlar için, reklam kurulu oluşturuldu. Bu tarz reklamlara kurul toplanarak ceza verebilmektedir” şeklinde konuştu.

“Yasal süreç aşımlarında da çözüme ulaşıyoruz”

Mağdur olan tüketicilerin bazen şikayetlerini yapmalarına ya da haklarını aramalarına engel olan “yasal süreç aşımı”nın da derneğin girişimleri sonucu tüketici lehine çözümlendiğini söyleyen Işık, “Mağduriyet yaşayan ve mahkemeye gidecek olan ancak yasal süreç aşımına takılmış tüketicilerin, halledilemeyecek olan mağduriyetlerini de dernekçe çözümü için uğraşıyoruz” ifadelerini kullandı.

“Gelen şikayetler inceleniyor ve çözümlendiriliyor”

Derneklerine ulaşan şikayetlerin değerlendirilerek çözümü için çalışmalara başlanıldığı açıklamasında da bulunan Işık, “Bize gelen şikayetlerin birçoğu araştırılarak, çözümlendiriliyor. Çözülemeyenlerde de hukuk yoluna gidiliyor” dedi.

“En çok şikayet edilen konu ülkedeki mobil operatörler”

Son zamanlarda yoğun olarak şikayetlerin ülkedeki mobil operatörleri olduğunu söyleyen Işık, “Mobil operatörlerin yaptıkları kampanyalı sözleşmeler, mobil operatörler tarafından tüketicilere satılan telefonlarda meydana gelen arızalar ve sorunlar bize gelen ağırlıklı şikayetler. Sonuç elde edemeyen tüketicilerin sorunları derneğimiz tarafından yapılan girişimler neticesinde sonuçlandırılıyor” ifadelerini kullandı.

“Tüketiciye vadedilenler gerçekleşmiyor”

Ülkedeki mobil operatörlere ağırlıklı olarak yöneltilen şikayetlerin kampanyalı sözleşmelerdeki vadedilenlerin tüketicilere yansıtılıp, uygulanmadığı noktasında olduğunu söyleyen Işık, “Kampanyalar ışığında tüketiciye yanlış veya eksik, yanıltıcı algılamalar ve aktarılan bilgiler ışığında gelen şikayetler ağırlıkta. Veya da algılama sorunu nedeniyle tüketiciler ciddi mali yükümlülük altına giriyor” şeklinde konuştu.

“Vaz geçilmesi durumunda, kampanya bedelinin ödettirilmesi kabul edilemez”

Mobil operatörler tarafından yapılan kampanyalarda tüketicinin vazgeçmesi durumunda, sözleşme imzaladığı için kullanmasa dahi vazgeçmesi durumundan kampanyanın bedelinin tüketiciye ödettirilmesinin kabul edilemez olduğunu savunan Işık, “Tüketicinin konuşması, kullanımı ortadayken, sözleşmeye imza attığı için kampanyayı iptal etmesi durumunda, kampanyanın bedeli tüketiciye ödettirilmektedir. Bir kampanyalı sözleşmede tüketicinin vazgeçmesi ya da o kampanyadan başka bir kampanyaya ya da sunulan paketi değişme yoluna gittiğinde bedel ödüyor” diye konuştu.

“Tüketiciye mali yükümlülük getirmesi haksızlık”

Tüketici Hakları Derneği olarak mobil operatör yetkilileriyle yaptıkları görüşmelerde tüketiciyle yapılan sözleşmelerin ya da iptal edilmesi durumunda tüketiciye mali yükümlülük getirmesinin haksızlık olduğunu dile getirdiklerini söyleyen Işık, “Bu uygulama haksızlık oluşturmaktadır ve yasal olarak tüketiciyi bağlayıcılığı yoktur. Haksız sözleşmeler kapsamına girdiği için, yasamızda tüketicilerin aleyhine dengesiz ve haksız koşullar içerisine sokan uygulama ve sözleşmeler tüketicileri bağlayıcı değildir” açıklamasında bulundu.

“Yüzde 10 haklı bir oran değil, banka kredi faizi bile %2’yi geçmiyor”

Ülke mobil operatörleri tarafından uygulanan % 10 gecikme zammının kabul edilebilir bir oran olmadığını söyleyen Işık, “Yüzde 10 gecikme zammı haklı bir faiz oranı değildir. Bugün banka kredilerinde uygulanan kredi faizleri bile %2’yi geçmiyor” dedi. 

“Bir operatör % 5’ten yüzde 3’e çekti, diğeri yanaşmadı”

Mahkemelere intikal eden olaylarda faizlerin % 10’larda olduğunun görüldüğünü ifade eden Işık, “Faizlerin düşürülmesi konusunda iki operatörle de görüştük. Bir operatör bu oranı % 5’ten yüzde 3’e çekti, diğer operatör ise yüzde 10 olan oranın düşürülmesi önerisine yanaşmadı. Ancak operatörlerin yaptıkları bu sözleşmeler haksız sözleşme kapsamındadır.

“Dernek gönüllülük esasıyla çalışıyor”

Tüketici Derneğinin sorunlarına da dikkat çeken Işık, dernekte çalışanların gönüllülük esasıyla görev yaptıklarına değinerek, finansman konusunda da sıkıntılar çektiklerini ifade etti. Işıklı ayrıca, kadrolarının da bütün çalışmalara katılmada yetersiz kaldığını söyleyerek, ellerinden geldiği kadarıyla tüketici aleyhine ve haksız uygulama kapsamına giren olay ve konularda çalışmalar yürüttüklerini de vurguladı.

“Mal ve Hizmetler Hakem Heyeti çalışmalarını ciddi boyutta aksatmakta”

“Ülkemizde güncel tüketici sorunlarının başında 40/2003 sayılı Tüketicileri Koruma yasası uyarınca Tüketicilerin sorun ve şikayetlerini karara bağlamak için Ekonomi ve Enerji Bakanlığı bünyesinde Ticaret Dairesi Müdürü Başkanlığında oluşturulmuş bulunan ve aldığı kararları Mahkeme hükmünde olan Mal ve Hizmetler Hakem Heyeti çalışmalarını yıllardır ciddi boyutta aksatmakta ve tüketicileri mağdur etmekte olduğunu derneğimiz önemle vurgulamakta ve bakanlığı ve hükümeti gerekli önlemleri ivedilikle alması için göreve davet etmektedir.”

“Çalışanlar ödenek alamadıkları için şikayetleri karara bağlamıyor”

“Ülkemizdeki yoğun tüketici şikayetleri ile muhatap olan Derneğimizin hükümetler üzerinde yoğun baskı ve girişimlerinden sonra anılan yasa altında faaliyete geçirilen bu karar organında, MHHH’de temsil edilen üyelerin ödenekleri verilmemesi nedeniyle “Boykot”  ettikleri çalışmalar sonucu tüketiciler mağdur edilmektedirler. Tüketici şikayetleri karara bağlanamamakta ve sonuçlandırılmamaktadır. Yüzlerce tüketicinin mağdur edildiği bu durumda tüketiciler yasal haklarını da zaman içerisinde kaybetmektedirler.”

“MHHH, aldığı kararı Yüksek Mahkeme’ye göndermeyerek tüketiciyi mağdur etti”

“İşte bu durumun vehametini göstermesi için derneğimiz bunlardan yalnız belgeli bir örneğini vermekte ve devletteki sorumsuzluğun boyutuna ışık tutmaktadır. Derneğimiz Ekim 2015 ayında şikayetini sonuçlandırdığı tüketiciye talep ve kabul ettiği para iadesini sağlamış olmasına rağmen daha önce başvuruda bulunduğu MHHH (Mal ve Hizmetler Hakem Heyeti) 1.11. 2015 tarihinde aldığı kararı kayda geçirip Yüksek Mahkeme Mukayyitliğine göndermemesi nedeniyle bugüne kadar aradan 7 ay geçmesine rağmen   taraflara iletememiş ve tüketici mağdur edilmiştir. Derneğimiz MHHH’nin kararını bekleyen tüketiciye ödemesi yapılan çeki satıcıya iade etmiştir.”

Ekonomi ve Enerji Bakanlığı’na çağrı…

Tüketicileri koruyacak mevzuatların uygulamasında Avrupa Birliği yetkililerinin bakanlıkta son Nisan ayında yaptıkları görüşmelerde AB direktiflerinin devlet ve dernek işbirliği içerisinde uygulanmasını öngördüğünü söyleyen Işık, “Uyarıların dikkate alınması ve işlevsel olarak başlatılması için Derneğimiz Ekonomi ve Enerji Bakanlığına çağrı yapmaktadır” dedi.